Dorps perikelen

Wij wonen nu ongeveer 20 jaar in Frankrijk. Daarvan heb ik twaalf jaar werkzaamheden voor de gemeente verricht; de bibliotheek, de internet site en nu bijna zes jaar als gemeenteraadslid.
De democratie in ons dorpje van 500 inwoners kan niet vergeleken worden met die in Nederland. Het gaat er allemaal wat anders aan toe. Enerzijds door de kleine schaal, anderzijds doordat er wat anders mee wordt omgesprongen.

Laten we eerst het gemeentehuis eens onder de loep nemen. De burgemeester is de chef van het gemeentepersoneel. Het administratieve personeel bestaat hier bij ons uit twee vaste deeltijdkrachten en een stagiaire. Allen vrouwen. De oudste is de baas van de administratie. Zij werkt er al tientallen jaren. Het is een aardige, maar ook wat eigenzinnige dame. Wat voor opdrachten de burgemeester haar ook geeft, ze bepaalt zelf de prioriteiten. Zegt de burgemeester dat er iets moet veranderen, dan zegt ze ja en doet nee! Niet dat ze niet hard werkt, maar wel op haar eigen manier. Dat leidt nog al eens tot conflicten. Vooral omdat de dame duidelijk laat blijken dat het huidige gemeentebestuur, dat er overigens al achttien jaar zit, niet haar goedkeuring kan wegdragen. Ze kan met pensioen, maar ze wil niet en ambtenaren lijden in Frankrijk een heel beschermd leven. Je kunt ze niet ontslaan. Ze is niet erg handig met automatisering en heeft ook haar eigen manier van archiefbeheer. Is er een belangrijk project dan liggen de stukken rondom haar bureau op de grond in stapeltjes uitgespreid. Alleen zij weet wat waar ligt, of denkt dat te weten. Niemand anders kent er de weg. Zo komt het nogal eens voor dat er wat in de chaos blijft liggen en dat een rekening te laat wordt betaald. De tweede dame van de administratie wordt door haar zorgvuldig “dom” gehouden. Zo denkt ze zich “onmisbaar” te maken. Het archief is haar heiligdom. Daar komt niemand in.
Om de situatie wat leefbaarder te maken, heeft de raad de werkzaamheden wat anders ingedeeld. Omdat de “secrétaire” zich tijdens de gemeenteraad nogal eens in de discussie mengde en omdat de notulen soms maanden op zich lieten wachten, hebben we de tweede “secrétaire” nu met deze taak belast. De begroting wordt nu voornamelijk gedaan door een van de raadsleden.

Bij ons is slechts één partij in de gemeenteraad vertegenwoordigd. Voor kleine gemeenten is die mogelijkheid geschapen om het bestuur wat te vergemakkelijken. Hoewel de vergaderingen openbaar zijn, worden deze zelden door andere dorpelingen bijgewoond. Het verwordt dus tot een onderonsje, gevolgd door een drankje en een “casse croute”. Wel altijd erg gezellig! De notulen vormen een hoofdstuk apart. Er is geen registratie apparatuur en de “secrétaire” kent geen steno. Het uiteindelijke stuk dat naar de prefect wordt gestuurd is streng gecensureerd. Zo lijkt het dat iedereen het volkomen met elkaar eens is. Conflicten worden er zorgvuldig buiten gehouden. Ook de commissies zijn een verhaal apart. Ze worden enkel bijeengeroepen als de betrokken wethouder dat welgevallig is. Sommige zijn nog nooit bijeen geweest.
Wij hebben de laatste jaren nogal wat grote projecten verwezenlijkt. Voor de werkzaamheden krijgen lokale bedrijven de voorkeur. Zo krijgt het loodgietersbedrijf van een van de wethouders (sinds kort van zijn zoon) vrijwel alle verwarmingsopdrachten toegespeeld. Er is maar één zo’n bedrijf in de gemeente.

Het beoordelen van offertes (commision d’appel d’offres) is ook een verhaal apart. Soms wordt die wel soms niet bijeengeroepen. De gesloten enveloppen met de offertes moeten binnen de commissie worden geopend en beoordeeld. De uiteindelijke toewijzing van de werkzaamheden is nogal schimmig.

