Het verhaal achter de naam (15) : Le Cercueil

Tja, het woord cercueil ‘doodskist’ in de naam van je woonplaats wordt niet door iedereen als plezierig ervaren. Toen Saint-Aubin-des-Cercueils in 1823 fuseerde met Routot en Beaucamp verdwenen de doodskisten snel in de officiële vergetelheid van Saint-Aubin-Routot (Seine-Maritime). In 1924 kreeg het gemeentebestuur van Saint-Pierre-des-Cerceuils in de Eure het voor elkaar dat de gemeente voortaan officieel Saint-Pierre-des-Fleurs mocht heten; de doodskisten werden er vervangen door bloemen. Die toevoeging was nochtans al zeer oud: in 1274 sprak men al van Sanctus Petrus de Sarquieux, ter herinnering aan een nog oudere necropool. De naam was niet meteen uit het dagelijks gebruik verdwenen: tot zeer recent gebruikten vooral oudere sprekers nog steeds de voormalige naam. Een lettergreep vervangen kan ook: in 1972 werd Cercueil omgedoopt tot het toponymisch nietszeggende Cerville (Meurthe-et-Moselle). In het Normandische dorp Le Cercueil (Orne) heeft men blijkbaar nergens last van. Ze zijn er zelfs lid van de officiële Vereniging van gemeenten met kolderieke namen.

Zoals uit de oude vorm van Saint-Pierre al blijkt, luidde in het Oudfrans de gebruikelijke vorm sarqueu of cerqueu, waarvan het meervoud onder meer de namen van de dorpen Serqueux (Haute-Marne & Seine-Maritime), Cerqueux (Calvados) en ook Les Cerqueux-sous-Passavant (Maine-et-Loire) verklaart. Aan deze reeks mogen we ook nog Sarcus (Oise) en Sercœur (Vosges) toevoegen. De link met cercueil wordt daar niet meer direct gelegd, waardoor de inwoners van deze plaatsen niet de behoefte hebben gevoeld hun naam te veranderen.

Geïnteresseerd in de herkomst en betekenis van Franse plaatsnamen? Nog even geduld, binnenkort verschijnt er bij Uitgeverij Grenzenloos een origineel boek over.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20191017, Korte Verhalen, Kunst en Cultuur

Reactie van Jeroen Sweijen op 18 Oktober 2019 op 16.16: Een heleboel zelfs :-) En een mooie plaque de cocher die nu een beetje verkeerd in het midden staat.

Overleden Reactie van Theodora Besse op 18 Oktober 2019 op 18.17: De volgende reactie wilde ik om kwart over vijf plaatsen, maar plotseling viel alle stroom uit. Geen internet, geen telefoon enzovoort. Maar inmiddels is alles weer hersteld. Dus alsnog:

Wat is een plaque de cocher? Mijn dikke Van Dale kent het niet, noch bij plaque noch bij cocher. En DeepL translator vertaalt het als "vinkje, haakje, selectievakje, hokje, kruisje, controlevakje, vraagteken, keurmerk en controlelampje".

Ik zie niets in het midden staan, behalve de foto van dat prachtige oude bord met aantallen kilometers aan een bakstenen muur. Dat moet het dus wel zijn. Wegwijzer?

Mijn buurman Michel heeft ook zo'n plaat met de afstand naar nabijgelegen dorpjes op z'n huis. Helaas heeft hij gemeend hem samen met zijn tuinhek netjes (!) donkergroen te moeten schilderen.

Overleden Reactie van Theodora Besse op 18 Oktober 2019 op 21.00: Plotseling schoor me te binnen dat cocher misschien koetsier betekent. Toen ik op DeepL dat invulde verscheen meteen de franse vertaling: cocher. Het is dus een koetsiersbord oftewel een wegwijzer voor koetsiers. Die moeten dus al héél oud zijn, uit de tijd van de koetsen. Leuk.

Reactie van Anton Noë, beheerder en gastheer op 18 Oktober 2019 op 21.06: Beste Jeoren,

als je foto's met een pixelbreedte van 720 plaatst zou het in de regel goed moeten komen. Heel hartelijk dank voor je leuke bijdragen!

