Drie verrassende ontwikkelingen post-corona

Ik weet het, het is nog lang niet post-corona en verrassend was het misschien alleen voor mij. Veel deskundigen zullen claimen (vooral achteraf) dit allemaal voorspeld te hebben.

1. De Franse onroerend goed-markt
In de zestien jaar, die ik inmiddels heb gevuld met het begeleiden van aankoop van privé en zakelijk onroerend goed in Frankrijk en de oprichting of overname van bedrijven door Nederlanders en Vlamingen in Frankrijk, heb ik een dergelijke onroerend goed-markt nog nooit gezien. Het loopt storm! Sinds de versoepeling van de confinement, half mei, wordt de Franse huizenmarkt, met name op het platteland, bestormd door kopers. Ik heb vorige week voor het eerste in zestien jaar meegemaakt dat er boven de vraagprijs is geboden in Frankrijk. Ik weet het, voor Amsterdammers is dit heel normaal, maar voor Frankrijk tot voor kort een volstrekt ondenkbaar scenario. Tot maart van dit jaar, toen de markt eigenlijk al heel goed was, kon je nog wel 10-15% onder de vraagprijs bieden, die tijden zijn -vooralsnog- voorbij.
Kopers zijn vooral Fransen uit de grote steden. Die denken terug aan hun grootouders, vaak ook nog hun ouders, die een huisje hadden op het platteland, maar die huisjes zijn in de loop der jaren verkocht om de waanzinnige huizenprijzen (koop en huur) in de grote steden te kunnen betalen. Na tweeëneenhalve maand opgesloten te hebben gezeten op 45 m2 driehoog achter willen ze dit nooit meer meemaken! De grote aftocht van Engelse huizenbezitters uit Frankrijk is maar een druppel op de gloeiende plaat van de enorm toegenomen vraag naar huizen op het Franse platteland.
Maar ook Nederlanders en Vlamingen storten zich nu vol overgave op de Franse huizenmarkt. De markt voor vakantiehuisjes in Nederland is volgens de NVM bijna opgedroogd: bijna alles is verkocht en er is nog nauwelijks nieuw aanbod! Het prijsniveau van wat nu nog te koop is, is echt niet normaal. Drie ton voor een simpel vakantiehuisje op een vakantiehuisjespark in Zeeland is echt geen uitzondering. Nederlanders geven veel minder geld uit in coronatijd, het geld op de bank houden kost alleen maar geld, dus: investeren in onroerend goed en gelijk de vakanties voor de komende jaren veilig stellen. Er zijn vele Nederlanders die de Nederlandse prijzen niet kunnen betalen en die wijken uit naar de buurlanden. Frankrijk pikt daar een flinke graan van mee.
Daarbovenop komen nog de Nederlanders die hun baan kwijt zijn (of dat binnenkort verwachten) en besluiten dat je beter werkloos kunt gaan zitten zijn op het Franse platteland, dan in een drukke Nederlandse stad. Het leven op het Franse platteland is goedkoper, met een klein onderneminkje kun je, zelfs met een heel bescheiden omzet, gemakkelijk in je dagelijks onderhoud voorzien. En daar bovenop komen dan nog alle aantrekkelijkheden van Frankrijk: cuisine, de culture, het klimaat….
Tenslotte zijn er heel veel bedrijven, groot en klein, in Nederland die helemaal of gedeeltelijk stil zijn gevallen dit voorjaar. En zoals het een goede ondernemer betaamd hebben zij nagedacht over aanpassingen, nieuwe markten, producten, ideeën. En heel veel zijn er tot de conclusie gekomen dat het herstel uit het buitenland moet komen en dat grote land ten zuiden, met die wat bedenkelijke reputatie als het om zakendoen gaat, waarvan ze de taal niet spreken, maar waar wel 65 miljoen consumenten zitten, zouden we daar niet eens aandacht aan moeten besteden….? En dat betekent: overnames, huren of kopen van een bedrijfspand, etc. Ik heb in de laatste drie maanden meer aanvragen ontvangen van Nederlandse bedrijven die stappen willen gaan zetten op de Franse markt dan in heel 2019!

