Het verhaal achter de naam (61) - Noël-Saint-Martin

NOËL-SAINT-MARTIN

Ja, zo vlak voor Kerstmis is het een leuk idee om de plaatsnaam Noël-Saint-Martin (Oise) te bespreken, want je zou toch zeggen… maar nee, dat is toeval. Tussen de oude vormen van Noël-Saint-Martin vinden we Nauta en Nodum: de naam heeft dus niets met Kerstmis van doen maar hoort in een ander rijtje plaatsnamen thuis: de afstammelingen van nauda, die we vaak in het toponymische landschap tegenkomen.

Nauda is een Latijns woord van Gallische oorsprong. Het duidt drassig grasland aan, een natte plek of zelfs een poel. Het wordt ook vandaag nog in het Frans gebruikt – zij het regionaal – in de vorm noue. Ik heb het van de week nog opgetekend uit de mond van een burgemeester die de plannen voor de nieuwe sporthal uiteendeed.

In plaatsnamen kunnen de erfgenamen van nauda verschillende vormen aannemen. De enkelvoudige vorm vinden we in het dorp La Noue (51) en in veel buurtschappen met de namen La Noue of La Noë, of soms net iets anders gespeld. La Noë-Poulain (Eure) behoorde aan een zekere Poulain en in La Noë-Blanche (Ille-et-Vilaine) had de grond of het water een witte (blanc), zilverachtige kleur. Longuenoë (Orne) vertelt ons over een langgerekte natte plek, wellicht langs een zijbeek van de Sarthon.

Dat geldt ook voor de afwijkende vormen Saint-Martin-le-Nœud (Oise), Notz (Indre), Nœux-les-Mines (Pas-de-Calais) en Nœux-lès-Auxi (Pas-de-Calais). Het ontbrak er niet aan poelen of aan drassig, moerasachtig land. In Nœux-les-Mines werd van 1851 tot en met 1968 steenkool gewonnen; de mijnen leven nog steeds voort in de gemeentenaam. In de gemeente Saint-Gobert (Aisne) liggen in het lage land langs de Vilpion drie buurtschappen met de naam Lanneux, waar het lidwoord aan de naam vastgeplakt zit – agglutinatie, noemen we dat. De namen Malnoue en Malnoë ‘het slechte drasland’, komen als buurtschaps- en veldnaam op veel plaatsen voor.

En natuurlijk met een knipoog naar onze aardige beheerder.

Joyeux Noël !