Verminkte paarden

Van de week zijn we ’s nachts toch maar uit bed gekropen en half aangekleed het bos ingelopen, bijgelicht door het schamele schijnsel van de zaklampfunctie op onze iPhone. We hadden de paarden als een gek horen galopperen en briesen, en werden te ongerust. Eenmaal buiten zagen we echter niets onheilspellends. En toen we het bos inkwamen met onze lichtgevende telefoons schrokken de paarden zich de pleuris en denderden weg. Dat was dan wel weer geruststellend, aangestoken als we waren door de rondreizende angst hier.

Op 12 februari van dit jaar werd in de vroege ochtenduren in Château-Salins in het noordoosten van Frankrijk een paard dood en verminkt aangetroffen, waarbij een van de oren was afgesneden. Sindsdien zijn er de afgelopen maanden in veel meer departementen vergelijkbare aanvallen op paarden, ezels of pony’s gemeld. De politie heeft het over zo’n dertig bewezen gevallen, maar op een platform van paardeneigenaren staan inmiddels 180 incidenten beschreven. Bij twintig van de genoemde dertig gevallen was een oor afgesneden, maar er was ook sprake van uitgestoken ogen en verminkte genitaliën.

Het is onbegrijpelijk, maar waar. En het zijn niet zomaar ‘gekkies’ die dit doen. De bijna chirurgische precisie waarmee de oren zijn afgesneden suggereert, aldus een Franse dierenarts op televisie, dat de daders een grote kennis van de anatomie van de paarden bezitten. Soms was er een neusklem gebruikt, een instrument waarmee lastige paarden kunnen worden gekalmeerd. Dan moet je echt wel iets van paarden weten. Hoewel veel aanvallen in het noorden van Frankrijk hebben plaatsgevonden gaat men er toch van uit dat het onmogelijk het werk kan zijn van een en dezelfde verdachte. Zo werden op 23 en 24 augustus in drie Franse departementen die enkele honderden kilometers uit elkaar liggen, drie dode paarden gevonden.

Waarom mensen zoiets doen? Hypothesen variëren van de een of andere vorm van fetisjisme of een satanisch ritueel, dan wel kopieergedrag aangejaagd door de recente aandacht in de media, tot - uiteraard, in het huidige tijdperk van complotdenken - een criminele groep die paardenorganen of -bloed verkoopt. Hoe dan ook, zo langzamerhand is de angst onder paardeneigenaren in het hele land flink toegenomen. En bij ons dus ook. Elke ochtend kijken we uit het slaapkamerraam naar de wei, waar onze twee Friese (has been) hengsten Théos en Max verwachtingsvol naar ons huis staan te kijken, wachtend op hun brokjes. En tellen we even hun prachtige grote zwarte oren. Tot nu toe nog steeds vier.

In deze tijden ervaar je opeens hoe makkelijk massahysterie op gang kan komen. Op een gegeven moment merkten we dat, als we met mensen uit de buurt spraken, ze steeds vaker het gesprek onderbraken om goed te kijken wie er nu weer langsreed. Op een avond kregen we een appje van een van de nabije buren dat er een verdacht lichtgeel busje rondreed, een Volkswagen Vito. Ze hadden de politie al gebeld en die wist te melden dat datzelfde busje al in Voutezac staande was gehouden, zo’n drie kwartier hier vandaan. “En gisterenavond werd het weer gezien in Jumilhac bij St. Yrieix-la-Perche. We houden ons gebied elke nacht in de gaten met onze buren. Dus wees waakzaam. Als je iets abnormaals ziet, zoals een ongewone auto die meerdere keren per dag langskomt, laat het ons dan weten en probeer het nummerbord te noteren. Wees voorzichtig.” Een paar dagen later: “Hallo. Het beroemde gele busje is weer gespot vlakbij. Blijf alert. Er hoort misschien ook een zwarte auto bij.” Weer een dag later wist iemand uit de buurt te vertellen dat er twee Turken in het busje zaten. En zo ging het lekker door. Op een avond belde de eigenaar van het vismeertje hier dat zijn huurders een rondje om het meer hadden gemaakt en een jongeman in het bosje achter ons terrein hadden gezien, die daar blijkbaar had geslapen, en die had gezegd dat hij onze zoon was. Kon dat kloppen? Het werd almaar gekker. Met als resultaat dat wie we daarna ook spraken in de buurt, iedereen was bereid om hun paarden met geweer en al te verdedigen.

