Het verhaal achter de naam (18) : Bourbon(ne)

Meerdere kleine thermale stadjes zijn gebouwd op plaatsen die gewijd waren aan de lokale Gallische godheden Bormo, Borvo of Borbanus – drie namen die dezelfde godheid betroffen en waarvan de basis op het Gallische woord *bormo- ‘modder’ berust. De Galliërs kenden al de geneeskrachtige eigenschappen van (warme) minerale bronnen. Deze ‘god van de bronnen’ verklaart onder meer de namen van Bourbon-l’Archambault (Allier), Bourbon-Lancy (Saône-et-Loire), Bourbonne-les-Bains (Haute-Marne) en La Bourboule (Puy-de-Dôme), alle vier historisch bekend als kuuroord met thermale baden.

In Bourbon-l'Archambault is Archambault de voornaam van de oudste zoon van de lokale kasteelheren, die vanaf de 10^e eeuw van vader op zoon wordt doorgegeven. In de dertiende eeuw komen we de bepaling voor het eerst in de archieven tegen: Borbonium Archembaldi. De voornaam is van Germaanse origine en te vergelijken met de Engelse voornaam Archibald. Ook in Bourbon-Lancy, in 1312 vermeld als Borbonium l’Ansei, is het tweede gedeelte een persoonsnaam – een plaatselijke kasteelheer heette Ancellus. Bourbon-Lancy had ook Aix kunnen heten, want in de vierde eeuw wordt het stadje op een routekaart vermeld als Aquae Bormonis. Uiteindelijk heeft de naam van de godheid de doorslag gegeven.

Ivaos was een andere Gallische godheid die geassocieerd werd met water en warme bronnen. Al in de eerste eeuw treffen we thermen aan in het huidige Évaux-les-Bains (Creuse), nog steeds een kuuroord, net als Néris-les-Bains (Allier), dat in de vierde eeuw vermeld wordt als Aquis Nerii. Lange tijd leek de etymologie van Néris raadselachtig, tot men een inscriptie Nerio deo ‘aan de god Nerius’ ontdekte: ook achter Néris schuilt een Gallische godheid.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20191119, Kunst en Cultuur

Reactie van Anton Noë, beheerder en gastheer op 19 November 2019 op 14.18: Wat leuk om te weten.

Deze interessante serie van Jeroen begint echt serieuze vormen aan te nemen Dit is al weer deel 18. Om zijn eerdere berichten terug te vinden klik je HIER

Reactie van Jeroen Sweijen op 19 November 2019 op 16.31: Dank je, Anton :)

Reactie van Theodora Besse op 19 November 2019 op 16.47: Ook ik ben heel enthousiast over deze reeks verklarende artikelen van franse plaatsnamen door Jeroen.

Bij de verklaring van de plaatsnaam Bourbon(ne) vraag ik me af, of de naam van het franse koningshuis, de Bourbons, ook van de moddergod Borbanus afkomstig is. Waren het dan toch echte varkens?

Reactie van Jeroen Sweijen op 19 November 2019 op 16.56: Dank je, Theodora.

Om antwoord te geven op je vraag, nee, niet direct, er zat een stapje tussen. Het Huis Bourbon heeft zijn naam te danken aan de plaats Bourbon-l'Archambault, waar zij eerst heren en vervolgens hertogen van waren. Zie ook https://fr.wikipedia.org/wiki/Maison_de_Bourbon

Reactie van brian op 19 November 2019 op 17.22: leuk weer idd jeroen :)

Reactie van Miek op 20 November 2019 op 8.38: Heerlijk! Ik hou van geschiedenis en zulke weetjes! Ik ga ze even teruglezen, heb niet alles gevolgd. Hier in de Morvan heb je veel hameaux die beginnen met L'Huis, ook een stukje geschiedenis.

Reactie van Jeroen Sweijen op 20 November 2019 op 9.43: Dank je, Miek !

Ik had hier ergens een paar regels geschreven over dat Morvan huis, maar ik kan even niet meer terugvinden waar precies. In ieder geval is het zo dat in de Morvan de toponymische term huis voor oorsprong een boerderij aanduidt. De term is afkomstig uit het Latijn en verwant aan het Franse huis, ‘deur’. De naam komt vaak vergezeld van een persoons- of familienaam voor; zo vinden we bijvoorbeeld in de gemeente Montigny-en-Morvan (Nièvre) de buurtschappen L’Huis-André en L’Huis-Picard, die op een gegeven moment aan (de familie) André en Picard hebben toebehoord.