De commissie “travaux communaux” wordt wel heel regelmatig bijeen geroepen. Maar soms worden niet alle leden uitgenodigd.

Ik ben buitenlander en ik waak ervoor me niet te zeer in de oude gewoontes te mengen. Alleen als er iets onrechtvaardigs gebeurt, meng ik me in de discussie. Zo heb ik ervoor geijverd dat tenminste één van de wethouders een vrouw is. Toch wordt zij er nu langzaam uitgewerkt en ze stelt zich niet beschikbaar voor het volgende mandaat. Zij is nog jong en komt graag voor haar mening uit. Dat wordt haar door de andere wethouders niet altijd in dank afgenomen.

Toch was het leuk om te doen. Ik begin niet aan een volgend mandaat, maar dat heeft andere redenen. Ik heb wel wat inzicht in de dorpsdemocratie gekregen. Ik heb het met een glimlach ondergaan.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20191224, Korte Verhalen, Overheid

Reactie van marielle op 24 December 2019 op 18.30: Nou, Hans, het wordt tijd dat de kleine gemeente verdwijnen en ze samen smelten tot een grotere. Misschien komt er dan verandering in daar bij jullie.

Reactie van A.L. Longayroux op 25 December 2019 op 7.58: Beste Hans,

Een interessante blik binnen het gemeentegebeuren.Hrt scénario komt mij bekend voor!
Bij ons is de burgemeester een’Primus inter Paris’ en helaas niet een persoon met een lange termijn visie noch en persoon van doortastend handelen. Het beleid voor zover daar sprake van is, is fnuikend voor het leefbaar voortbestaan van de gemeente. Als lid van de VVV kreeg ik de titel:Conseil touristique de canton Bretenoux.ook dasr bemerkte ik weerstanden en vriendjespolitiek. Samenwerking met omringende VVV was vloeken in de kerk ! Tenslotte is toch ‘van hoger hand’besloten de gehele vallei van de Dordogne ,onder een noemer te brengen.

Zelf kan ik bogen op het feit dat het nieuwe vliegveld geen Brive ging heten maar de naam kreeg, Brive, Vallée de la Dordogne.. Dst geeft toch enigszins een voldaan gevoel als ik nu de borden naar het vliegveld passeer ;)

Reactie van Michiel Terwindt op 25 December 2019 op 9.17: Interessant verhaal Hans , zo'n kijkje achter de schermen van het gemeentebestuur . En inderdaad bij zulke kleine gemeenten heb je natuurlijk al snel competentie-problemen.

Reactie van Jeannette op 25 December 2019 op 11.39: Inderdaad om moedeloos van te worden, erg herkenbaar naar inderdaad: gemeentelijke samenvoeging is het devies hier, hoewel dat de echte problemen niet zal oplossen vrees ik. In ieder geval wel weg met die 2 secretaresses(!) (al is het in deeltijd) voor 500 dorpsgenoten, we snappen nu wel waar al het geld naar toe gaat en waarom er gestaakt wordt.....

Reactie van Hans van den Bos op 25 December 2019 op 15.21: Als je naar het buitenland verhuist, pas je je aan. Het is niet aan de gast om de gastheer veranderingen op te dringen, vind ik. Dus probeer ik me, als enige buitenlander in de gemeenteraad, gematigd op te stellen en niet, naar goed Nederlandse gewoonte, met het opgeheven calvinistische vingertje.

Frankrijk is sowieso als een land dat moeilijk verandert, maar er zijn ook specifieke problemen, zeker hier in de Creuse. Wij hebben hier een "Communauté de communes, kortweg Comcom genaamd. Die bestaat uit 42 communes en heeft in het totaal 17.712 inwoners. Het heeft een oppervlak van 985,3 km². Het heeft 17 inwoners per km². De grootste afstand hemelsbreed is 60 km.
Probeer daar eens één gemeente van te maken.

