Oh!... France, Mon amour… (31) Lieu dit!

Een “lieu-dit” is een gebruikelijke benaming in Frankrijk van een plaats van beperkte grootte, een buurt of wijk, een gehucht of een kleine kern van een paar huizen. De naam van de “lieu-dit” heeft vaak betrekking op een bepaalde geografische eigenschap of op bepaalde bewoners.

In ons geval betekent “Le Taupreuil” het “Mollendorp”, dit omdat het bij ons wemelt van de mollen. Nu hebben wij een poes die het heerlijk vindt om in die nieuwe molshopen zijn behoefte te doen en de mollen vinden dat niet zo prettig. Dus bij ons valt het wel mee. Het woord “Lieu dit” betekent letterlijk “gezegde locatie”

Als je in geschiedenis bent geinteresseerd dan is dat leuk om te weten, maar veel mensen zullen denken “je m’en fous”

Waarschijnlijk kent u het verhaal bij wijn van de talrijke appellations in Frankrijk. Even ter verduidelijking: een appellation kan onder anderen een bepaald wijngebied zijn met een bepaalde naam, maar er zijn ook appellations van de kazen in Frankrijk, Kastanjes en vlees, zoals de Charollais, Limousin…

Terug naar de appellations van de wijngebieden. De wijnen van de appellations hebben betrekking op het productiegebied, aantal aangeplante wijnstokken, minimum alcoholgehalte, maximum opbrengst, verbouwingsmethode, snoeien, wijnbereiding en etiket. Alle wijnen die in aanmerking komen voor de AOC-benoeming (appellation origine controlé) worden onderworpen aan een analyse en een dégustation (het proeven). Het spreekt vanzelf dat alle AOC-wijnen worden geproduceerd binnen een vastgelegd geografisch gebied. Dit is bij de wet vastgelegd

Maar nu komt het: binnen deze appellation is het mogelijk een extra kwaliteits aanduiding te verkrijgen, vanwege de hoge kwaliteit. En dan komt het woord “Lieu dit” weer naar voren en mag dit vermeld worden op het etiket.

In de oenologie (= de kunst om wijn te maken: de studie van de wijn bereiding) wordt bij bepaalde wijnen de lieu-dit van productie eveneens vermeld. “Lieu-dit” betekent in deze context een afgebakend deel van een wijngaard en is synoniem met de (eveneens Franse) term "climat". De term wordt vooral gebruikt bij de grande cru's van de Bourgogne en Elzas. In de Bourgogne bestaat de wijngaard Corton bijvoorbeeld uit de lieu-dits Les Pougets, Les Languettes, Le Corton, Les Renardes, Les Grèves, Le Clos du Roi en andere. In de Elzas is het plaatsen van de lieu-dit op het etiket bij een grand cru verplicht.

De kennis van wijn is een ingewikkelde zaak. Een vinoloog (afgeleid van het Latijnse woord vinum) heeft veel kennis van wijn. Anders dan een wijnliefhebber heeft een vinoloog studie naar wijn gedaan aan de wijnacademie. Afronding levert echter geen officiële titel op.

Daarentegen heeft een oenoloog (afgeleid van het Griekse woord “oinos”) een wijnbouwtechnische wetenschappelijke studie gevolgd aan de faculteit van Bordeaux. Het is dus een universitaire studie.

Gedurende de opleiding wordt onder andere aandacht besteed aan, Wijnbouwen vivificatie

Wijnen van Europa, wijnen van de wereld, Wetgeving, Wijn en haar prijs, gezondheid, Marketing, Organoleptisch en analytisch proeven

Buiten de oenologie zijn er studies voor Master of Wine of Magister Vinii en Sommelier.

Er zijn ook gerenommeerde wijnbouwfaculteiten in het Franse Dijon en Montpellier.

(het etiket zegt dat de wijn uit Aloxe Corton komt en het Lieu dit is Pougets).

