Hèt netwerk van, voor en door Nederlandstaligen in Frankrijk - zegt het voort!
|| PLAATS BERICHT || PLAATS ADVERTENTIE ||
Het verhaal achter de naam (26) : Saint-Inglevert
Met de opkomst van het christendom ontstaat er vanaf de zesde eeuw in Frankrijk een nieuwe 'trend' in plaatsnamen, met het gebruik van heiligennamen. Bij de oudste namen wordt nog de term dominus ('heer') gebruikt, die ten grondslag ligt aan plaatsnamen als Dompierre en Dommartin, die in feite dus overeenkomen met Saint-Pierre en Saint-Martin. Al snel wordt dominus vervangen door sanctus. Het meeste succes had Saint-Martin, bisschop van Tours en later een van de patroonheiligen van Frankrijk – inderdaad, de Maarten die zijn halve mantel aan een bedelaar gaf. Hij wordt op de voet gevolgd door Germain, Pierre en Jean.
Maar kent u Inglevert? Of Igny? Chaise misschien? Ja, de Heilige Stoel, als andere naam voor het Vaticaan. Zou die vereerd worden in Saint-Chaise (Eure-et-Loir)? Dat is zeer onwaarschijnlijk als we naar de oudere vormen kijken: Quinque Casae (1050), Sainchaises (1523). Dit Sainchaises uit 1523 werd verkeerd begrepen en gesplitst in Saint + Chaise(s)! Wat wil je ook, met dat grote aantal dorpsnamen met Saint(e) erin. Tegenwoordig nog draagt één van de acht gemeenten een heiligennaam. Als we buurtschappen en voormalige parochies meetellen wordt dat aandeel nog groter. Logisch, als je bedenkt dat de huidige gemeenten opvolgers zijn van de parochies van voor de Franse Revolutie, waar de kerk in het midden stond en die vaak vernoemd werden naar hun patroonheilige.
Om terug te komen op Saint-Chaise/Quinque Casae: de naam betekent dus eenvoudigweg 'Vijfhuizen'. Dezelfde klankverwarring vinden we ook terug in Saint-Fons (Rhône), waar niet de heilige Fons vereerd wordt, maar dat 'vijf bronnen' betekent, van het Latijnse fons – en waarschijnlijk ook in Saint-Champ (Ain), oorspronkelijk 'Vijfvelden'. Andersom is Cinq-Mars-la-Pile (Indre-et-Loire) eigenlijk een Saint-Médard… maar dat is weer een heel ander verhaal.
Wordt de heilige Igny vereerd in Saint-Igny-de-Vers (Rhône) en Saint-Igny-de-Roche (Saône-et-Loire)? Nee, want de goede man heeft nooit bestaan! Beide dorpen gaan terug op een vorm Semtiniacus, met als betekenis 'domein' (-acus) van Sentinius, een Gallo-Romaanse persoonsnaam. Normaal gesproken levert dit Santigny op, als het gelijknamige dorp in de Yonne. Doch ergens onderweg is er wat misgegaan en werd Santigny begrepen als Saint-Igny. Wanneer de eerste lettergreep San- of Sen- is gaat het vaker fout: Saint-Puy (Gers) kent een oude vermelding als castrum summi podii, ('de versterkte burcht op de top van de heuvel'), hetgeen Sempuy opleverde, wat vervolgens verkeerd begrepen werd. De Gasconse naam is overigens nog steeds Sempoi. Soms is die verwarring zelfs te dateren: ergens tussen 1119 (Santollam) en 1144 (Sanctae Olla villam) werd Sainte-Olle (Nord) geboren… Ook in Saint-Denœux (Pas-de-Calais – Sendenodum in 1170) en Saint-Dremont (Vienne – Sidremum rond 1010) ging het op een gegeven ogenblik verkeerd.
In streken waar van oorsprong geen Frans werd gesproken, is de kans op 'fouten' – in feite herinterpretaties – een stuk groter. Neem Saint-Lanne (Hautes-Pyrénées): hier is saint de vervorming van het Gasconse vrouwelijk bepaald lidwoord sa als in sa lanne (Gascons) = la lande (Frans) = 'het heideveld'. Een andere verkeerde hertaling van het Occitaans naar het Frans heeft Saint-Buguet opgeleverd, een gehucht in de gemeente Mévouillon (Drôme). Vermeld in 1520 als sambuquetum is de naam een samenstelling met sambuc, de Occitaanse naam voor de vlier: de naam herinnert aan het feit dat hier ooit veel vlierbessen groeiden.
En Saint-Inglevert (Pas-de-Calais)? Dat was van oorsprong zelfs een Nederlandse naam, in een gebied waar ooit een variant van het Nederlands is gesproken. De oudere vormen spreken voor zich: de plaats wordt in 1140 vermeld als Sontingeveld, vervolgens in 1245 als Santingheveld: het 'veld van de lieden (-inga-) van Sando', een Germaanse persoonsnaam. Vermoedelijk een gewone man, en naar alle waarschijnlijkheid zeker geen heilige!
---
Over heiligen in Franse plaatsnamen valt nog véél meer te vertellen. Lees er binnenkort alles over in mijn boek over Franse plaatsnamen, dat nog even op zich laat wachten.
Weergaven: 480
_____________________________
☑️ Beste plaatser van dit bericht,
fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.
_____________________________
Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.