Van oudsher zijn er vetes tussen de diverse communes. En wat in eeuwen gegroeid is haal je er niet even uit. Om de comcom bestuurbaar te houden hebben de meeste communes er maar één vertegenwoordiger; de burgemeester. Er is dus geen democratisch gekozen bestuur. De verschillen tussen de gemeentes zijn enorm. De gemeentes die aan de N145 liggen zijn enorm in het voordeel. Het is de enige grote vierbaansweg in het departement. De meeste gemeentes zijn met elkaar verbonden door smalle, bochtige weggetjes. De bestuursfuncties van de comcom zijn verdeeld over de drie belangrijkste en grootste gemeentes. Dat houdt in dat je toch wel een tijdje onderweg bent om er te komen. Erg geliefd is de comcom niet. Er is veel na-ijver tussen de gemeentes en de samenwerking komt maar moeizaam tot stand.

De comcom moet het opstapje vormen om tot één gemeente te komen, maar of dat ooit gaat lukken is maar de vraag. De “communes nouvelles”, de eerste poging om gemeentes te stimuleren om zich bij elkaar aan te sluiten, is geen succes geworden.

Ik zie het inderdaad met een glimlach aan. Het heeft zo zijn charme. Maar echt democratisch is het niet altijd. Het is hier nog een beetje ‘Swiebertje” land.

Reactie van Jeannette op 26 December 2019 op 13.42: Ik begrijp dat je erom kunt (glim)lachen Hans, jouw pensioen komt niet uit Frankrijk.
Maar de gemeentelijke herindeling is inderdaad weinig pais en vree....
Zucht, wanneer houdt men hier eens op met navelstaren en zet men er gezamenlijk de schouders er eens onder?

Reactie van wilsam op 26 December 2019 op 14.23: Zomaar een gemeente in Nederland met ruim honderdduizend inwoners, ontstaan door samenvoeging van meerdere dorpen. Het gemeentehuis in het grootste dorp was natuurlijk te klein en in de andere dorpen natuurlijk overbodig. Er moest een stadskantoor komen. Een modern strak gebouw, zoals dat in de zestiger jaren gangbaar was. Het oude gebouw bleef staan en deed dienst als trouwlocatie, want het nieuwe gebouw was niet fotogeniek. Het nieuwe gebouw paste ook niet in de nieuwste plannen van deze gemeente. Er moest een heel nieuw stadshart komen met weer een nieuw gemeentehuis. De gevel moest van glas zijn met kunst erin gegraveerd, verder een grote hal met centraal een roltrap. In de grote hal moesten balies komen voor de gemeentelijke diensten, de zogenaamde burger servicedesk. De bouw liep uit en het budget werd overschreden. De uitvoerder had het maar opgegeven om het glas op de door de kunstenaar aangegeven manier te installeren. De burger servicedesk werd in het begin gebruikt, maar door de akoestiek werden alle vertrouwelijke gesprekken versterkt en waren zelfs fluistergesprekken goed te volgen voor de wachtenden. Het gebouw werd al snel weer verbouwd.

In dit zelfde gemeentehuis werd een nieuwbouwplan ontwikkeld. Rijtjeshuizen, appartementen en en aantal vrijstaande villa’s. Met veel sloten in de wijk, anders sloeg de naam Aqua Vicus nergens op. Langs de sloten moesten bomen komen. Die stonden prachtig op de artist impression tekeningen. De slootkanten werden een aantal keren per jaar gemaaid door een hovenier op een zitmaaier, die keurig om de bomen heen reed. Alle slootkanten, behalve in één straat, toevallig de straat van de vrijstaande villa’s. Er was een meetfout gemaakt waardoor de slootkant steiler is uitgevallen dan vooraf bedacht. De hovenier probeerde het met de zitmaaier, maar liet het bij die ene keer. De villabewoners pikten het niet dat hun slootkant niet gemaaid werd. Er kwam dus elk jaar een tractor die het hoge gras en de bomen maaide. Dat pikten de bewoners ook niet. Er volgde overleg. Er werden nieuwe bomen geplant en het volgende jaar weer omgemaaid. Zo ging dat jaren achter elkaar. De bewoners vroegen de gemeente of er niet gemaaid kon worden met een handmaaier. Maar dat kon niet, want dat is inefficiënt en daarom te duur.