Met vriendlijke groet,

Anton Noë

Overleden Reactie van Theodora Besse op 19 Oktober 2019 op 8.58: Anton, je wilt niet altijd zulke enorme foto's plaatsen die (staande) niet eens op het scherm passen. Maar dat is ook het probleem niet. Eén foto (van zelfs 300 pixels) gaat ook goed. Maar tot nu toe kon je zonder problemen, zoals Jeroen altijd deed, verschillende kleinere foto's links en rechts in de tekst verwerken. Ook kon je kleinere foto's (elk 300 pixels) naast elkaar plaatsen. Dat gaat nog steeds, maar wanneer je het dan hebt geplaatst is het plotseling een zootje geworden. Alles staat door elkaar heen. Terwijl het voorheen na plaatsing gewoon hetzelfde er uitzag zoals je de opmaak had gemaakt. Zie ook mijn laatste reactie op pagina 3 van Paddestoelentijd. De fotootjes stonden keurig naast en onder elkaar en de cursieve tekst stond er midden onder. Nu is het allemaal anders en geen gezicht. Dat was voorheen niet het geval.

Reactie van Jeroen Sweijen op 19 Oktober 2019 op 10.35: Hoi Theodora, ja, zo'n plaque de cocher, die ook als versie mat de cocher bestaat, zijn historische wegwijzers, oorspronkelijk bedoeld voor koetsiers, maar verder voor alle reizigers natuurlijk. De term dateert pas uit de jaren zeventig en tachtig (van de 20e eeuw), in de negentiende eeuw, toen de meeste geplaatst zijn, waren er andere termen in zwang. Deze historische wegwijzers zijn grotendeels verdwenen uit het landschap - helaas maar begrijpelijk - maar er zijn er gelukkig nog duizenden. Schitterend oud erfgoed, dat wat mij betreft nu behouden en beschermd moet worden. Ik zal er binnenkort eens een verhaal aan wijden.

Die plaat van je buurman is dus een plaque de cocher. Jammer dat ie 'm groen geschilderd heeft. Je zou me een enorm plezier doen met een foto (een van veraf en een van dichtbij, idealiter), want die plaque de cocher is nog niet opgenomen in de landelijke inventaris die door een paar liefhebbers gemaakt wordt en waar ik op bescheiden schaal aan bijdraag. Website: www.plaquedecocher.fr . Als je me de foto's zou willen sturen zorg ik dat ook deze plaat toegevoegd wordt. Inventaris Gard : http://plaquedecocher.fr/article-gard-123649531/

Mooi he, die oude wegwijzers?

Reactie van Jeroen Sweijen op 19 Oktober 2019 op 10.37: @Anton, dank je voor de tip. Eigenlijk gaat het bij 1 foto altijd goed, ongeacht de grootte of het aantal pixels. Meestal verklein ik de foto pas in het editscherm en dat gaat altijd wel goed. Wat misgaat is meerdere foto's ; die twee foto's stonden bij mij netjes onder elkaar en in het bericht niet. Niet erg, volgende keer ben ik wat bescheidener qua beeld en dan gaat het wel goed :-)

Reactie van Jeroen Sweijen op 19 Oktober 2019 op 10.37: En Theodora, als je buurman weer van het donkergroen afwil, ik ken mensen die die dingen restaureren :-)

Overleden Reactie van Theodora Besse op 19 Oktober 2019 op 13.07: Komt voor de bakker, Jeroen! Maar Michel wil helemáál niet van die groene kleur af. Hij heeft 'm juist zo prachtig groen geschilderd! Misschien kan ik hem overtuigen via de websites die je gelinkt hebt. Dan moet ik hem overhalen om bij me thuis te komen, want zoals zovelen in deze dorpjes heeft hij geen internet. Bovendien zou een eventuele restauratie gratis moeten, want hij is heel erg op de penning!

Reactie van Jeroen Sweijen op 19 Oktober 2019 op 13.11: Mooi groen is ook niet lelijk ;-)

Ik ken nogal wat gevallen van gemeentebesturen die de kosten van restauratie (en/of verzending) voor rekening nemen, maar weet verder niet wat het zou kosten (het zijn vrijwilligers die het restaureren, dus hooguit materiaalkosten), alleen wel dat die dingen loodzwaar zijn. Lekker laten zitten, zou ik zeggen, maar foto's zijn goed voor de inventarisatie van die mooie dingen. Heb je mijn mailadres? Ik stuur je wel even een berichtje.

Je reactie hieronder, dit zijn de huisregels.