Het verhaal achter de naam (53) - Villeperdue

Er zijn nogal wat spottende namen voor afgelegen dorpen, waar de wereld met kranten dichtgeplakt is. In Frankrijk gebruikt men daarvoor al gauw een benaming als Trifouilly-les-Oies, waar misschien wel ganzen zijn, maar dan heb je het ook wel gehad.

Toch zijn er ook gewoon eeuwenoude, bloedserieuze en officiële dorps- en gemeentenamen die duiden op afgelegen dorpen. In Nederland hebben we dan bijvoorbeeld Alteveer, dat duidelijk 'al te ver' weg lag. In Frankrijk is dat bijvoorbeeld Villeperdue (Indre-et-Loire), ten zuiden van Tours dat tegenwoordig wel een stationnetje bezit, maar dat ooit in vroeger tijden als afgelegen beschouwd werd. In Villeperdue zelf doet het verhaal de ronde dat het dorp zo heet omdat het compleet verwoest was door hordes barbaren die na de val van het Romeinse Rijk de streek veroverden. Het dorp was verloren… maar nee, daar komt de naam niet vandaag. Het in de elfde eeuw als Villa perdita vermelde dorp komt aan zijn naar door een afgelegen, 'verloren' ligging. Datzelfde begrip vinden we ook terug in het minuscule Normandische kerkdorpje Perduville, dat sinds 1822 bij Bosc-Mesnil (Seine-Maritime) hoort.

Andere thema's komen ook voor. Elders in Normandië ligt een dorp met de naam La Mouche (Manche). Het is lastig voor te stellen dat een ‘vlieg’ zijn naam heeft kunnen geven aan een dorp – en dat is ook niet zo, ondanks het feit de klerken de naam in de twaalfde en dertiende eeuw al latiniseerden als musca, ‘de vlieg’. Het gaat echter om een dialectale term die afgeleid is van het oude werkwoord mucer of musser, dat ‘zich verbergen’ betekent. Het gaat ook hier om een ‘verborgen, afgelegen’ plaats.

In Le Reculey (Calvados) en Villard-Reculas (Isère) zit datzelfde idee, met het werkwoord reculer, ‘terugdeinzen, terugwijken’. Het zijn dus dorpen ‘achteraf’. De oude schrijfwijzen van het stadje Segré (Maine-et-Loire) laten de vorm Secretum zien, een Latijnse term die een ‘afgelegen, verborgen, eenzame’ plaats aanduidde. Dat idee vinden we ook terug in Montsecret (Orne), Champsecret (Orne) en Campsegret (Dordogne), die dus niet 'geheim' zijn, maar 'afgelegen' of 'geïsoleerd' liggen.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

"Korte, 20230628, Cultuur", Korte Verhalen, Korte, 20230628, Cultuur, Kunst en Cultuur

Reactie van Jean op 30 Juni 2023 op 8.50: Ja, inderdaad. In de omgeving is een klein dorpje en wordt hier un hameau genoemd = buurtschap of gehucht. Een twintigtal huizen op 1 km van Le Plessis Grammoire. de naam is Aigrefoin geen bus service, geen winkels alleen maar een groepje huizen.

aigre = zuur foin = hooi.

Zeer lang geleden (oud Frans) werd de uitdrukking AIGRE ook gebruikt voor “een slechte kwaliteit”.

en na veel zoeken ontdekte ik dat deze regio in de middeleeuwen een slechte kwaliteit hooi had.

vandaar de naam, nu nog steeds actueel, AIGREFOIN.

groeten !!

Reactie van J.H.J. Hovius op 30 Juni 2023 op 9.36: Goede en leuke informatie.

Reactie van Ludique op 30 Juni 2023 op 19.53: Opnieuw weer geweldig beste Jeroen. Telkens weer een historische openbaring van oorsprong, omgeving, benoeming en betekenis. Maar, vanwaar de naam Parijs, Nice enzovoorts. Namen die mogelijk niet zo'n expliciete voor de ligging en/of omgeving zo hervindbare en oorspronkelijke benoeming kennen.....? We zijn zo benieuwd.......?!

Reactie van Jean op 30 Juni 2023 op 21.06: Wat ik vroeger (HBS examen 1967) met mijn uitstekende Franse leraar heb geleerd is dat Julies Cesar eerst de naam Lutèce (tegen het jaar 50 voor JC), en gaf aan deze plaats pas in de 4^e eeuw de naam van Paris. De geschiedenis gaat heel lang terug, het jaar 250 voor JC toen de eerste bewoners langs de Seine woonden, en toen later dus de stad Lutèce hebben gecreëerd.

Maar de Romeinen gaven eerst de naam Parisiorum.

de eerste bewoners, de Parisii, waren de eerste “Kelten” bewoners.

De bijnaam is “Ville Lumière”.

Maar de eerste bewoners dateren van ongeveer 6000 jaar geleden.

de zeer oude (eerste) naam “Parisii” is door invloed van de Romeinen Lutèce geworden. Deze naam betekent “modder stad” door de moerassen die er toentertijd waren.

En zoals de naam van FRANCE , de oude naam was FRANCIA (het land van de Franken).

In het Grieks heet Frankrijk nog altijd Gallia = Pays des Gaulois.

Reactie van Marjanne van den Berg.Dansen op 1 Juli 2023 op 10.36: Wederom met veel belangstelling gelezen, Jeroen. Dank voor je werk en het delen van deze interessante info!

Reactie van Jeroen Sweijen op 2 Juli 2023 op 17.31: @ Ludique, over de naam van Parijs heb ik elders al meer geschreven; ik zal dat eens bewerken en hier plaatsen. @ Jean heeft niet helemaal ongelijk, maar haalt de volgorde en de acteurs enigszins door elkaar. Een voorproefje lees je op https://www.nederlanders.fr/profiles/blogs/het-verhaal-achter-de-na... - want volgens precies datzelfde principe als Tours en Rennes is ook Parijs aan haar naam gekomen - een afleiding van de volksnaam van het Gallische volk waarvan het de hoofdstad was. Zo zijn er een vijftigtal namen door heel Frankrijk; bij jullie in de ruime buurt bijvoorbeeld Limoges en Cahors.

Reactie van Jeroen Sweijen op 2 Juli 2023 op 17.32: Dank jullie wel voor al jullie complimenten! ik ga lekker door, en voor de liefhebbers is er altijd nog het boek (vette knipoog).

Reactie van Jeroen Sweijen op 2 Juli 2023 op 17.35: @ Jean ; ja, 'aigre' heeft een aardige betekenisontwikkeling ondergaan, waarvan wat oudere betekenissen nog in plaatsnamen voortleven. Zo is Aigrefeuille in feit 'hulst' (want prikkerige blaadjes, zie ook : https://www.nederlanders.fr/profiles/blogs/het-verhaal-achter-de-na...) ; en in Aigremont gaat het om het 'spitse' of het 'onherbergzame', al kan dat ook figuurlijk gebruikt zijn om eventueel aanvallers van het kasteel af te schrikken.

Reactie van Jean op 2 Juli 2023 op 17.49: Ja inderdaad, het Franse woord “aigre” heeft vroeger altijd een negatieve betekenis gehad, iets wat prikt, slechte kwaliteit, … iets wat onaangenaam is, enz.