Reactie van Jeannette op 26 December 2019 op 14.41: Haha Wilsam, nou ja, dat relativeert dan tenminste weer enigszins mijn blik op het geheel!

Reactie van Hans van den Bos op 27 December 2019 op 18.59: Er zijn ook succesverhalen hoor. Op Walcheren zijn er nu drie gemeentes; Vlissingen, Middelburg en Veere. Wij woonden in Koudekerke dat met andere dorpen zoals Biggekerke, Meliskerke, Zoutelande, West Kapelle, Vrouwenpolder en Veere werd samengevoegd tot de gemeente Veere. Hoewel Koudekerke de grootste gemeente was kwam het nieuwe gemeentehuis in Zoutelande. Niet in het centrum, maar buiten het dorp met ruime parkeerruimte. Goed met de auto te bereiken met volop parkeerruimte, en met een goede busverbinding. Een gemeentehuis dat alle kennis in huis kreeg om een goede service te bieden en dat elke dag open was voor alle diensten. Trouwen kun je tegenwoordig overal. Mijn zoon trouwde onlangs in een strandtent met een goede vriend als gelegenheidsambtenaar van de burgerlijke stand. Dat kan dus tegenwoordig tot mijn eigen verbazing ook. Trouwen en feesten in één ruimte.

Na natuurlijk wat weerstand in het begin, is het een groot succes geworden. De aanvankelijke angst voor het verlies van identiteit van de oude dorpen, bleek volkomen ongegrond. Waarom moet een gemeentehuis in het centrum van een stad of dorp liggen? In Bergen op Zoom ligt het stadskantoor ook buiten het centrum, met eveneens ruime parkeergelegenheid.

Maar in Frankrijk ligt het wel wat anders. Om een inwoneraantal van 17.000 mensen te krijgen moeten er bij ons 42 zelfstandige gemeentes bij een gevoegd worden. De afstand tot de voorzieningen wordt dan wel erg groot, en een goed openbaar vervoer is vanwege de zeer geringe bevolkingsdichtheid, nooit rendabel uit te voeren. Dan moet je dus gratis of zeer goedkope taxi diensten gaan organiseren. Een soort beltaxi. Ik zie het nog niet gebeuren. Er zijn hier ook plannen geweest voor een ruilverkaveling. Die zijn nooit van de grond gekomen. De Franse boer is erg gehecht aan zijn eigen familie grond en bezit over het algemeen weinig zakelijke kwaliteiten. Het gaat dan ook economisch bar slecht met heel veel Franse boeren. Veel diepe armoede en veel zelfmoorden. Franse dorpen samenvoegen is net zo moeilijk als twee kazen, brie en roquefort samenvoegen.

Reactie van Janny O. op 29 December 2019 op 19.22: Ik heb gisteren een eindje gefietst, tochtje van amper 50km. En tijdens dat tochtje ben ik door 14 zelfstandige gemeenten gekomen.

De inwonersgegevens zijn niet allemaal van hetzelfde jaar, maar toch maar eens op een rijtje:

Crestet 434 inw., Sait Marcellin lès Vaisson 350 inw., St. Romain en Viennois 861 inw., Puymeras 636 inw., Faucon 432 inw., Merindol les Oliviers 194 inw., Propiac 106 inw., Benivay-Ollon 65 inw., Beauvoisin 147 inw., La Penne sur Ouvèze 99 inw., Pierrelongue 227 inw., Mollans sur Ouvèze 1060 inw., en dan als uitschieters Buis les Baronnies 2251 inw. en Vaison la Romaine ongeveer 6000 inw.

15 gemeenten met 15 gemeentehuizen. Alle mensen die daar wonen moeten toch regelmatig naar de markt en anders wel naar de supermarkt. De langste afstand is 25 km. Een probleempje is misschien nog wel dat de gemeenten in 2 departementen liggen, de Drome en de Vaucluse. Er dan dus maar twee gemeenten van maken? Ik denk niet dat ik het nog mee zal maken.