Place Dauphine, de charme van een Parijse ansichtkaart

"La Place Rouge était vide, devant moi marchait Nathalie. Il avait un joli nom, mon guide…. Nathalie", zong Gilbert Becaud in 1964. La Place Rouge vind je in Moskou en niet in Parijs, maar je zou willen dat je een gids hebt als Nathalie, die je brengt naar die mooie pleinen van Parijs. Voor mij zijn ze een plek om te genieten van mijn eerste espresso, of om uit te puffen na een lange wandeling, of gewoon genieten van een zelf gekochte knapperige ‘baguette en fromage’ van een echte Franse fromagerie. Keuze genoeg, Frankrijk telt meer dan 300 soorten. De Fransen zeggen niet voor niets; “een maaltijd zonder kaas is als een mooie vrouw die één oog mist”.

Zicht op het 1e arrondissement daar waar Parijs ontstaan is

Het eerste arrondissement is vaak het logische vertrekpunt van iedere Parijse wandeling. Geen wonder, het is een van de rijkste buurten van de stad, en met rijk bedoel ik rijk aan geschiedenis. Hier vindt je de Conciergerie, ooit de zetel van de koninklijke macht en later de gevangenis voor alle helden van de Franse Revolutie waaronder Marie-Antoinette. De Sainte-Chapelle; een juweeltje, ingesloten tussen de muren van het gerechtsgebouw, het Palais de la Justice. De vroegere verblijfplaats van kardinaal Richelieu, het Palais Cardinal of nu bekend onder de naam Palais Royal. En natuurlijk niet te vergeten het Grand Louvre, van koninklijk stulpje tot een van de grootste museums van de wereld. Rijk aan groen dankzij de koninklijke tuinen, waaronder die van de Jardin des Tuileries en die van Palais Royal. Adembenemende uitzichten vanaf de oudste brug van Parijs, de Pont Neuf. Of vanaf de Pont des Arts die inmiddels ontdaan is van zijn loodzware last; honderdduizenden hangsloten.

 Place Dauphine

Verscholen tussen de Pont Neuf, quai de l'Horloge, Palais de Justice en de quai des Orfèvres ligt een van de mooiste oases van Parijs. Een pleintje waar ik regelmatig terugkeer; het place Dauphine (1^e arrondissement). Als een van de weinige buurten aan Haussmanns drastische stadsplanning ontsnapt Het is gebouwd in de 17de eeuw op de plaats waar eens drie kleine eilandjes lagen; het Île aux Juifs (Jodeneiland), het Île des Passeur-aux-Vaches (Koeiensmokkelaars-eiland) en het Îlot de la Gourdaine (het Gourdaine eilandje). Dit charmante driehoekige plein, met prachtige huizen (nr. 14 is nog in originele staat) in Lodewijk XIII stijl, aan het andere uiteinde van Île la Cité, stamt uit 1607. De naam werd gegeven ter ere van de langverwachte kroonprins (le dauphin). Werkelijk een van de mooiste pleintjes in de stad en bijna 40 jaar lang, op nummer 15, het domicilie van Yves Montand en Simone Signoret. Tot 1874 was het plein aan drie kanten omsloten door huizen. Maar om van het ‘Palais de la Justice’ een betere blikvanger te maken moesten de huizen aan de oostkant wijken. Deze oostzijde; de rue de Harlay, wordt nu bewaakt door twee leeuwen volgens Egyptische architectuur.  Aan de randen van het plein zijn bomen gepland om zo het gesloten uiterlijk van het plein te behouden. In de fraaie panden er om heen zijn veel kunsthandels en kleine restaurants te vinden. Het pleintje volgt de contouren van de westelijke punt van het Île de la Cité. De ontwerpen van de gevels worden toegeschreven aan Louis Métezeau, architect van een ander wonderschoon plein in Parijs, de place des Vosges. De eerste ontwikkeling van het plein duurde drie jaar. 102 Meter lang, 67 meter breed, een ingesloten autonome eenheid bestaande uit 32 bakstenen huizen met leien daken. Tot 1874 omvatte het plein nog 46 huizen en 8 lantaarns. 12 huizen werden zoals eerder gezegd geruimd voor het Paleis van Justitie.  Het gehele plein staat geclassificeerd als historisch monument eveneens gebouwen aan de oneven zijde aan de zuidkant; de nummers 13, 15, 17, 19, 21,23,25,27,29 en 31. En de even nummers aan de noordkant; 12,14, 16, 24, 26 en 28.

