Het verhaal achter de naam (63) - Chambon

We hebben er in deze stukjes al eerder voorbeelden van gezien: een markant landschapselement levert geregeld een plaatsnaam op. Neem nu een meander, een kromming of een bocht in de rivier. Onder meer het Gallische woord cambo duidt zo'n meander aan, vaak opvallend genoeg om onderscheidend te zijn en voor de naam van een oude nederzetting te zorgen.

Zo ligt op de plaats waar de Petite Creuse sterk meandert ligt Chambon-Sainte-Croix (Creuse). Dezelfde herkomst vinden we voor Chambon-sur-Voueize (Creuse) aan de Voueize en de Tardes. Bij Chambonchard (Creuse) is het de Cher die meandert; het laatste gedeelte van de plaatsnaam geeft de Occitaanse naam van de bovenloop van de Cher weer, zoals we die ook tegenkomen in Chard (Creuse), niet ver verwijderd van de bronnen van de Cher bij Mérinchal. In Chambon (Cher) meandert de Trian; in Chambon (Indre-et-Loire) is het de Creuse - die ook voor de naam van Chambon (Indre, gemeente Éguzon-Chantôme) gezorgd heeft. En Chambon-le-Château (Lozère) aan de Ance heeft in 1893 voor deze toevoeging gekozen vanwege het feodale kasteel op de heuvel boven het dorp.

Met de Occitaanse ontwikkeling van de beginklinker vinden we Cambes (Gironde) aan een flauwe meander van de Garonne, Cambon-du-Temple bij Le Fraysse (Tarn), Cambon-et-Salvergues (Hérault) aan de Agout en Cambo-les-Bains (Pyrénées-Atlantiques) aan een uitgesproken dubbele meander van de Nive. Omdat in een riviermeander meestal vruchtbare grond te vinden is, kan er zich een betekenisontwikkeling hebben voorgedaan en kan Chambon hier en daar ook ‘vruchtbare grond aan een rivier’ of ‘vruchtbare grond’ betekenen, zonder dat er een meander of een rivier aanwezig is - of verward worden met champ bon - een 'goede akker'. De noordelijkste plaats die cambo als oorsprong heeft duidt zowel de meander als de vruchtbare grond aan: Camon (Somme) ligt in een ruime meander van de Somme; een gedeelte van de bekende natte Hortillonnages-moestuinen liggen op het grondgebied van Camon.

Het komt ook voor dat juist in een bocht een rivier minder diep is en het daar relatief gemakkelijk is om de rivier te doorwaden. Dat fenomeen wordt weergegeven door de Gallische samenstelling *cambo-rito, de ‘voorde bij de meander’. Het beroemde kasteel van Chambord (Loir-et-Cher) ligt aan een dergelijke doorwaadbare plaats in een flauwe meander van de Cosson; bij Chambors (Oise) kon je de Réveillon doorwaden. Ook Chamboret (Haute-Vienne) kan dezelfde oorsprong hebben, al is de Glayeule hier slechts een bescheiden beek. En in Chambourg-sur-Indre (Indre-et-Loire) is men in de late Middeleeuwen tweede gedeelte van de naam anders gaan interpreteren, onder invloed van de vele bourgs.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20250420, Korte Verhalen, Kunst en Cultuur

< Vorige bijdrage

Reactie van Marjanne van den Berg.Dansen op maandag: Wederom met veel interesse ontvangen en gelezen. Dank je wel, Jeroen!

Reactie van André Bijkerk op maandag: Leuk verhaal hoor ! Interessant.

Ten noorden van mij in de Ardeche in de haute Loire hebben we,

https://en.wikipedia.org/wiki/Le_Chambon-sur-Lignon

Met overigens een volstrekt buitengewone geschiedenis over het onderduiken van heel veel joodse burgers in WW2.

Reactie van Jos Sjollema op maandag: En dan ook nog Chambon-sur-Lac, aan het Lac Chambon dus ;-)

https://www.sancy.com/decouvrir/toutes-les-communes/chambon-sur-lac/

Je had me met (63) mooi op het verkeerde been gezet, aangezien Chambon-sur-Lac in departement 63 ligt ;-)

Reactie van Jeroen Sweijen op maandag: Dank jullie wel voor de reacties !

@André @ Jos, ja, de lijst is bewust niet volledig, om het geen telefoonboek te laten lijken maar de tekst lekker leesbaar te houden - dat vind ik ook belangrijk. Anders was het zo maar een opsomming geworden, en had ik bijvoorbeeld ook nog de buurtschappen met de naam Changeon in de Ille-et-Vilaine kunnen toevoegen, die dezelfde oorsprong hebben.

En sorry, @Jos, voor 'het verkeerde been'; het was nu eenmaal de 63e aflevering. Het was natuurlijk wel een origineel idee geweest om voor elke aflevering te beginnen met een naam uit hetzelfde departement, maar daar denk ik nu dus veel te laat aan :-)

Reactie van Jeroen Sweijen op maandag: En voor wie nog veel meer namen wil ontdekken is er : https://uitgeverijseptember.nl/product/waarom-lyon-geen-dijon-heet/

Reactie van Jos Sjollema op maandag: Ik snap het helemaal Jeroen! En had na lezing ook gesnapt dat het aflevering 63 was (lees jouw bijdragen meestal wel, maar had niet eerder opgemerkt dat ze genummerd waren). Het zou wel een uitdaging zijn, lijkt me, om voor elke aflevering te beginnen met een plaats in het departement van het nummer van de aflevering ;-)

Reactie van Jeroen Sweijen op maandag: Jos, jazeker ! Maar voorlopig ga ik toch maar even zonder die beperking door, misschien verzin ik er nog eens iets anders op !

Reactie van Jos Sjollema op maandag: Ben benieuwd Jeroen, ik hou je in de gaten ;-)

Reactie van Wilna Maijenburg op maandag: Hier ook een dorpje Chambon, het ligt aan de rivier de Allier, die inderdaad vlakbij Le Veurdre een mooie bocht maakt.

Reactie van Frans Collignon op maandag: Mooi Jeroen, altijd heerlijk om te lezen. In onze kennissenkring is er ook een wijnboer met de naam Chambon. Nu weet ik waar die vandaan komt. Terzijde: het woord meanderen is mooi en de Franse versie serpenter nog mooier.