De berichten van Jeroen Sweijen (101)

Malétable, Bonnétable - ze liggen niet naast elkaar, maar hebben wel met elkaar te maken: wellicht was het al een zeer vroege voorloper van onze huidige recensies op social media. 

Het Franse woord étable, afkomstig van het Latijnse stabulum, levert in plaatsnamen vaak een twijfelgeval op. De huidige…

Wat verscholen tussen bossen en velden staat een eind buiten Sainte-Catherine-de-Fierbois (Indre-et-Loire) aan een doodlopende weg een bescheiden protestants kerkje. Op de deur een bordje met Communauté protestante franco-néerlandaise. Dat maakt nieuwsgierig…

In de naoorlogse jaren trokken veel Nederlanders naar den…

Het Latijn kende de woordvormen leuca en leuga, overgenomen uit het Gallisch. Het was daar een oude afstandsmaat van ongeveer 2,3 à 2,4 kilometer – al kon de precieze afstand per streek verschillen. In het Frans heeft dit leuga het woord lieue opgeleverd, een oude afstandsmaat die niet meer gebruikt wordt. Je vindt het…

Franse gemeentehuizen heb je in alle soorten en maten, van middeleeuwse kastelen tot smakeloze rijtjeshuizen, van betonnen dozen tot statige panden. Er kan er echter maar één het kleinste zijn, en die relatieve eer valt ten beurt aan de Normandische gemeente Saint-Germain-de-Pasquier (Eure).…

De twee Gallische termen magos en durum duiden een ‘markt’ aan, plaatsen waar handel werd gedreven en ambachten werden beoefend. Voordat magos een betekenisontwikkeling onderging tot ‘markt, marktstad’, was de oorspronkelijke betekenis ‘veld, vlak open gebied’, een open stuk land dat niet omheind was. De ontwikkeling van de…

Geen eikels, in welke betekenis dan ook, en ook geen eikenbomen. Het dorpje Gland (Yonne), net geen 50 inwoners, een lavoir-mairie midden in het dorp met veel water ervoor, dankt zijn naam niet aan de vegetatie maar aan het water, of liever gezegd, de oevers van dat water, wellicht het voorbijstromende beekje. De dorpsnaam is van…

Het Latijnse begrip firmitas geeft iets sterks, iets stevigs weer. In het hedendaagse Frans heeft dat fermeté opgeleverd, dat stevigheid betekent, maar ook ideeën als vastberadenheid of kracht in zich heeft. In de toponymie veranderde dat abstracte idee in een concrete werkelijkheid: een versterkte burcht of nederzetting. We vinden vooral…

Meeuwen, zo ver uit de kust, zo ver van een wat grotere rivier? Nee, Mouettes (Eure) herinnert niet aan meeuwen, maar aan een meute honden. Deze troepen honden die getraind werden voor de jacht waren vaak ondergebracht in wat in het Oudfrans een muete heette, een soort hondenkennel voor jachthonden. Het dorp in Normandië…

Ik loop door Alluyes, in de Eure-et-Loir. Zomaar wat rondzwerven door een kleine Franse plattelandsgemeente aan de Loir, compleet met oude donjon, een gesloten café, een markant kerkje en wat oude wegwijzers uit vroeger dagen. Ik geef het toe, ik kan zelden aan de verleiding weerstaan daarnaar op zoek te gaan.

Ik denk er weer een te zien (Alluyes telt…

Er zijn nogal wat spottende namen voor afgelegen dorpen, waar de wereld met kranten dichtgeplakt is. In Frankrijk gebruikt men daarvoor al gauw een benaming als Trifouilly-les-Oies, waar misschien wel ganzen zijn, maar dan heb je het ook wel gehad.

Toch zijn er ook gewoon eeuwenoude, bloedserieuze en officiële dorps- en…

Het komt voor dat plaatsnamen verwijzen naar de aanwezigheid van oude graven of van een kerkhof. Sommige van die namen zijn vrij doorzichtig, andere wat minder. In dit stukje enkele voorbeelden.

Tja, het woord cercueil ‘doodskist’ in de naam van je woonplaats zal niet door iedereen als plezierig ervaren worden. Toen…

De burgemeester van D. was trots. Hij had het toch maar even voor elkaar gekregen. Niet alleen een spiksplinternieuwe pôle santé – een medisch verzamelgebouw – maar zelfs een nieuwe tandarts. Dat had ook heel wat voeten in aarde gehad; het dorp was al twee jaar lang verstoken van een eigen tandarts, nadat de vorige tandartsen met pensioen waren…

In de loop der eeuwen hebben overal in Frankrijk religieuze gebouwen hun sporen nagelaten in de naamgeving. De plaats waar gelovigen hun geloof beleden en hun doden begroeven was vaak het middelpunt van een grote of kleine nederzetting. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het centrale religieuze gebouw vaak de basis is voor de naamgeving van de…

He ?

Waarom zou je je beurs verkopen ? Nee, dat lijkt geen goed idee...

Er is wel wat verkocht, maar dat is geen beurs ... maar een stuk van het bos, genaamd Bourse ! Vente is een typische Middeleeuwse ontginningsnaam, die we met name in Normandië en in de Champagne-Ardennes terugvinden in de toponymie. Daar waar in Nederland…

Goeienavond allemaal,

Het is alweer even geleden dat ik hier wat schreef over plaatsnamen, en 'men' vroeg mij de laatste tijd 'geregeld' of ik dat weer eens wilde doen. Laat ik dus maar proberen om die goede gewoonte weer op te…

Bonjour !

In het bekende Frankrijktijdschrift Maison en France verzorg ik een steeds terugkerend portret van een Nederlandse of Vlaamse vrouw of man die in Frankrijk woont en werkt, met de nadruk op de werkervaringen - de serie heet immers Gens au Boulot.

Ik ben op vrij korte termijn op zoek naar een nieuw kandidaat voor de komende editie van deze rubriek.

Ik zoek een persoon (v/m, of een stel, of een gezin), die in Frankrijk woont en werkt, tussen en met de Fransen, in…

Bonjour !

In het bekende Frankrijktijdschrift Maison en France verzorg ik steeds terugkerend portret van een Nederlandse of Vlaamse vrouw of man die in Frankrijk woont en werkt, met de nadruk op de werkervaringen - de serie heet immers Gens au Boulot.

Het geplande interview voor het komende nummer van Maison en France heb ik helaas moeten uitstellen, zodat ik nu op vrij korte termijn op zoek ben naar een nieuw kandidaat voor deze rubriek.

Ik…