2. De Franse toeristenmarkt
In het tweede kwartaal van 2020 was de toeristenmarkt zo goed als dood. Veel kleine toeristische ondernemers jammeren dat dat nooit meer goed gemaakt kan worden en schrijven het bedrijfsjaar 2020 alvast maar af. Dom! Vergeet het tweede kwartaal en begin opnieuw te tellen vanaf het derde kwartaal en dan ziet het er heel anders uit. We zitten en plein été, dus er zijn nog helemaal geen statistieken over het toeristenseizoen 2020, maar er zijn wel indicaties dat het op dit moment heel erg goed gaat. Hotels, campings, gîtes, alles zit vol en het aantal reserveringen voor de rest van het derde kwartaal, zelfs het vierde kwartaal, zijn nog nooit zo groot geweest, hoor ik van veel toeristische ondernemers.
Het zijn om te beginnen de Fransen die, nog veel meer dan andere jaren, in eigen land vakantie vieren. Maar ook Nederlanders en andere Europeanen kiezen deze zomer voor een vakantie in Frankrijk. De historische aantrekkelijkheden van Frankrijk als vakantieland zijn herontdekt, nu ze niet op verre vliegvakanties kunnen. En voor Nederland in het bijzonder geldt: heel veel Nederlanders gaan dit jaar in eigen land op vakantie, alle bekende toeristische plekken zijn overvol (geeft geen fijn gevoel in corona-tijd) en in Frankrijk is er nog ruimte te over.
Ik denk dat de aftocht van Engelse toeristen, deze en komende weken, vanwege quarantainemaatregelen in Groot Brittannië, eerder wat lucht geeft op de toeristische markt en ruimte voor nog meer Nederlandse en Belgische vakantiegangers, dan een dip in het lopende toeristenseizoen.

3. De Franse horeca
En dan wil ik het met name hebben over de Franse restaurants: dat ziet er dramatisch uit! Het exploiteren van een restaurant in Frankrijk was de laatste jaren toch al een weinig winstgevende onderneming, maar dat is door de corona-maatregelen nog heel veel slechter geworden. Op reis door Frankrijk merk ik dat de restaurants, met veel minder tafeltjes, nauwelijks vol zitten. Overal is gemakkelijk een reservering te maken en ik merk dat de restaurants het verlies aan klanten proberen te compenseren met forse prijsverhogingen, waardoor ze in een spiraal komen van nog minder klanten, dus minder omzet, dus nog hogere prijzen. Restaurantbezoek wordt in rap tempo weer elitair.
Heel veel restaurants zijn nog open vanwege de steunmaatregelen van de Franse overheid, maar dit kan niet voortduren. Duizenden restaurants zullen nog failliet gaan, waarschijnlijk dit jaar nog. Dat betekent dat restaurants nu heel goedkoop kunnen worden overgenomen en voor die-hard restaurateurs biedt deze markt vast heel veel kansen. Maar ik ben heel pessimistisch: iedereen die contact opneemt met ons voor de overname van een Frans restaurant, raad ik van harte af om dat te doen. We nemen in elk geval geen enkele opdracht meer aan in deze sfeer. En dat hoeft ook niet, want ik kan alle projecten al nauwelijks aan uit de eerste twee categorieën van dit stukkie….

Blijf gezond iedereen, en blijf op zoek gaan naar lichtpuntjes, naar kansen.

Wim

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20200820, Midden- en Kleinbedrijf

Reactie van Mahar op 21 Augustus 2020 op 13.18: Marielle, ik dacht eerder aan jou! Je schrijft: "Jammer voor mij. Gepensioneerd sinds een jaar zou ik graag van regio willen veranderen en eventueel omgeving Parijs verlaten".

Reactie van Jeanine Houtsmuller op 21 Augustus 2020 op 14.11: Ha die Wim, wat een leuk stukje weer ! (ik ben geen deskundige) maar ik voorspel dit ook al een paar maanden. :) De tijd zal het leren...