Even terug naar de werkelijkheid. Bovenstaande wijnen hebben een prijsklasse die ver boven de € 50,00 ligt, die dus niet voor mij bestemd zijn.

Als je in Nederland een glas wijn bestelt op een terras, (“doe mij maar een wijntje”) dan vraag je naar rode of witte wijn, of soms naar een zoet witte wijn. In Frankrijk daarentegen vraag je eerst naar wat voor wijnen ze hebben en dan maak je een keuze. Bij witte wijn zal dat vaak gaan om een Aligoté, een Chardonnay of een Saint-Véran (ook een Chardonnay). En zelfs hierbij kan gevraagd worden uit welke streek hij komt. Bij rode wijn een Bordeaux of een Bourgogne of een Côtes du Rhône en (heel) soms een Cabernet Sauvignon of een rosétje.

In een restaurant is dat anders, daar bestel je van de wijnkaart, maar die prijzen hangen af van de “Chicheid” van het restaurant.

Zo zie je maar, van het “Lieu dit” naar de kat (vanwege de mollen), en vervolgens naar de wijn waar iedere Fransman en in dit geval de Nederlander die in Frankrijk woont, mee te maken heeft, want wijn is spannend, wijn intrigeert, wijn is gewoon genieten en erg lekker.

Wilt u niets missen van deze verhaaltjes, dan kunt U mij volgen via mijn weblog.

http://ohfrancemonamour.wordpress.com/

U krijgt dan iedere week mijn verhaal automatisch per mail toegestuurd.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20130914, Kunst en Cultuur

Reactie van Ada op 14 September 2013 op 10.55: @ Sanlan, Het is natuurlijk leuk om te weten hoe je iets had moeten spellen, en ik weet zeker dat Hans hier erg blij mee is, maar het heeft toch niets met het verhaal te maken. Wat geeft het nou of iemand een foutje maakt. Het is spreektaal en dat doet het verhaal geen pijn. ;=)

Warme groet Ada

Reactie van Lena op 14 September 2013 op 11.34: In dit kader: het meervoud van "Lieu-dit" is "lieux-dits" ;-) Groet, Lena.

Reactie van Jeroen Sweijen op 14 September 2013 op 11.45: Beste Hans,

Even nadenken over 'Le Taupreuil' ; ondanks dat ik het met je eens ben dat 'taupe' (lat. talpa) in het Frans "mol" betekent, lijkt me de link met Taupreuil niet per se zeker ... een huidige vorm hoeft niets te zeggen over de oorspronkelijke vorm. Ik vermoed dat Taupreuil niets met mollen te maken heeft, vanwege die tussen-r- ... want waar zou die vandaan komen? ... en ook vanwege het feit dat de vernoeming naar kleine dieren erg weinig voorkomt in oude namen. Verder is -euil van Keltische oorsprong (-ialum/-ialos betekent "open plek in het bos" en vervolgens heeft de betekenis zich ontwikkeld tot "groep huizen, woonplaats, dorp"); in geheel Frankrijk een veel voorkomend achtervoegsel in plaatsnamen. Maar die taupr- ... 't lijkt me sterk dat er mollen in het spel zijn: en al zijn er vandaag de dag veel, dat kan ook toeval zijn. Als je bij toeval wat oude vormen van de naam van je buurtschap hebt, wil ik wel eens voor je kijken.

Vriendelijke groet, Jeroen

Reactie van Lena op 14 September 2013 op 11.48: Ik vond een leuke link voor je over dit onderwerp, Hans. Een blog van Sally Easton, Master of Wine :Winewisdom Ook haar andere blogs zijn leerzaam! Groet, Lena.

Reactie van Ada op 14 September 2013 op 11.56: @ jeroen sweijen, het zomaar eens kunnen dat die open plek in het bos altijd vergeven was van de mollen in oude tijden. De mensen van Taupreuil weten vaak zelf de oorsprong van iets, of de oude benaming. En de r zou als overgang gebruikt kunnen zijn, of ingesleten. Dat vergemakkelijkt de uitspraak. Taupeeuil nee, dat "loopt" dus niet, ergo de r ertussen gevoegd!?

