Vier twintigers en een meisje

Na een lange werkdag lopen we naar de Place de la République, even ontspannen bij een biertje in de avondzon. Als we beiden achter een pression zitten wordt de rust op ons terras verstoord door een groepje luidruchtige jongeren die neerstrijken aan het tafeltje naast ons. We deinzen wat terug, niet zozeer voor het gezelschap of de luidruchtigheid, maar voor de sigarettenrook die ongetwijfeld zo zal komen. Dit is Frankrijk. Veel rokers op terrassen. 

Maar geen sigaretten in zicht en onwillekeurig luisteren we met een half oor naar de uitwisselingen aan het tafeltje naast ons. We missen natuurlijk de achtergrondkennis, maar uit alles blijkt dat het een groepje vrienden van vroeger is, we horen wat verwijzingen naar het Lycee. Het meisje zegt niks. Ze is met één van de vier jongens en ze kan haar handen niet van hem afhouden. Hij probeert mee te doen met de brallerige grootspraak, zo typische voor jonge twintigers, maar haar aanwezigheid hindert hem. Ze wordt volledig genegeerd door zijn drie vrienden.

Naast vier biertjes en één cola (de hare) liggen vier mobiele telefoons op tafel (de hare niet). Een ervan rinkelt en de eigenaar neemt zichtbaar verstoord op, ze waren net in een lekkere discussie.
Hij luistert even en zegt dan: ‘J’peux pas te parler, J’suis posey avec mes bros à la Place Rep en train de chiller’ en gooit de telefoon weer op tafel.
Hij ziet mij lachen en zegt: ‘Quoi?’
Ik leg hem uiterst beleefd uit dat ik natuurlijk niet hun gesprek zit te volgen, maar dat ik niet kon helpen te horen wat hij daarnet in zijn telefoon riep. Ik leg hem uit dat dat wel erg veel Franglais was.
‘Hoezo?’
‘Drie woorden in één zin komen uit het Engels: posey, bros en chiller,’
Enigszins opschepperig roepen drie van de vier door elkaar dat ze heel goed Engels spreken, de vierde kan niet meedoen omdat hij juist op dat moment gezoend wordt. Vol op de bek.
Ik ga dus verder in het Engels en vraag: ‘Doen jullie dat bewust: Engelse termen door je Frans gooien, of dat iets van jongerentaal?’
Hun Engels is niet goed genoeg om dat in één keer te verstaan, dus ik herhaal mijn vraag langzaam en duidelijk articulerend. En ze weten een conversatie in het Engels vol te houden, maar dat is dan weer een Engels met erg veel Franse woorden, of ik moet eigenlijk zeggen, op zijn Frans uitgesproken woorden. Ik heb moeite om ze te volgen. En na nog wat meer uitwisselingen constateer ik dat we nu toch een aardig Franglais-gesprekje hebben gehad. De woedende blikken van het meisje vertellen me dat het hoog tijd is om me met mijn eigen pression, maar nog veel belangrijker, met mijn eigen zaken te gaan bezig houden.

Maar na een hele korte pauze wil de telefoonbeantwoorder weten waar wij vandaan komen. Als ik ons land noem wil hij weten of we toeristen zijn.
‘Nee,’ zeg ik, ‘we hebben hier een bedrijf sur Orange’.
Grote verbazing rond de tafel (behalve bij het meisje, haar gezicht ligt in zijn nek, haar hand beweegt op en neer over zijn bovenbeen). Iemand uit Nederland komt hier naar toe om een bedrijf te beginnen?
‘Maar natuurlijk. Waarom niet? Kijk naar de ondergaande zon, het is heel agréable in Orange!’
Wat dat dan voor bedrijf is, dat van ons, willen ze weten. Ik leg uit wat we doen en nog meer verbazing: Meerdere Nederlanders die naar Frankrijk komen om een bedrijf te beginnen? Dat is toch werkelijk niet te geloven!
Ik verbaas me over hun verbazing. Een van de jongens, de meest praterige, legt het uit. Hij wijst de cirkel rond:
‘Wij willen allemaal weg. Weg uit Frankrijk.’
‘Je bedoelt dat jullie een tijdje naar het buitenland willen, voor een stage of zo?’
‘Nee, we willen allemaal weg. Definitief.’
Het meisje kijkt haar vriendje aan. In shock. Hij kijkt verontschuldigend weg, maar zegt niks. Ik ben ook gechoqueerd, ik heb eigenlijk nog nooit een Fransman ontmoet die definitief weg wil uit Frankrijk (behalve op St Pierre & Miquelon, maar dat is een heel ander verhaal).
‘Alle jonge Franse willen weg,’ zegt degene met het meeste bravoure.
‘Waarheen dan?’
‘Ik wil naar Engeland.’ zegt de prater.’ Naar Portugal,’ zegt de tweede. ‘Naar Amerika,’ zegt nummer drie.

Ze vertellen dat ze vrienden zijn van het Lycee Professionnelle en dat ze twee jaar geleden zijn afgestudeerd. Ze waren naar Orange gekomen vanwege het ‘After Bac’-feest vanavond. Om weer oude studiematen te ontmoeten. Ik vraag me af of nummer vier het feest wel gaat halen, of dat-ie tevoren al een kamer zal nemen. Als het aan haar ligt zeker.