Reactie van Lucie Schagen op 21 Augustus 2020 op 14.39: bedankt, Wim , voor het leuke stuk. Interessant om te lezen, evenals de reakties trouwens.

Ik woon de helft van het jaar in de Vendee, en alleen aan de kust stijgen de prijzen elk jaar behoorlijk, in het binnenland zie ik echter nog niet dat de prijzen stijgen Wel viel mij op, dat ik overal borden "vendu"zie, i.p.v. de gebruikelijke "a Vendre"". Ik dacht, dat dit transakties van voor de coronacrisis waren, maar het is wel zo gebleven.

Reactie van Augusta op 21 Augustus 2020 op 16.04: De veerkracht van de vastgoedmarkt is tot nu toe opmerkelijk: ondanks het feit dat de gezondheidscrisis op korte termijn schade dreigt toe te brengen aan de arbeidsmarkt waardoor er een verlies ontstaat van potentiële kopers, zijn de Franse notarissen getuigen van een grote belangstelling voor de aankoop van onroerend goed, dat soms kan grenzen aan het onredelijke. Volgens deze notarissen willen degene die financieel in staat zijn, zo snel mogelijk kopen.

De verklaring is veelzijdig, variërend van een verandering van huisvesting na de lockdown, mogelijkheden tot thuiswerk, het veiligstellen van spaargeld mbt de onrust op de financiële markten, de angst voor een mogelijk nieuw belastingstelsel of de wens om te investeren van hun spaargeld, verworven tijdens de lockdown.
Louter belangstelling is echter niet voldoende. Eigen geld is momenteel één van de voorwaarden van de banken om een lening af te sluiten. Niet iedereen is in staat om contant een huis te betalen.

Een vraag voor een opinieonderzoek: hoeveel mensen zouden werkelijk willen dat de economische situatie die voor de crisis bestond in dezelfde staat terugkomt?
Een economische situatie waar bedrijven en burgers massaal subsidie genieten om vooral te blijven bestaan om te “consumeren”? En waar de gegenereerde inkomsten doorgesluisd worden naar fiscale paradijzen, waaronder Nederland, zonder dat er herverdeling plaats vindt waardoor de burgers steeds meer belast worden met bovendien afbraak van voorzieningen?
Het is sinds de crisis van 2008 wel duidelijk dat we aan het eind van een liberaal stelsel zijn beland en nu met de rug tegen de muur staan.

Het is dus geen na-oorlogse situatie waar hele steden en infrastructuren zijn verwoest en weer opgebouwd moeten worden. Er is helemaal niets verwoest buiten de economie om die flink op z’n gat is gegaan. En dan niet alleen in Frankrijk….
Dat het herstel voor de Nederlandse ondernemer uit het buitenland, waar 65 miljoen “consumenten” wonen, moet komen, ontgaat me dus.
Wim, wat zijn jouw onderbouwde argumenten om te stellen dat een Nederlandse ondernemer zijn heil in Frankrijk zal komen zoeken?

Het lijkt een beetje op het verhaal dat rond gaat over de Chinezen die rustig hun tijd afwachten om in Frankrijk hun slag te kunnen slaan op de dag dat de Franse bedrijven en Internationals niets meer waard zouden zijn….

Reactie van Jeanine Houtsmuller op 21 Augustus 2020 op 16.42: Hè bah Augusta, dat hoop ik toch echt niet , dat de Chinezen de boel gaan overnemen! IK zag het voorbeeld in Nieuw Zeeland , daar word je echt niet blij van.

Reactie van Wim van Teeffelen op 21 Augustus 2020 op 17.06: @Augusta,

Geen onderbouwing, er zijn nog helemaal geen post-corona statistieken. Slechts een observatie uit mijn praktijk. Duizenden kleine Nederlandse bedrijven zijn helemaal of bijna helemaal stil gevallen in het tweede kwartaal van 2020 (horeca, toerisme, evenementen, toeleveranciers aan cultuur, kunsten en musea, etc etc). Natuurlijk zijn er ook veel bedrijven die hebben geprofiteerd van de corona-crisis, denk alleen al aan de bedrijven die software of voorzieningen aanbieden voor thuiswerken...

