"Plus de gâteau?"

NEDERLANDS ONDERAAN

Que peut-on attendre d’un bon journaliste ? Qu’il ou elle sache manier la plume, certes ! Et choisisse des sujets relevants, les traite avec finesse, bon sens, et si possible y apporte une touche d’humour… Oui, c’est bien sûr ce qui fait le bon professionnel. Mais encore et avant tout, qu’il connaisse et sache éviter les pièges de sa propre langue. En particulier dans le choix des titres, qui se doivent d’être courts et limpides. Sans équivoque. Donc… imaginez mon étonnement lorsque, flânant la semaine dernière dans les rues piétonnes de Besançon, je tombai devant cette affiche placardée à la devanture d’un magasin de journaux : ‘Plus d’espace pour les femmes dans l’espace public !’ Nonobstant la répétition gênante à l’oreille (faute de style), j’ai vraiment tiqué, car pourquoi vouloir enlever aux femmes ce peu d’espace (entendez ‘espace sûr’) qu’elles ont sur la voie publique. Cela va totalement à l’encontre de la politique résolument sociale de la ville. Puis j’ai souris : il s’agissait évidemment de créer ‘Plusssss d’espace’ et non pas de le supprimer. Et oui, en français, dans une phrase sans verbe (et donc sans ‘NE’), ce même ‘plus’ signifie deux choses diamétralement opposées : un ajout ou une suppression. ‘Plus de gâteau ?’ dit-on en passant le plat, ou ‘Plus de gâteau !’ en le retirant des mains d’un petit goinfre… Le faux-pas est facile, le contresens sournois, mais bien réel, car le lecteur interprète bien selon son point de vue. J’espère sincèrement, qu’à la rédaction de l’’Est républicain’, quelqu’un s’est fait gentiment mais fermement taper sur les doigts…

NL/ Wat mag je verwachten van een goede journalist? Dat hij of zij weet hoe je met een pen moet omgaan, natuurlijk! En relevante onderwerpen kiest, ze met finesse en gezond verstand behandelt en er zo mogelijk een vleugje humor aan toevoegt... Ja, dat is natuurlijk wat een goede professional maakt. Maar eerst en vooral moeten zij de valkuilen van hun eigen taal kennen en vermijden. Vooral in de keuze van de titels, die kort en duidelijk moeten zijn. Ondubbelzinnig. Ik was dan ook stomverbaasd toen ik vorige week, slenterend door de voetgangersstraten van Besançon, op de gevel van een krantenwinkel deze affiche tegenkwam: ‘Plus d’espace pour les femmes dans l’espace public !’ (‘Geen plaats meer voor vrouwen in de openbare ruimte!’) Niettegenstaande de vervelende herhaling van het woord ‘espace’ (een stijlfout), kromp ik echt ineen, want waarom zouden we vrouwen de weinige ruimte (lees ‘veilige plekken’) die ze op de openbare weg hebben, willen ontnemen. Dit druist volledig in tegen het sociale beleid van de stad. Toen glimlachte ik: het ging er duidelijk om "Plusssss d'espace" te creëren, niet om die weg te nemen. En ja, in het Frans betekent diezelfde 'plus' (nota bene in een zin zonder werkwoord en dus zonder 'NE') twee diametraal tegenovergestelde dingen: een toevoeging of een schrapping. “Plus de gâteau?" (“Meer gebak?”) wordt gevraagd wanneer men de schaal presenteert, of "Plus de gâteau!" (“Geen gebak meer!”) wanneer men het uit de handen van een kleine smulpaap neemt... De faux-pas is gemakkelijk, het misverstand slinks, maar zeer reëel, want de lezer interpreteert het volgens zijn gezichtspunt. Ik hoop van harte dat iemand van de redactie van de "Est républicain" een zachte maar ferme tik op de vingers heeft gekregen...