U wilt een bedrijfje overnemen in Frankrijk Deel 17: Slot en nabeschouwing

In zestien afleveringen heb ik op deze site een overzicht gegeven van de belangrijkste aspecten van de overname van een klein bedrijf in Frankrijk. In deze slotbijdrage wil ik nog enkele opmerkingen kwijt, gebaseerd op achttien jaar ervaring met dit soort overnames. Dit is geen advertentie voor onze dienstverlening, er zijn genoeg andere, ook Nederlandstalige, adviseurs die u kunnen assisteren bij de overname van een Franse bedrijf, in geval u het gevoel heeft dat u toch wat kennis of ervaring tekort komt.

Waar zijn de artisans?
Van alle Nederlandstaligen die een kleine ondernemer willen worden in Frankrijk is de verdeling onder bedrijfsactiviteiten heel stabiel over de jaren. Gebaseerd op de ruim duizend bedrijven die wij inmiddels voor klanten hebben opgericht en ingeschreven in Frankrijk, is dit de verdeling:
- 60% toerisme
- 20% artisans
- 10% handel
- de rest van alles en nog wat.
Maar onder de Nederlandstalige die een bedrijfje overnemen in Frankrijk (gebaseerd op ene kleine 100 dossiers die we in de loop der jaren hebben begeleid) ligt die balans belangrijk anders:
- 70% toerisme
- 20% handel
- de rest van alles en nog wat
We zien nagenoeg een artisans die een Frans bedrijfje overnemen, terwijl er zoveel artisanale bedrijfjes te koop staan in Frankrijk, van loodgietersbedrijfjes tot bakkers, van schoonmaakbedrijfjes of restaurants. Ik denk echt dat dit een gemiste kans is voor veel Nederlanders die in Frankrijk een nieuw leven voor zich zien als artisan. Het is helemaal niet zo dat je een enorm bedrag aan goodwill betaalt bij de overname van een dergelijk bedrijfje, dus ik denk dat het de onbekendheid is onder Nederlandstaligen met Frankrijkplannen dat je met de overname van een dergelijk bedrijfje heel snel je inkomen op poten zet.

Toerisme
Dit is du verreweg de favoriete bedrijfsactiviteit voor Nederlanders en Vlamingen die iets in Frankrijk willen beginnen. Voor campings is het verhaal inmiddels wel bekend: in grote delen van Frankrijk is het heel lastig, vaal zelfs onmogelijk, om nog vergunning te krijgen voor een nieuwe camping. Ik heb de laatste jaren hier geen enkele dossier meer in gehad, terwijl we toch tussen de vijf en tien dossiers hebben per jaar voor begeleiding van de overname van een camping.
Voor andere toeristische activiteiten lijkt het dat vele Nederlandse een soort ideaal beeld hebben van de aankoop van ‘maagdelijk’ onroerend goed en daar dan een chambres d’hôtes, een gîtesverhuurbedrijfje, een mini-camping, of een combinatie van al deze activiteiten in te richten, geheel naar hun eigen ideeën. Met als gevolg dat ze vaak een half jaar of langer aan het verbouwen zijn, een fors bedrag investeren en een lange periode hebben tussen vertrek uit Nederland en voldoende omzei in Frankrijk, waarin ze moeten leven van hun spaargeld. Natuurlijk een volledig ingerichte toeristische accommodatie met wat chambres d’hôtes, gîtes en misschien een mini-camping is waarschijnlijk duurder in aanschaf, maar zo’n accommodatie is veel sneller omzet genererend. Vaak is wat opknapwerk en een flinke marketinginspanning voldoende om genoeg omzet te generen en dat binnen zeer korte tijd, na de overname van een toeristische accommodatie. Een ‘maagdelijk pand koop je misschien zonder hypotheek, maar zolang de rente nog nagenoeg nul is, raad ik iedereen aan om het ideaalbeeld van een ‘leven-zonder-bank’ te vergelijken met een bedrijfsovername met hypotheek en dan eens de cashflow te vergelijken. Zeker met de huidige rente, is dit een kans die vele Nederlanders onbenut laten. Natuurlijk, er zijn veel minder bestaande accommodaties te kopen dan lege panden die nog een toeristische accommodatie kunnen worden, maar ik ben er van overtuigd dat het zeer de moeite waard is om een bedrijfsovername serieus te onderzoeken!

