Het verhaal achter de naam (63) - Chambon

We hebben er in deze stukjes al eerder voorbeelden van gezien: een markant landschapselement levert geregeld een plaatsnaam op. Neem nu een meander, een kromming of een bocht in de rivier. Onder meer het Gallische woord cambo duidt zo'n meander aan, vaak opvallend genoeg om onderscheidend te zijn en voor de naam van een oude nederzetting te zorgen. 

Zo ligt op de plaats waar de Petite Creuse sterk meandert ligt Chambon-Sainte-Croix (Creuse). Dezelfde herkomst vinden we voor Chambon-sur-Voueize (Creuse) aan de Voueize en de Tardes. Bij Chambonchard (Creuse) is het de Cher die meandert; het laatste gedeelte van de plaatsnaam geeft de Occitaanse naam van de bovenloop van de Cher weer, zoals we die ook tegenkomen in  Chard (Creuse), niet ver verwijderd van de bronnen van de Cher bij Mérinchal. In Chambon (Cher) meandert de Trian; in Chambon (Indre-et-Loire) is het de Creuse - die ook voor de naam van Chambon (Indre, gemeente Éguzon-Chantôme) gezorgd heeft. En Chambon-le-Château (Lozère) aan de Ance heeft in 1893 voor deze toevoeging gekozen vanwege het feodale kasteel op de heuvel boven het dorp. 

Met de Occitaanse ontwikkeling van de beginklinker vinden we Cambes (Gironde) aan een flauwe meander van de Garonne, Cambon-du-Temple bij Le Fraysse (Tarn), Cambon-et-Salvergues (Hérault) aan de Agout en Cambo-les-Bains (Pyrénées-Atlantiques) aan een uitgesproken dubbele meander van de Nive. Omdat in een riviermeander meestal vruchtbare grond te vinden is, kan er zich een betekenisontwikkeling hebben voorgedaan en kan Chambon hier en daar ook ‘vruchtbare grond aan een rivier’ of ‘vruchtbare grond’ betekenen, zonder dat er een meander of een rivier aanwezig is - of verward worden met champ bon - een 'goede akker'. De noordelijkste plaats die cambo als oorsprong heeft duidt zowel de meander als de vruchtbare grond aan: Camon (Somme) ligt in een ruime meander van de Somme; een gedeelte van de bekende natte Hortillonnages-moestuinen liggen op het grondgebied van Camon.

Het komt ook voor dat juist in een bocht een rivier minder diep is en het daar relatief gemakkelijk is om de rivier te doorwaden. Dat fenomeen wordt weergegeven door de Gallische samenstelling *cambo-rito, de ‘voorde bij de meander’. Het beroemde kasteel van Chambord (Loir-et-Cher) ligt aan een dergelijke doorwaadbare plaats in een flauwe meander van de Cosson; bij Chambors (Oise) kon je de Réveillon doorwaden. Ook Chamboret (Haute-Vienne) kan dezelfde oorsprong hebben, al is de Glayeule hier slechts een bescheiden beek. En in Chambourg-sur-Indre (Indre-et-Loire) is men in de late Middeleeuwen tweede gedeelte van de naam anders gaan interpreteren, onder invloed van de vele bourgs.