-
Reactie van marielle op 30 April 2020 op 17.37
-
Wat leuk Jeroen, deze keer is het raak voor mij! Ik woon in Igny in het departement Essonne (91) vlak bij Parijs in de vallée de la Bièvre. Maar er staat dus geen saint voor. En ik had al eens iets hierover gelezen en ga me er weer in verdiepen en laat het je weten
-
-
Gekopieerd uit Wikipedia:
Toponymie[modifier | modifier le code]
Iniacum[Quand ?]25, Ini vers 1100, Igni au xiie siècle[réf. nécessaire], Rivus de Igniaco au début du xiiie siècle dans un cartulaire de Philippe Auguste26, Igniacum en 121226 et en 145825, Ygny en 137027,28.
Le premier élément Ign-, déjà fixé dans les formes anciennes, s'explique par l'anthroponyme gallo-romain Ignius29 ou Igneus30. La terminaison -y est issue de l'évolution phonétique régulière du suffixe -acum après un nom de personne en -i(us)31. Il est caractéristique de la propriété, d'où le sens global de « propriété d'Ignius »
Homonymie avec Igney (Vosges, Igniaci 1109) et Igny-le-Jard (Marne, Igniacum 1151)32
Zoals je schrijft dus: domein van....
-
Reactie van Jeroen Sweijen op 30 April 2020 op 17.51
-
Hoi Marielle, leuke spontane reactie! Inderdaad, er is geen link tussen Saint-Igny (waar dus geen heilige achtersteekt) en jouw Igny, maar het principe is hetzelfde. Ik vind nog een andere oude vorm, Eni, gedateerd op 1100. Gebaseerd op de persoonsnaam Ignius, wat WP en jij ook al zeggen.
Over dat veelgebruikte achtervoegsel (zeker 5% van de Franse plaatsnamen), kun je hier meer lezen: https://www.nederlanders.fr/profiles/blogs/het-verhaal-achter-de-na...
-
Reactie van Jeannette op 1 Mei 2020 op 10.15
-
Leuk! Ik wacht met spanning op het verhaal rond Cinq-Mars-la-Pile, niet ver van mij vandaan, ik heb mij altijd verbaasd over de naam en afgevraagd waar dat nu toch vandaan komt!
-
-
Beloofd, Jeannette, daar schrijf ik vandaag of morgen ook hier een kort stukje over,want een bijzondere naam, dat is het!
-
Reactie van Alle Laversma op 3 Mei 2020 op 12.11
-
Niet verwonderlijk dat veel plaatsnamen "doorspekt zijn met" teksten van religieuze oorsprong in het katholieke Frankrijk! Wat te denken van "La Bénisson-Dieu" in de Allier.
Hoe vertaal je dat eigenlijk? Wetende dat er in 1138 onder de naam "Notre Dame de la Bénédiction de Dieu" een abdij werd gesticht op die plaats waarvan de dorpsnaam is afgeleid.
bénédiction= voorspoed; zegening; zaligheid
dus "La Bénisson-Dieu" is dan zoiets als "De zegening Gods""?? (In mijn eigen fantasie/vrije vertaling "De goedheid van God"). Wie heeft een beter idee??
Ook al komen dit soort plaatsnamen op mij, als volkomen atheïst, vaak wat overdreven over, dan nog is het leuk om de achtergrond of de intentie van de naam te weten.
-
-
Ha die Alle!
Arfeuilles is trouwens ook een mooi klinkende naam, vind ik, waarvan de herkomst ook heel aardig is - ik kopieer dadelijk even de link daarover, mocht je die niet gezien hebben.
Wat die katholieke plaatsnamen betreft, ja, het is nu eenmaal bijna twee millennia geschiedenis in het Franse land - en niet alleen in Frankrijk - en vroeger was de parochie het middelpunt van de samenleving, samen met de kastelen, maar dat is een ander verhaal. Dus dat er zoveel heiligennamen en andere religieuze namen zijn, dat is eigenlijk meer dan normaal.
Wat Le Bénisson-Dieu betreft, ook al zo'n mooie naam, het dorp La Bénisson-Dieu in de Loire (42) heeft zijn bestaan en zijn naam te danken aan een Cisterciënzer abdij die daar in 1138 door een discipel van Bernard van Clairvaux gesticht is. De gekozen plaats droeg de ‘zegen van God’, benedictio Dei, hetgeen de huidige naam verklaart. De 'zegen van God' dus, zoals abdijen vaak een mystieke naam meekregen, of een naam om God te eren. Bestaat er ook een Le Bénisson-Dieu in de Allier ? Die ken ik niet, ik zal eens zoeken.
-
-
En de link naar Arfeuilles, 'plaats waar hulst groeit' > https://www.nederlanders.fr/profiles/blogs/het-verhaal-achter-de-na... .
-
-
... en waar ik per ongelijk 'Le Bénisson' schreef - eerste keer - dat moet natuurlijk 'La' zijn
-
-
Jeroen: bedankt voor je link over Arfeuilles!! ( aigre en feuille) ('prikkende bladeren')
Jou uitleg verklaart ook veel over het huidige Arfeuilles. Je ziet het in een oogopslag op deze site: https://web.archive.org/web/20180831002056/http://arfeuilles.fr/acc...
(de site bestaat niet meer vandaar de link naar het archief)
Ook de naam van ons plaatselijke krantje "Feuilles de Houx", uitgegeven door de comunne, wijst in de richting van jou uitleg.
Tot slot, de hulst groeit bij ons volop (op ons erf en land, en in de omgeving van Arfeuilles)
Je reactie hieronder, dit zijn de huisregels.
© 2024 Gemaakt door: Anton Noë, beheerder en gastheer.
Verzorgd door
Banners | Een probleem rapporteren? | Privacybeleid | Algemene voorwaarden
Je moet lid zijn van Nederlanders.fr om reacties te kunnen toevoegen!
Wordt lid van Nederlanders.fr