Rusland in Parijs

Toegegeven de rue de Crimée, in het 19^e arrondissement, is niet de mooiste straat van Parijs maar er bevinden zich wel een aantal juweeltjes. Een daarvan is de pont Draguage. Een van de laatste hefbruggen van de hoofdstad, gelegen aan de overgang van het Bassin de la Villette en het Canal de l’Ourcq. De brug uit 1885 kent nog zo’n 9000 manoeuvres per jaar.

Een stukje verder in de straat, op nummer 83 zit de boulanger Poîlane en daar kun je terecht voor het lekkerste brood van Parijs: de miche Poilâne. De Egyptenaren bakten duizenden jaren geleden het eerste gistbrood. De warme bakkers van boulangerie Lionel Poilâne bakken alles nog op dezelfde manier. De bloem is 100% steengemalen tarwe. Het deeg van zuurdesem met de hand gerold en in houtovens gebakken. De ovens zijn van steen en gietijzer, gemodelleerd naar voorbeelden uit het oude Rome en het hout brandt onder de stenen vloer. Kenmerkend aan de miche Poilâne is een compact, vochtig brood met een knapperige buitenkant. Het hele proces van begin tot eind duurt zes uur.

De pont Draguage uit 1885 en de bakkerij Poîlane op nummer 83

Het hout geeft het brood een licht rokerige smaak. Pain Poilâne is een begrip in Frankrijk. Het is het enige brood dat bekend is onder de naam van de bakker en hij wordt niet voor niets "le Roi du Pain" genoemd. Gevraagd naar zijn succesrecept weten de bakkers bij Poilâne slechts één antwoord. "Wanneer er een geheim voor het Pain Poilâne is, dan zijn het de handen". Want het belangrijkste beginsel bij Poilâne is tot op heden, dat het deeg uitsluitend met de hand wordt verwerkt, bewerkt en gevormd, en lang mag lang rusten alvorens het uiteindelijk de houtoven ingaat. Op deze wijze gedijt de bakkerij goed, zijn de broden geliefd, maar groeit vooral de vraag naar de oorspronkelijke Pain Poilâne. Het brood van Lionel Poilâne wordt verkocht in meer dan 600 winkels en aan honderden restaurants.

Nu hoor ik je denken wat heeft dat nou te maken met Rusland in Parijs? Daarvoor lopen we nog een stukje verder naar nummer 93 

Het fresco van Saint-Serge de Radonège en de koperen plaat bij de poort

Saint-Serge

Een eenvoudig hek met rechts een koperen plaat met opschrift: ‘Institut de Theologie Orthodoxe et Église Saint-Serge’ trekt mijn aandacht. De poort staat op een kier dus nodigt uit om naar binnen te gaan. Een klein steegje omzoomd met oude muren waarover een oude wijnstok kronkelt leidt naar een klein kleurrijk huisje versierd met een fresco. Onderzoek later leert mij dat dit een afbeelding is van Saint-Serge de Radonège. Links van het huisje loopt een verlaten, langzaam glooiend pad, naar boven. Ik passeer een vervallen houten constructie met het opschrift librairie en plotseling ontdek ik aan de rechterzijde, hoog gelegen op een heuvel een houten kerk. 

Plotseling ontdek ik aan de rechterzijde, hoog gelegen op een heuvel een houten kerkje

Welkom bij een van de vele verborgen schatten van Parijs. De église Saint-Serge-de- Redonège, een Russische  Orthodoxe kerk. Op de top van de heuvel, tussen de berken, een klein charmant houten kerkje in gekleurd hout (rood, bruin en goud). Met aan weerszijden twee houten trappen die naar de bovengelegen gebedsruimte leiden. Het kerkje is gebouwd rond 1850 door pastor Fr. von Bodelschwing en deed toen dienst als een Duitse Lutherse kerk speciaal voor Duitse immigrantenarbeiders werkzaam in de gipsindustrie. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het pand verbeurd verklaard en kwam leeg te staan. De Franse overheid verkocht het pand aan de Orthodoxe gemeenschap om dienst te gaan doen als gebedsruimte voor de vele verdreven Russische gelovigen, die de revolutie van 1917 in hun thuisland waren ontvlucht en zich vestigden in Parijs, waar de enige Orthodoxe kathedraal van Frankrijk te vinden was: De Cathédrale d'Alexandre-Nevsky. Maar daarover straks meer. 