Werken op afstand
De coronajaren hebben nauwelijks een verschuiving laten zien van Nederlanders die een bedrijf willen beginnen naar Nederlanders die een bedrijf willen overnemen in Frankrijk, behalve in de beroepen waar op afstand kan worden gewerkt. Een nieuw leven in Frankrijk is wel heel erg gemakkelijk te realiseren, indien je met je baas kunt afspreken dat je gewoon voor hem blijft werken, op dezelfde manier als tijdens de lock-downs, maar voortaan vanuit Frankrijk. Ik hoor van steeds meer emigranten dat ze er in slagen om dat aan hun baas te verkopen. Er zijn verschillend oplossingen voor: in loondienst blijven bij dezelfde baas, een zzp-inschrijving in Frankrijk om voortaan diensten toe te leveren aan de oude baas en nog wel een paar andere opties, daar zal ik in de nabije toekomst nog eens een artikel aan wijden. Maar je ziet dus dat in heel veel sectoren, waar werken op afstand mogelijk is, de overname van een bedrijf helemaal niet meer aan de orde is. Dat komt nog bovenop de trend dat met de nieuwste internetmogelijkheden, het overnemen van een bestaande klantenbestand in dit soort bedrijven helemaal niet meer zaligmakend is. Je ziet dus bij bedrijfsovernames in deze categorie dan ook een daling van de overnameprijs van het fonds de commerce. Die trend bestaat al jaren, maar lijkt door de coronajaren alleen maar verstrekt.

Niet doen
Tenslotte nog wat tips wat je vooral niet moet doen:
- een café of restaurant overnemen. Er staan er zat te kopen en er zijn Nederlanders die dromen van een leven als restaurantexploitant of cafébaas in Frankrijk, maar ik heb daarin zoveel mislukkingen en teleurstellingen gezien, dat ik het niemand aanraadt. We nemen ook geen dossiers meer aan in deze sfeer, tenzij er sprake is van hele bijzondere omstandigheden (ik ben nu met een dossier bezig waarbij een restaurant kan worden gekocht uit een failliete boedel tegen een wel zodanig lage prijs, dat de overname eigenlijk niet kan mislukken. Dat wil niet zeggen dat de nieuwe eigenaar succesvol zal zijn: de exploitatie van een café of restaurant in Frankrijk is een zeer, zeer marginale business, met (onder de kleinste bedrijven) maar heel weinig bedrijfjes die winst maken.
- een boerenbedrijf overnemen, tenzij je een op dit gebied zeer ervaren adviseur naar alle haken en ogen hebt laten kijken. Een (klein) Frans boerenbedrijf is tegenwoordig vooral een boekhouder en subsidie-aanvrager, voor het binnen harken van alle subsidies. Het daadwerkelijk verbouwen van het land lijkt soms niet meer dan een aardige nevenactiviteit. Dit wil niet zeggen dat je niet een boerderij zou moeten kopen, om daar vervolgens je eigen agrarische bedrijf te vestigen, maar pas op met de overname van bestaande boerenbedrijven!
- een bedrijf overnemen met personeelsconflicten uit het verleden. Die hebben de neiging heel veel geld en tijd te kosten van de nieuwe ondernemer!

Ik wens iedere Nederlander en Vlaming die wel de sprong van een bedrijfsovername durft te wagen heel veel succes! En ter ondersteuning, krijg je van mij nog één statistiek uit 18 jaar ervaring met kleine bedrijfjes in Frankrijk. Dit is een cijfer puur gebaseerd op ons klantenbestand, er bestaan noch in Nederland, noch in Frankrijk officiële statistieken voor: van alle Nederlanders die een bedrijf starten in Frankrijk mislukt de helft: na drie jaar is het opgerichte bedrijf weer opgeheven, of leidt een zieltogend bestaat terwijl de ondernemer iets anders is gaan doen. Van alle Franse bedrijfsovernames door een Nederlander hebben, na drie jaar, vier op de vijf ondernemers een bloeiend, winstgevend bedrijf in handen. Reden? Bij een overname hoef je de markt niet meer te vinden of te maken, die is er al. En misschien wel de allerbelangrijkste reden: de uitstekende beschermconstructies, met dank aan de Franse overheid, die kopers van een Frans bedrijf behoeden voor een kat-in-de-zak.

Wim