Het verhaal achter de naam (19) : Plou-

Het woord paroisse ('parochie') komt niet vaak voor in plaatsnamen, wellicht omdat het te weinig onderscheidend was: het hele land was immers opgedeeld in parochies. Toch is er een streek waar het begrip parochie veelvuldig in de plaatsnamen terugkomt: Bretagne. Vraag aan een willekeurige Fransman wat voor hem een typische Bretonse plaatsnaam is, en hij zal een naam citeren die begint met Plou-, of één van de fonetische varianten daarop. Het is een karakteristieke constructie voor Bretagne, waarin plou verwant is aan het Latijnse plebs, maar in het Bretons de specifieke betekenis 'parochie', 'woongemeenschap' had.

Het tweede gedeelte van namen op Plou- bevat soms een bijvoeglijk of een zelfstandig naamwoord, dat een lokale realiteit aanduidt. Plounévez-Moëdec (Côtes-d'Armor) is net als Plonévez-Porzay (Finistère) een ‘nieuwe parochie’, met het Bretonse bijvoeglijk naamwoord nevez, ‘nieuw’. Pleumeur-Bodou (Côtes-d'Armor) bevat het Bretonse meur ‘groot’, terwijl Pleubian (Côtes-d'Armor) juist ‘klein’ is, met het Bretonse bihan ‘klein’. In Plougastel-Daoulas (Finistère) stond net als in Pléchâtel (Ille-et-Vilaine) een kasteel, Plélan-le-Grand (Ille-et-Vilaine) en Plélan-le-Petit (Côtes-d'Armor) betekenen beide ‘de parochie van het heiligdom/het klooster’ (lan). In Ploubazlanec (Côtes-d'Armor) en Plobannalec in Plobannalec-Lesconil (Finistère) is het tweede deel bana(d)l/balan, het Bretonse woord voor ‘brem’.

De meeste plou-namen hebben als tweede gedeelte een min of meer bekende Bretonse heilige, vaak beschouwd als stichter van de parochie. De plaatsen Ploërmel (Morbihan) en Plouarzel (Finistère) danken allebei hun naam aan de heilige Armel, Pludual (Côtes-d'Armor) aan Tugdual. Soms is slechts de naam van de ‘heilige’ bekend, en weten we verder volslagen niets: Plumaugat (Côtes-d'Armor) herinnert aan ene Maelcat, maar wie was dat? Plumieux (Côtes-d'Armor) en Plémy (Côtes-d'Armor) herinneren aan Maeoc of Meoc, waarvan slechts bekend is dat hij als kluizenaar leefde in de bossen van Coëtmieux (Côtes-d'Armor), een naam die letterlijk ‘bos van Maeoc’ betekent. We vinden diezelfde heiligennaam terug in Saint-Mayeux (Côtes-d'Armor) en Lanvéoc (Finistère), als is het niet zeker dat het daar om dezelfde persoon gaat.

Eenzelfde heiligennaam kan zeer uiteenlopende vormen opleveren: zowel Plounéventer (Finistère) als Plaintel (Côtes-d'Armor) danken hun naam aan Numenter. Plémet (Côtes-d'Armor) en Plozévet (Finistère) verwijzen allebei naar de volslagen onbekende heilige Démet. En zo verwijzen gezien de oude vormen ook de namen Plœuc-sur-Lié (Côtes-d'Armor), Plouëc-du-Trieux (Côtes-d'Armor) en Plouézec (Côtes-d'Armor) naar dezelfde persoon, maar van die (heilige) man is zelfs de naam niet bekend.