'Nee! Ik wil niet in de krant!'

De burgemeester van D. was trots. Hij had het toch maar even voor elkaar gekregen. Niet alleen een spiksplinternieuwe pôle santé – een medisch verzamelgebouw – maar zelfs een nieuwe tandarts. Dat had ook heel wat voeten in aarde gehad; het dorp was al twee jaar lang verstoken van een eigen tandarts, nadat de vorige tandartsen met pensioen waren gegaan. Fier belde de burgervader mij op: dat moet toch wel in de krant!

Het werd nog even jongleren met het goede evenwicht, want medische beroepen mogen geen reclame maken voor hun praktijk. Toen een ander buurdorp onlangs twee nieuwe wijkverpleegsters kreeg, moest mijn artikel zelfs goedgekeurd worden door de nationale verpleegstersbond – en één zin moest anders, ja, er wordt bloedserieus mee omgesprongen.

Dat viel deze keer gelukkig mee, en de vrijdag erop stond er een lap van een tekst in de krant, aangekondigd op de voorpagina, als openingsartikel van het katern van ons pays. Je denkt even een berichtje over een tandarts te maken; het blijkt groot nieuws. Je staat er ook niet per se bij stil als je gaat emigreren: is er wel een dokter in de buurt? Want ook in Frankrijk kun je ziek worden en medische hulp nodig hebben. Vaak lijkt dat een probleem van later zorg, of je gaat er voetstoots vanuit dat dat wel goed komt – hooguit de taal kan een struikelblok zijn.

In de praktijk valt dat echter hartstikke tegen, en voor miljoenen Fransen is ‘even naar de dokter’ zeker geen vanzelfsprekendheid. Als er al een huisarts is, neemt deze vaak geen nieuwe patiënten aan. Voor tandartsen, specialisten of andere medische beroepen is de situatie al geen haar beter. Die van makkelijke toegang tot medische zorg verstoken Fransen wonen in de zogenaamde désert médical, een medische woestenij, gekenmerkt door een groot tekort of complete afwezigheid van medische hulp.

Gemeenten doen er alles aan om artsen aan te trekken: gratis woon- en werkruimte, vrijstelling van belastingen, artsen uit het buitenland halen. Of ze creëren media-aandacht, zoals de burgemeester die bij verordening besloot dat zijn inwoners niet meer mochten sterven: er was geen arts meer om de dood vast te stellen! 

Bij ons in de buurt – welvarend gedeelte van Bretagne, veel werkgelegenheid, grote stad in de buurt – valt dat allemaal nog mee, maar toch: ook de acht huisartsen in onze gemeente nemen maar mondjesmaat patiënten aan. In D. was men dan ook terecht blij met een nieuwe tandarts, die een leegte opvulde. Toen zij onlangs een collega kreeg, lees wel: weer een nieuwe tandarts erbij, belde ik haar dan ook op met het voorstel tot een nieuw interview.

Het antwoord was verbluffend: ‘Nee! Ik wil niet in de krant! Na het vorige artikel in maart hadden we in vier uur 130 nieuwe afspraken, en de telefoonlijn was compleet verzadigd. Na twee dagen moest ik patiënten weigeren omdat ik al afspraken voor juli schreef. Ik weet dat de vraag naar tandartsen groot is, maar alleen de mond-op-mondreclame is voorlopig genoeg, ik wil niet weer patiënten moeten weigeren!’

Deze column verscheen vorig jaar in Maison en France. De foto van de officiële opening dateert uit het voorjaar van 2021, nog midden in het coronatijdperk.