Vrijwilligerswerk in Frankrijk

Gezien de steeds terugkerende discussie op deze site over dit onderwerp, is het misschien handig om e.e.a. eens op een rijtje te zetten.

De aanleiding is een recente plaatsing, waarin Christa en Bart een vrijwilliger zochten voor hun hotel, een draadje wat razendsnel ontspoorde in gescheld en irritatie. Ik ben er van overtuigd dat de bedoelingen van Christa en Bart goed waren, maar t.a.v. dit soort onderwerp is hele precieze en gedetailleerde formulering erg belangrijk. Niet alleen om niet steeds opnieuw dezelfde discussie te doen oplaaien op dit forum, maar ook omdat de praktijk in Frankrijk echt anders is dan in Nederland. Ik denk dat het veel had gescheeld als Christa en Bart er tenminste bij hadden vermeld, in hun eerste posting,  dat het ging om 2 uur werk per dag.

Een samenvatting van de regels:

1. Arbeid aanbieden in ruil voor kost en inwoning is VERBODEN in Frankrijk, hoe goed de bedoelingen ook zijn, tenzij het gaat om een stichting of vereniging zonder winstoogmerk. Het hotel van Christa en Bart is een bedrijf met winstoogmerk, dus hun aanbod, hoe eerlijk bedoeld ook (daar twijfel ik niet aan) mag niet volgens de Franse wet. Het is ook niet verstandig, die hieronder.

2. Je kunt 2 uur huishoudelijk werk per dag aanbieden, ook op deze site, en duidelijk maken dat er een vergoeding tegenover staat, maar die vergoeding rechtstreeks bespreken met een kandidaat die zich aanbiedt en niet via deze site. Laten we elkaar geen mietje noemen, dit soort werk is natuurlijk gewoon vaak zwart, ook in Frankrijk. Ook dat is in Frankrijk niet toegestaan, maar als het fout gaat hebben beide partijen schuld (en bij ‘vijwilligerswerk’ leggen Franse instanties altijd de schuld volledig bij de aanbieder van het werk). Ik heb een drietal dossiers meegemaakt, waarbij de zwartwerker is betrapt, maar de zwartwerker en de zwartwerk-aanbieder hebben dan dezelfde belangen: zich de arbeidsinspectie en de belastingdienst van hun nek houden! Een goede gezamenlijke brief wil dan nog wel eens helpen. Kortom, met zwart betalen loop je minder risico dan met vrijwilligers! Bovendien hoef je dan geen kamer of gîte af te geven die je niet meer kunt verhuren en ook geen maaltijden.

3. Het aanbod van Crista en Bart (2 uur per dag huishoudelijk werk in een hotel)  is een ideale situatie voor de CESU, de Franse chèque emploi. Zie hier: http://www.cesu.urssaf.fr/cesweb/home.jsp. Zeer gebruikelijk in Frankrijk, de werkgever loopt geen enkel risico, de werknemer is verzekerd, alle sociale lasten en belastingen worden voldaan, zonder de bijbehorende administratie rompslomp. Ideaal voor een paar uurtjes per dag of week.  Er zijn ongetwijfeld Fransen in het dorp of omgeving die op deze manier wat willen bijverdienen met huishoudelijk werk.

4. Als je een seizoenbedrijf hebt (en dat hebben Christa en Bart) dan is een seizoenscontract (CDD) ook een goede oplossing, zelfs voor een paar uur per dag en een paar maanden. Maar inderdaad, daar moet je dan wel iemand voor kunnen vinden.

Terug naar het vrijwilligerswerk. Er zijn organisaties die e.e.a. regelen, het meest voorkomend in de landbouw, maar dat gaat dan via een erkende en in Frankrijk ingeschreven association zonder winstoogmerk. Ik heb in mijn praktijk veel ellende gezien, veroorzaakt door vrijwilligerswerk en werk uitsluitend in ruil voor kost en inwoning. Frankrijk controleert daarop veel strenger dan Nederland en Franse instanties zien het echt als uitbuiting, hoe goed de bedoelingen ook zijn.  Uitbuiting wordt in Frankrijk veel eerder en veel vaker als een ernstig vergrijp gezien als in NL. Bovendien zijn er helaas ‘vrijwilligers’ die zwaar misbruik maken van de situatie, vooral als er woonruimte in het pakket zit. Wat gebeurt er als de ‘vrijwilliger’ wel gebruik maakt van de kamer, de gîte, de camping, maar niet komt opdraven voor het werk? Wat als hij vervolgens de kamer of gîte of camping niet wil verlaten? Bij de gendarmerie krijg je geen gehoor, als die hoort over illegaal vrijwilligerswerk, is de eerst reactie om de persoon op de plek te laten zitten, totdat alles is uitgezocht, wat vele vele maanden kan duren. Ik ken van zeer nabij een geval waar een zogenaamde vrijwilliger gebruik heeft gemaakt van de beste bedoelingen van een kleine toeristische ondernemer en een jaar lang gratis heeft gewoond op een hele prettige plek in Frankrijk, onder een poot uit te steken (na een paar weken werk). Diezelfde persoon heb ik in deze kolommen zijn ‘diensten’ opnieuw zien aanbieden. Nee, ik ga geen namen noemen, maar ik waarschuw alle aanbieders van vrijwilligerswerk dubbel uit te kijken! Pas dus, als aanbieder van ‘vrijwilligerswerk’ of werk tegen kost en inwoning,  op met ‘vrijwilligers’ die zich aandienen. Check hun motieven, check  hun referenties, want je loopt als aanbieder het risico een uitbuiter, oplichter of klaploper (m/v) binnen te halen. De ‘vrijwilliger’ heeft in feite alle troeven in handen als het mis gaat! Natuurlijk zijn er eerlijke en oprechte vrijwilligers, maar die zullen dan ook geen moeite hebben om referenties te geven. Trek die na! Altijd!

En voor iemand die op het aanbod van dit soort werk willen ingaan: trek ook referenties van de aanbieder na en eis een contract! Want onder de aanbieders zitten ook uitbuiters en gewetenloze lieden die ‘vrijwilligers’ het meest gevaarlijke werk laten doen, zonder ook maar enige vorm van verzekering.

Het gaat ongetwijfeld vaak goed, er zijn ongetwijfeld veel goedbedoelende personen aan beide zijden van dit vraagstuk, maar ik heb –helaas- net iets te veel gruwel gezien op dit gebied.

Wim van Teeffelen