De kerk werd vernoemd naar een Russische monnik die leefde in de 14^e eeuw. Deze jonge Barthélémy (de latere Serge van Radonège) werd geboren in Rostov, ten noorden van Moskou. Na de dood van zijn ouders trekt hij zich met zijn broer terug in de bossen om daar een kapel te bouwen gewijd aan de Heilige Drie-eenheid. Na zijn benoeming tot monnik sticht hij een klooster waarvan hijzelf de eerste abt wordt. Hij wordt adviseur van de prinsen van het Russische hof, maar blijft ook verbonden met eenvoudige gelovigen. Serge sterft op 25 september 1391 op 78 jarige leeftijd. In 1422 werd hij heilig verklaard met name voor zijn werk als spirituele vernieuwer van de Orthodoxe Kerk in Rusland.

 De muren langs de trap werden beschilderd tussen 1925 en 1927 door Dimitri Semionovich Stelletsky

De muren langs de trap werden beschilderd tussen 1925 en 1927 door Dimitri Semionovich Stelletsky, voorstellend heiligen die het Orthodoxe geloof vertegenwoordigen. Sommige heiligen hebben een rol in hun hand met religieuze teksten. Binnen in de kerk zijn de muren bedekt met fresco’s, maar het juweel van de kerk is ongetwijfeld de iconostase (een wand samengesteld uit iconen die de altaar ruimte afschermt voor blikken van gelovigen). De narthex (voorportaal), is versierd met scenes uit het Oude Testament. Twaalf heiligen die de orthodoxe feesten symboliseren zijn op de zijkanten van het schip geschilderd. In het midden van het transept, verschijnt een Christus omringd door drie dieren en een personage dat symbool staat voor een evangelist. De koninklijke poorten die uitkomen op het heiligdom zijn authentieke werken uit de zestiende eeuw (Moskouse School) die werden gekocht bij een antiquair in Berlijn. 

Het juweel van de kerk is ongetwijfeld de iconostase - Photo Courtesy – met toestemming van - Clara & Constance, weblog ‘So Many Paris’

Een ander Russisch architectonisch element: een carillon leunend tegen de noordkant met arcades in ‘kokochnik’ (een traditionele kroonvormige hoofdtooi). Een Russische traditie wil dat wanneer de klokken luiden iedereen stil blijft staan. Vergeet vooral niet om een bezoek te brengen aan de tuin rondom de kerk. 

Deze Russische parel is dagelijks geopend van 18.00 uur tot 19.00 uur en op zondag van 10.00 uur tot 12.30 uur. Vergeet niet dat je hier in een kerk bent en dus het nodige respect moet tonen. Tevens is het goed om te weten dat je noch je armen noch je benen mag kruisen. Alle bezoekers moeten de armen bedekken en mannen betreden de kerk blootshoofds. Vergeet ook niet om na het bezoek te doneren voor de broodnodige restauratie.

Metrostation: Botzaris, lijn 7b - Laumiere, Ourq, lijn 5 

Deze Russische parel is dagelijks geopend van 18.00 uur tot 19.00 uur en op zondag van 10.00 uur tot 12.30 uur - Photo Courtesy – met toestemming van - Clara & Constance, weblog ‘So Many Paris’

Alexandre-Nevsky

Een andere Russische parel is te vinden in de rue Daru nummer 8, vlakbij het parc Monceau. Daar staat een Byzantijns - Russische kathedraal uit 1861. Een juweeltje met vijf gouden koepels die voorzien zijn van een  zogenaamde ‘Chafior’ torenspits.  Dit jaar, om exact te zijn op 15 september 2011, bestaat de Cathédrale d'Alexandre-Nevsky 158 jaar. In de afgelopen anderhalve eeuw is de kathedraal dè belangrijkste Russische attractie in de stad. Het is in 1983 uitgeroepen tot een beschermd architectonisch monument. 