Trouwens @ Hans. Leuke wetenswaardigheid weer, dank hiervoor

Warme groet Ada

Reactie van Ada op 14 September 2013 op 12.00: @ Sanne, Ja je hoort vaak iets heel anders als men tegen je spreekt, het gaat ook zo snel soms. En het is telkens weer een verrassing als iets toch net even anders is als dat je dacht te hebben gehoord! Dat houd het leerproces spannend en levendig. Frans is een moeilijke taal, vooral als je die nooit op school hebt geleerd vroeger. Nu moet je het vooral met de oren doen! haha

Groet Ada

Reactie van Jeroen Sweijen op 14 September 2013 op 12.28: Beste Ada,

Ik trek niet per se het collectief historisch besef van de inwoners van Le Taupreuil in twijfel, ik spreek alleen een bedenking uit bij de verklaring. De belangrijkste les uit de toponymie: ga nooit uit van de huidige vorm van een plaatsnaam voor de verklaring, maar altijd vanuit oude, historische vorm, die fonetische ontwikkelingen (kunnen) aangeven, en vandaaruit een verklaring kunnen aandragen.

Voor de klank een -r- ergens tussen zetten komt zeker voor, maar tussen talp- en -ialo is dat niet per se nodig. Een combinatie van een Latijns/Romaans basiswoord met een Keltisch achtervoegsel komt ook voor, dat is het probleem niet. Alleen kun je niet voetstoots aannemen dat, alleen omdat de vorm heden ten dage op 'taupe'/'mol' lijkt, het dan ook inderdaad van een 'mol' afkomt. Een extra argument hiertegen is het zeldzame voorkomen van kleine beesten in plaatsnamen (en ja, ook daarop zijn uitzonderingen).

Maar zonder oude vormen kun je niets met zekerheid zeggen. Hans, als je wat voor me hebt, wil ik best proberen er iets zinnigs over te zeggen.

Vriendelijke groet, Jeroen

Reactie van Ada op 14 September 2013 op 13.18: Zo is het maar net @jeroen, leuk dit soort discussies, alhoewel het niet al te veel met het draadje te maken heeft. Geeft niets, Hans is wel iets gewend!

Groet Ada

Reactie van Hans van Bommel op 14 September 2013 op 14.53: @ Jeroen, Ik bemerk dat je een kenner bent. Hier geven ze als verklaring voorhet lieu dit Le taupreuil;
Taup en euil achterstevoren, maar ja je weet het niet zeker toch? Het behoort allemaal tot de commune de Saisy, vroeger schreef men Saizy. Daarbij horen Sivry, La foret, dat is duidelijk, Changey daar werden vroeger paarden van de postkoets gewisseld na een klim van 13 % over een lengte van 2 km. Erg vermoeiend! en wat mij nog steeds niet duidelijk is een lieu dit met de naam "La Vevre de Saisy" De naam Vevre komt op heel veel plaatsen hier in de buurt voor. Dus zeg het maar ik weet het niet, maar wel leuk om te weten. Groet Hans van Bommel.

Reactie van Jeroen Sweijen op 14 September 2013 op 15.56: Beste Hans ... geef me even wat tijd en ik probeer er wat zinnigs over te zeggen, morgen in de loop van de dag. Wat je met "Taup en euil achterstevoren" bedoeld is me niet helemaal duidelijk, helaas, maar naar Saisy, Sivry, Changey en Vêvre wil ik graag eens kijken :). Tot morgen! En kenner, och, in ieder geval amateur (kijk maar eens op www.francofiel.nl, daar staat het een en ander van mijn hand). Groet, Jeroen

Je reactie hieronder, dit zijn de huisregels.