In een tijd van crisis (en een stilvallende omzet is toch wel een echte crisis en dan laat ik de gezondheidscrisis maar even voor wat het is) gaat een goede ondernemer op zoek naar: wat nu? Nieuw ideeën, misschien andere producten of product-marktcombinaties, nieuwe markten.

Al vele jaren wordt door kleine Nederlandse bedrijven aanzienlijk minder geëxporteerd naar Frankrijk dan naar Duitsland of Groot-Brittannië, markten van vergelijkbare omvang, koopkracht en technologische ontwikkeling (voordat ik Ondernemen-Frankrijk begon, zestien jaar geleden, en nog altijd wel een beetje als nevenactiviteit, zat ik in de exportontwikkeling).

Ik ben toentertijd uitgebreid bezig geweest met de 'waarom'-vraag. De antwoorden van de MKB-bedrijven zijn wel bekend: Frankrijk is lastig, het ondernemersklimaat is anders, je moet eerst eindeloos uit lunchen voor je zaken kunt doen, ze spreken er nauwelijks Engels en Fransen zijn nogal vol van zichzelf, ze kijken neer op ons, kleine zakenlui uit het hoge Noordelijke moeras. De meeste mensen op dit forum weten dat er wel het een en ander is af te dingen op dat beeld van Frankrijk, maar als de Nederlandse ondernemer dat gelooft, dan handelt hij daarnaar. Maar nu, omzet weggevallen, heroverweegt een goede ondernemer al zijn aannames en vooroordelen. Frankrijk is dichtbij, het is een grote markt, doet niet onder voor Duitsland of Groot-Brittannië, dus maar eens opnieuw onderzoek doen naar de mogelijkheden (tijd zat als er geen omzet is en de ondernemer thuis zit). En zo is het (denk ik) gekomen dat ik in de laatste drie maanden meer aanvragen heb gekregen van Nederlandse MKB-bedrijven dan in heel 2019. En nee, lang niet al die aanvragen leiden tot een vestiging in Frankrijk, de aanstelling van een agent, of meer klanten in Frankrijk. Er zit nog heel veel bloed, zweet en tranen tussen een eerste blijk van belangstelling en het kunnen versturen van een eerste factuur naar een klant in het nieuwe exportland.

Misschien is niets van dit alles blijvend; de booming huizenmarkt, het recordbrekende toerisme en MKB-bedrijven die Frankrijk als mogelijke exportmarkt ineens serieus nemen. Maar zoals ik al schreef, we zijn nog lang niet post-corona en dit stukje was slechts bedoelt als een weerslag van wat mij de laatste maanden zoal opviel.

Wim

Reactie van nasa op 21 Augustus 2020 op 18.54: Even tussendoor,

Beste mevrouw Besse,

Van harte gefeliciteerd Met uw 80ste verjaardag,

nog veel plezier,goede gezondheid en wijsheid, gewenst !

Reactie van Augusta op 21 Augustus 2020 op 20.58: Bedankt Wim voor je uiteenzetting waarin je je waarneming en ook je rijke ervaring beschrijft. Blijf vooral gezond!

Augusta

Reactie van Brittany op 21 Augustus 2020 op 21.25: @Nasa, die wijsheid hoef je haar niet te wensen die heeft ze al lang.

Maar ik sluit me bij je aan om Theodora een fijne verjaardag te wensen.

Reactie van En Laurenc op 22 Augustus 2020 op 17.19: Bedankt voor uw artikel Wim, zou het ook kunnen zijn dat eigenlijk de Euro al aan het afkalven is? Over 10 jaar kun je voor 100.000,--€ misschien nog net je karretje met boodschappen vol halen bij de supermarkt. Zó gek zal het waarschijnlijk niet gaan, maar ik ben wel heel bang voor de komende geldontwaarding. Zaken waar je dan misschien goed mee af bent is goud, grond, huis en (Aziatische) aandelen van grote bedrijven Dus een eigen huis is zo gek nog niet gedacht.

@ Nasa en Brittany, Van harte gefeliciteerd met dat het vandaag 22 augustus is.! :)