De berichten van Jeroen Sweijen (99)

Het lijkt een naam die overgebleven is uit de Franse Revolutie: Saint-Philbert-du-Peuple (Maine-et-Loire). Peuple is immers het Franse woord voor ‘volk’, toch? Dat klopt, maar het is ook de Oud-Franse naam van de populier, die tegenwoordig peuplier heet. Beide woorden hebben dezelfde oorsprong, het Latijnse woord…

Om nog even in paassferen te blijven: er is een dorp in Frankrijk dat vernoemd is naar het paaslam, het Lam Gods, het Agnus Dei.

Laignelet (Ille-et-Vilaine) geeft de verkleinvorm van een lam weer, met het lidwoord eraan vastgeplakt. Je mag het dus lezen als L'Aignelet, een spellingsvariant op L'Agnelet, 'het kleine lam'. Toch…

Je zou er een naaktstrand verwachten, een naturistenkamp of wellicht een parenclub. Maar nee, als je om die redenen naar Corps-Nuds (Ille-et-Vilaine) zou gaan, dan kom je bedrogen uit. De naam van dit Bretonse dorp heeft absoluut niets te maken met lichamen, laat staan met naakte lichamen. In de zesde eeuw wordt het plaatsje vermeld als…

De vos is veelvuldig terug te vinden in het Franse plaatsnamenlandschap, vooral onder de Oudfranse benamingen goupil en verpil, afkomstig van het Latijnse vulpes, in het Volkslatijn vulpiculus. Het heeft een hele reeks dorpen en buurtschappen met de naam Goupillières, la Goupillière of la…

De Gallische term magos en durum duidt een ‘markt’ aan, een plaats waar handel werd gedreven en ambachten werden uitgeoefend. Voordat magos een betekenisontwikkeling onderging tot ‘markt, marktstad’, was de oorspronkelijke betekenis ‘veld, vlak open gebied’, een open stuk land dat niet omheind was. De ontwikkeling van de betekenis van ‘veld’ naar ‘markt’ is te verklaren door het feit dat de grote markten een grote open ruimte nodig hadden.…

Een walvis in het binnenland? La Baleine (Manche) ligt wel aan een klein riviertje, maar redelijk ver van de kust, en je zou er geen walvis (baleine) verwachten. Daar ligt dan ook niet de herkomst van deze plaatsnaam. Het gaat hier om het woord balain, dat een ‘bezem’ aanduidde, en dat we in deze plaatsnaam moeten begrijpen…

Bij Le Sale Village, letterlijk ‘het vieze dorp’, hoort een verhaaltje. De waarheid hult zich slechts in de nevelen der tijd, maar het vrij grote buurtschap bestaat echt. Het ligt aan de D751 op het grondgebied van Saint-Georges-des-Sept-Voies, in de nieuwe gemeente Gennes-Val-de-Loire (Maine-et-Loire).

Een beeldschone koningin – men weet natuurlijk niet meer wie – kwam op een regenachtige dag met haar koets door het dorpje. De koets kwam vast te zitten in de modder,…

De Romeinen exploiteerden ontelbare badhuizen en thermen. Om de naam van die plaatsen aan te geven werd vaak de ablatiefvorm van aquae gebruikt, aquis – ‘bij de wateren’. Dat levert niet alleen de naam Aix op, maar ook het Duitse Aachen en de Nederlandse naam daarvan, Aken. Het bekendste Franse Aix is vermoedelijk Aix-en-Provence (Bouches-du-Rhône); al in de dertiende eeuw wordt de naam van de provincie gebruikt om dit Aix te…

Notre-Dame du Roc…

Aan de rand van Bretagne, Normandië en Maine ligt het stille en wat afgelegen dorpje Pontmain. Nog geen duizend inwoners, maar wat schetst je verbazing: twee hoge kerktorens steken ruim boven de lage huizen uit. Van verre zie je al de enorme neogotische basiliek opdoemen. Wat doet een klein dorp met zo’n groot godshuis?

We schrijven 17 januari…

Heel Frankrijk is doordrenkt met sporen van heiligen en van een overtuigd katholiek verleden. Een landschap vol kruisen en kapelletjes, volksgeloof en devotie, met op veel plekken nog een jaarlijkse processie of bedevaart. Universele of lokale heiligen - soms volslagen onbekend buiten het dorp zelf - bevolken de kerken. Vaak hoort daar een bijzonder verhaal bij, eeuwenlang bij het haardvuur doorverteld.…

ZO DADELIJK OM 11:00 KLIK HIER OM DIRECT TOEGANG TOT DE ZAAL TE KRIJGEN

https://whereby.com/boekpresentatie…

In het bosrijke voorgebergte van Pyreneeën, waar de laatste grotere stad Foix slechts nog een herinnering is, kom je aan de kleine weg die via twee dalletjes de minuscule dorpjes Celles en Freychenet met elkaar verbindt, een klein bordje tegen dat je aan de linkerzijde naar een Mariakapel wijst. Je volgt een smalle weg en komt op een parkeerplaats. Vandaar kun je te voet verder, onder dicht gebladerte over een hobbelig pad bezaaid met stenen, naar een geïsoleerde kapel, verrassend groot hier…

ONLINE EVENEMENT

Op mijn stukjes uit de plaatsnamenserie 'Het verhaal achter de naam' wordt wel eens gereageerd met 'Hoe weet je dat allemaal' of 'Waar haal je de kennis vandaan?' Op die vragen, en nog veel meer, kun je nu een antwoord krijgen - enfin, niet nu, maar op zaterdag 19 december…

Bonsoir à tous,

Voor een interview in het kader van de rubriek Gens au Boulot in het bekende Frankrijktijdschrift Maison en France, ben ik op zoek naar een Nederlandse of Belgische vrouw of man die : 

- in het zuidelijke gedeelte van de Haute-Marne woont (hele streek rond Langres), of net aan de rand van de Haute-Saône (omgeving Champlitte) of de Côte-d'Or (omgeving Selongey),

- in Frankrijk werkt met Franse collega's, Franse klanten of een Franstalige…

Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog waren veel dorpen in Noord-Frankrijk compleet verwoest. De tijd van de wederopbouw werd ingeluid, maar in veel gevallen ontbraken de middelen. Gelukkig ontbrak het niet aan initiatieven van solidariteit en (geldelijke) steun.

Zo adopteert in november 1919 de Australische stad Sydney het compleet verwoeste dorpje…

Patricia Witkamp van Witkamp Events maakt sinds de eerste coronabeperkingen inspirerende en interessante podcasts met bevlogen mensen met een passie voor Frankrijk in het algemeen of voor Parijs in het bijzonder.

In haar recentste podcast vond zij het een leuk idee om mij daarvoor uit te nodigen, en samen praten we over Franse plaatsnamen, het boek dat ik erover geschreven heb, oude wegwijzers en nog veel meer. Je kunt deze podcast beluisteren via de volgende link:…

Soms kom je plaatsnamen tegen die er op het eerste gezicht verbazingwekkend uitzien. Wat te denken van de naam van het dorp Coublanc in de Haute-Marne, bijvoorbeeld, dat ook een naamgenoot heeft in de Saône-et-Loire?  Waarom zou je in hemelsnaam een dorp naar een witte hals, un cou blanc, noemen. Dan kun je wellicht aan…

Een smal landweggetje loopt langs de voormalige hoofdingang van de tuinen van het kasteel van Montbel. Je mag er vrij de tuinen inwandelen, naar de Lourdesgrot, rechtsachter in een hoekje onder de bomen. Een oase van rust, de vogels fluiten en je hoort op de achtergrond enkele koeien…