La boîte / De doos

NEDERLANDS ONDERAAN

Même dans les tapis les mieux tissés, on trouve, à la longue, des trous. Il en va de même des langues. Je vise par là des mots qui manquent, des mots qui en toute logique devraient exister, mais qui n’ont jamais été homologués par - pour nous, Français - la sacro-sainte Académie française, ni par l’usage d’ailleurs. Un exemple ? Le mot ‘sécure’, découlant de ‘sécurité’ (veiligheid) devrait tout naturellement être la traduction du ‘veilig’ néerlandais. Eh bien non. Il n’existe officiellement pas. Nous en sommes réduits à utiliser ‘sûr’, qui veut dire en fait ‘certain’ (‘zeker’) pour parler d’une situation ou d’un environnement sans danger. Un quartier sûr : een veilige buurt.

Mais c’est aussi vrai dans le sens inverse. Il y a des mots qui manquent aussi en néerlandais. Et je ne citerai aujourd’hui que le verbe ‘apprivoiser’. C’est ce qu’on fait pour se lier d’amitié avec un animal sauvage. Tout en gardant ses distances, on lui offre un peu à manger, on lui montre qu’il n’a rien à craindre… Comme le Petit Prince de Saint-Exupéry avec le renard. Mais que trouve-t-on dans le Van Dalen : ‘temmen’. Non ! ‘Temmen’, c’est dresser, avec un fouet, imposer sa volonté par la force. C’est aux antipodes d’’apprivoiser’. Et pour vous faire ressentir cette différence si vitale en nos temps de brutalité montante, je vous offre 6 minutes de bonheur. Et le bonheur, ça se partage.

NL/ Zelfs de beste geweven kleden tonen, met de jaren, gaten. Hetzelfde geldt voor de talen. Ik doel hiermee op woorden die ontbreken, woorden die logischerwijs zouden moeten bestaan, maar die - voor ons, Fransen - nooit goedgekeurd zijn door de heilige Franse Academie, noch door gebruik in de volkstong. Een voorbeeld? Het woord 'sécure', afgeleid bij 'sécurité' (veiligheid), zou de natuurlijke vertaling moeten zijn van het Nederlandse 'veilig'. Nou, dat is het niet. Het bestaat gewoon officieel niet. We worden gereduceerd tot het gebruik van 'veilig', wat eigenlijk 'zeker' betekent, om te verwijzen naar een veilige situatie of omgeving. Un quartier sûr : een veilige buurt.

Maar het is ook waar in de tegenovergestelde richting. Er ontbreken woorden ook in het Nederlands. En ik zal vandaag alleen het werkwoord 'apprivoiser' noemen. Dit is wat je doet om vrienden te worden met een wild dier. Terwijl je afstand houdt, bied je hem een beetje eten aan, laat je hem zien dat hij niets te vrezen heeft... Zoals de Kleine Prins van Saint-Exupéry met de vos. Maar wat vinden we in de Van Dalen: 'temmen'. Nee! 'Temmen' betekent dresseren, met een zweep, je wil met geweld op te leggen. Het is juist het tegenovergestelde van ‘apprivoiser’. En ter illustratie van die wezenlijke verschil, zo vitaal in deze tijden van toenemende brutaliteit, bied ik jullie 6 minuten geluk aan. Geluk deel je.

https://www.youtube.com/watch?v=JcNBUIJ0pLg