Maandagavond hadden we een vergadering van alle paardeneigenaren uit de streek, in de salle polyvalente van ons dorp. Ik schat dat er zo’n vijftig mensen in het zaaltje gepropt waren, niet erg corona-proof, moet ik zeggen. De mondkapjes hingen vaak op half zeven en je zat al gauw op slechts dertig centimeter van je buurman of -vrouw. Enfin, het was een eigenaardige bijeenkomst. De burgemeester, die zo te zien een half uur daarvoor nog op zijn tractor had gezeten, leidde de avond kort in, waarna hij snel het woord gaf aan een mevrouw die namens het departement onderzoek deed naar het fenomeen. In plaats van te starten met een overzicht van wat er tot nu toe bekend was of iets dergelijks, begon ze gelijk met hoe belangrijk het was om, zodra we iets verdachts zagen dat aan haar te melden, want dat werd dan allemaal in Parijs verzameld en dan zou …, nou ja, dan zou in ieder geval haar werk vergemakkelijkt worden.

Er stond ook een echte politieagent naast haar, die haar voortdurend onderbrak, veelal met telkens weer dezelfde zinnen: ‘niet voor eigen rechter spelen’, ‘graag ook een signalement doorgeven, en natuurlijk de kentekenplaat’. Voorin op de eerste rij zat een mevrouw die de avond wel terdege had voorbereid. Ze bladerde in een soort boekwerkje dat ze zelf had gemaakt, waarin ze alle gevallen had beschreven die de voorgaande jaren in België, de Verenigde Staten, Canada en Zweden hadden plaatsgevonden. Ze las wat uit eigen werk voor, terwijl de zaal met kromme tenen de adem inhield en hoopte dat er iemand in zou grijpen, wat niet gebeurde zodat ze nog tien minuten door kon gaan, waarna ze haar bundeltje aan de politieagent gaf, uitroepend ‘doe er uw voordeel mee!’ Ik zag hem er even in kijken, terwijl het gesprek in de zaal zich verplaatste, waarna hij het bijna ongemerkt weer op de school van de eigenaresse legde.

Zo sudderde de bijeenkomst voorbij. Regie ontbrak ten enenmale. Een van de paardeneigenaren - in dit geval iemand die goed in de slappe was zit - had uitgerekend hoeveel het zou kosten om een professionele beveiliging in te huren en rekende ons voor dat als we met honderd man mee zouden doen, het ieder € 2,90 per nacht zou kosten. Om mij heen werd gezucht. Wie wilde er meedoen? Een paar handen gingen omhoog. Geen honderd, zag ik. Het voorstel stierf een langzame dood, de zaal ging verder. Een ander vertelde dat ze in haar buurt de handen ineen hadden geslagen en nu elke nacht vrijwillig bewakingsrondes reden. Weer een ander riep dat hij iedereen die ’s nachts op zijn weides kwam eraf zou schieten met zijn jachtgeweer. Waarop de politieagent uiteraard weer even in actie kwam. Hij vertelde dat er in Bretagne een moeder en dochter waren gearresteerd nadat ze gewapend met machetes en luchtdrukgeweren twee in hun ogen verdachte mannen in een auto staande hadden gehouden. Die deden echter aangifte bij de politie, en nu riskeren de vrouw en dochter een celstraf van vijf jaar. Die boodschap werd monkelend ontvangen, zo zag ik om mij heen.

Toen we na twee uur verdwaasd opstapten, stroomde achter ons tegelijk de hele zaal leeg. Het was blijkbaar mooi geweest. Ik had het me toch anders voorgesteld. Wat meer regie, misschien een lijst met telefoonnummers om te bellen, een overzicht van alle paardeneigenaren en hun gegevens, om te kijken of er een gezamenlijke vrijwillige bewaking te organiseren was, zoiets. Maar dit had niet veel opgeleverd, leek me. We reden uitgeput naar huis. De dagen daarna gebeurde er vrij weinig, geen omineuze appjes meer van buren en langzaam maar zeker ontspande iedereen zich een beetje. Wij in ieder geval ook.

Tot er weer iets heel anders gebeurde. Niet alleen mensen verminken paarden, maar paarden verminken ook wel eens mensen. Toen Caroline gisteren de paarden in het bos ophaalde om ze even elders te laten grazen, schrokken ze ergens van (het waaide nogal). Als zulke reuzen schrikken dan is het oppassen. Théos liep in zijn paniek Caroline omver, waarna ze onder de weggalopperende paarden terecht kwam en Max haar vol in het gezicht raakte met zijn hoef. Bloedend strompelde ze de vijftig meter naar ons huis. Ik schrok me wezenloos. De linkerkant van haar gezicht was een puinhoop, direct enorm gezwollen, en onder het bloed. Een half uur later waren we in het ziekenhuis, waar na een CT-scan bleek dat er geen breuken waren, geen interne bloedingen en dat haar oog onbeschadigd was. Drie hechtingen verder konden we weer naar huis. Ça pourrait être pire. Op de selfie die ze maakte lijkt ze sprekend op een slachtoffer van huiselijk geweld. Ik merk het aan de mensen die we nu ontmoeten en die steeds heel even argwanend naar mij kijken, met zo’n blik van ‘dat had ik toch niet achter hem gezocht’.

Voor meer korte verhalen over ons leven in Frankrijk, ga naar www.leopauw.com.