Ze hebben geen van drieën een baan (van nummer vier krijg ik niks te horen, mogelijk heeft hij nog weinig verteld tegen zijn plakkerige vriendin). Een werkt mee op het makelaarskantoor van zijn vader in Avignon. Hij doet alle IT-zaken, beantwoordt e-mail, maakt foto’s inclusief fotoshop en plaats advertenties door naar andere sites. Als ik opmerk dat dat best afwisselend werk lijkt, zegt hij dat het werk prima is, hij kan het goed vinden met zijn vader, maar hij ziet hoe zijn vader keihard moet werken en nauwelijks het hoofd boven water kan houden. Hij krijgt geen salaris, meer dan een zakcentje zit er niet in en hij woont dan ook nog thuis. Hij heeft bij andere makelaars gesolliciteerd en bij reclamebureaus, maar niemand neemt mensen aan. De huizenmarkt is al jaren slecht, zegt hij, Frankrijk stagneert. Hij wil naar Portugal, hij kent het van vakanties. Zijn ouders denken er ook over als zijn jongste zusje het huis uit is. Daar samen een makelaarskantoor beginnen. Er zijn duizenden Fransen die naar Portugal willen emigreren, beweert hij. Prima markt!
‘Zijn er veel Nederlanders die naar Portugal emigreren?
Ik geef toe dat ik dat niet weet.

Ik kijk zijn buurman aan. ‘En jij, waarom Engeland?’
‘Nee…Londen!’
‘Waarom Londen?’
‘Nou daar is het ‘appening’ zegt hij en hij kijkt me enigszins neerbuigend aan. Ik zie hem denken: Nou deze man weet ook niks.
‘En de Brexit dan?’
Ze halen hun schouders op en maken wegwerp-gebaren. Geen enkele belangstelling in de Brexit, maak ik daar uit op.
‘Wat wil je daar dan gaan doen?
Hij weet het precies: apps ontwikkelen, ze testen en dan in de markt zetten. En daarmee veel geld verdienen.
‘Hier in Frankrijk kan niks,’ voegt hij er nog aan toe.
‘Wat doe je dan?
Hij blijkt een vrijwillige, onbetaalde stage te doen voor een IT-bedrijf in Aix-en-Provence. Lullige klusjes opknappen voor een van de programmeurs, een Fransman. Hij krijgt absoluut geen ruimte om iets creatiefs te doen.
‘Zo begin je nu eenmaal in je carrière,’ probeer ik nog, maar daar reageert hij nogal fel op. Hij heeft ook Engelse collega’s en die waren het allemaal zat. Ze willen allemaal zo snel mogelijk terug naar Londen, want daar was het ‘appening.
‘En wat doe jij’ vraag ik aan zijn buurman. Hij blijkt twee korte CDD-contractjes te hebben gehad, en kan sindsdien geen baan vinden. Hij hangt wat rond en solliciteert wel eens. Hij is de meest filosofische van het stel. Hij legt uit wat er gaande is:
‘Op school leren we alleen nog maar dat Frankrijk schuld heeft. Schuld aan het begin van de Vietnam-oorlog, schuld aan de hele toestand met de Maghrebains momenteel, vanwege de Algerijnse oorlog.’
En er zijn veel Maghrebains in Frankrijk, zegt hij, veel te veel en er komen er nog veel meer. In de klas horen die dat Frankrijk fout zat, thuis worden ze op handen gedragen door hun moeder en hun zussen en dan voelen ze zich hele wat en gaan ze eisen stellen. Frankrijk heeft iets goed te maken, dus willen ze niet gezamenlijk douchen na het sporten. Ze eisen een eigen afstudeerfeest zonder drank. Tijdens de Ramadan komen ze gewoon naar school wanneer ze zin hebben en ze gaan weg als ze willen, want ja ze voelen zich slap. En al die leerkrachten laten dat allemaal toe. En dat moet allemaal betaald worden door de staat en daarom zijn de belastingen zo hoog hier en daarom is er voor niemand werk meer.
‘Mijn ouders, die waren nog trots op Frankrijk, nou ik schaam me ervoor!’
Hij zegt nog veel meer en hij herhaalt veel. Hij maakt zich zichtbaar boos.
‘En ze vallen homo’s lastig.’
‘Ben je zelf homo?’, vraag ik.
Hij schrikt van mijn vraag. Ja, ik kan nogal direct zijn. Voor de tweede maal kijkt het meisje mij boos aan.
Klaarblijkelijk ziet hij aan mijn gezicht dat ik niets kwaads in zins heb en dan breekt een lach door: ‘Aaaah Amsterdam!’ In dat ene woord lijkt hij een tolerante wereld te ontwaren die in Frankrijk niet bestaat.
‘En jullie willen echt definitief weg?’
Bevestiging alom.
‘Op wie hebben jullie gestemd, de laatste keer?’ wil ik nog weten.
‘Hollande,’ roepen ze in koor.

Ze verzamelen geld en het meisje wordt erop uit gestuurd om te gaan afrekenen. Dat doet ze met grote tegenzin. Als ze opstaan legt onze homo een arm om het vriendje van het meisje en fluistert wat in zijn oor. Voor het eerst zie ik hem lachen.
Ze vertrekken in de richting van Place Clemenceau, waar het feest zo gaat beginnen. Het meisje op een holletje erachteraan, maar haar hakken zijn te hoog. Wat een holletje had moeten zijn wordt een waggeltje.

Wim