De Cathédrale d'Alexandre-Nevsky in het 8e arrondissement

De oprichting van de kerk is een initiatief van pater Joseph Vasiliev die uiteindelijk na 14 jaar lang touwtrekken persoonlijk toestemming kreeg van Napoleon III tot de bouw van deze kerk, die pas in 1922 een kathedraal werd. De bouw werd gefinancierd door giften. Bijdragen kwamen niet alleen van Russen, maar ook van de Serviërs, Bulgaren, Grieken en zelfs van de Fransen. Een van de eerste donoren was tsaar Alexander II, die bijna in de handen van terroristen stierf tijdens een bezoek aan Parijs in 1867. De kathedraal is toegankelijk voor bezoekers op dinsdag, vrijdag en zondag van 15.00 uur tot 17.00 uur. De kerk staat vol met prachtige iconen die glanzen in de gloed van de vele kaarsen. Muurschilderingen zijn er te zien van Albert Alexandrovitch Benois. Onder de koepels weerklinken prachtige liturgische gezangen. De emotie is voelbaar en de wierook doet de rest.  Pablo Picasso trouwde hier met zijn geliefde, de Russische danseres Olga Khokhlova. Beroemde begrafenissen vonden hier plaats, waaronder die van de Russische schrijver  Ivan Toergenjev in 1883; de Russisch Franse kunstschilder Wassily Kandinsky in 1944 en de schrijver en dichter Ivan Bunin in 1953.

Metrostation: Ternes, Courcelles, lijn 2. 

La Sainte-Trinité de Paris

Zondag 4 december 2016 was de officiële inwijdingsceremonie van de Cathédrale de la Sainte-Trinité de Paris dat in de volksmond Kremlin-sur Seine wordt genoemd. De kathedraal van de Heilige Drie-eenhied, werd geopend door de Patriarch van Moskou; Kiryll. Prachtig gelegen tegenover de Seine in het 7e arrondissement. Met een wat vreemde skyline die wordt gedomineerd door de vijf zacht glooiende matgouden koepels, de vijf Russische kruisen met op de achtergrond de 324 meter hoge Eiffeltoren. 

Vanwege de gouden koepels wordt deze kerk ook wel Kremlin-sur-Seine genoemd

Het project werd geboren in het najaar van 2007, tijdens een bezoek van Alexis II, de patriarch van Moskou en van de Russisch-orthodoxe Kerk en kreeg onmiddellijk steun van de toenmalige Franse President Nicolas Sarkozy, die zo de banden tussen Rusland en Frankrijk wilde versterken. Vladimir Poetin zegde ruim 100 miljoen euro's toe voor de bouw van een Russisch-orthodoxe kathedraal in het centrum van Parijs. De plek moest alleen nog gevonden worden. Al snel kwam vanuit het Hôtel de Ville het voorstel de plek van het Franse meteorologisch Instituut aan te wijzen voor de bouw van dit Russische monument. Moeilijkheid was dat de plek, tegenover de pont de l'Alma te boek stond als Unesco historisch erfgoed. Tevens moest de bouw passen in de omgeving van het Museum Branly, Palais l'Alma en de Eiffeltoren, allen op loopafstand. Op het grondgebied van 4655 m² werd plaats gemaakt voor een orthodoxe Kathedraal, een administratiegebouw, een educatief en een cultureel centrum, compleet met een bibliotheek, boekwinkel, twee expositieruimtes en een horecagelegenheid. Om het gebouw een minimalistische uitvoering te geven koos de architect voor een lichte kalkzand hardsteen uit de Bourgognestreek en in plaats van vijf glanzende koepels werd gekozen voor koepels met een matte bladgouden finish voorzien van een orthodox kruis.

Cathédrale de la Sainte-Trinité en het Centre Spirituel et Culturel Orthodoxe Russe

CSCOR: Cathédrale de la Sainte-Trinité de Paris, Centre Spirituel et Culturel Orthodoxe Russe, avenue Rapp 2, quai Branly 1-5 en  rue de l’Université 192.

Metrostation Alma-Marceau, lijn 9 

Parijs en omgeving heeft nog verschillende andere Russisch orthodoxe plaatsen, de kleine kerk, la petite église des Trois-Saints-Docteurs in de rue Pétel 5 (15^e, metrostation Vaugirard, lijn 12) en de begraafplaats bij de 'petite église Notre Dame-de l'Assomption'. Rue Léo Lagrange 8 in het voorstadje Sainte-Geneviève-des-Bois. (RER - Sainte-Geneviève-des-Bois) Hier liggen sinds 1927 meer dan 10.000 Russen begraven.