Het gehele plein staat geclassificeerd als historisch monument

Een andere plek, die garant staat voor een prachtige picknick, ligt aan de westkant van place Dauphine. Achter het plein, al laat de naam anders vermoeden, vind je de oudste en langste brug van Parijs; de Pont Neuf. De eerste steen werd gelegd in 1578, maar ze was pas klaar in 1607. Het is moeilijk voor te stellen dat in Parijs 400 jaar geleden, in tegenstelling tot Romeinse steden, de straten nog niet omzoomd waren met trottoirs. Paarden en voetgangers deelden de weg en het afval. Toen de allereerste stoep het levenslicht zag was dat op de Pont-Neuf! Zo bood het de bewoners de mogelijkheid om hun kleine voetjes droog te houden. Parijs was dan ook een vuile stad, regelmatig bezaaid met paardenmest of modder. Alleen de straatvegers en de schoenpoetsers profiteerden van de situatie. Ze kwamen bovendien in opstand toen de trottoirs wijdverspreid werden en zij in hun bestaansrecht werden gemarginaliseerd. Het tweede Parijse trottoir, in de rue de l'Odéon, verscheen overigens pas in 1780. Nog een paar andere wetenswaardigheden over deze brug: In de schemering van de 19e eeuw filmden de gebroeders Lumière voor het eerst het verkeer op de Pont-Neuf waar gevederde hoeden en  elegante outfits het pad kruisen met handkarren en omnibussen. Voetgangers aarzelen voordat ze oversteken en kijken twee keer voordat ze richting het trottoir aan de overkant stappen. Het is op de Pont-Neuf dat Georges Moustaki de scopitone (voorloper van de muziekvideo) van een van zijn beroemdste liedjes, ‘Le Métèque’, opneemt. Even later besluit Christo de brug om te toveren tot een modern en aerodynamisch werk. We schrijven1985, de brug wordt ingepakt in 41.000 m² zijdeachtige stof en 13 kilometer touw, door de Amerikaans Bulgaarse kunstenaar Vladimirov Javacheff Christo en de Franse kunstenares Jeanne-Claude.

De oudste brug van Parijs is begin 2021 aan de laatste fase van zijn restauratie begonnen die ongeveer zeven maanden gaat duren. Op het programma staat de restauratie van de keermuren die daar waar nodig ook ontdaan worden van de vele hangsloten. Net als bij de Pont des Arts en de Pont de l’Archevêché wordt glas toegevoegd om het opnieuw bevestigen van hangsloten zoveel mogelijk tegen te gaan. Reparaties aan enkele maskers en de centrale middenberm wordt onder handen genomen.  In 2007 waren de 12 bogen van deze 238 meter lange brug al gerenoveerd. Totale kosten van de laatste fase bedraagt 850.000 euro. Alle restauratiewerkzaamheden worden in twee fases uitgevoerd. Allereerst de zuidkant, vervolgens de noordkant, het plein en de trap die leidt naar de punt van het eiland en de square du Vert Galant. Alles gebeurt met uiterste zorg onder toeziend oog van UNESCO. De brug staat sinds 1991 op de werelderfgoedlijst en was in 1889 al geclassificeerd als historisch monument.

Het bronzen ruiterstandbeeld, in het midden van de brug op de place de Pont Neuf, is een afbeelding van Hendrik IV met als bijnaam 'Le Vert Galant', vanwege zijn reputatie als de grote verleider. Op 16 mei 2010, ter ere van de 400ste sterfdag van Hendrik IV, werd het beeld zeer futuristisch gerestyled door de Franse ontwerper Jean-Charles de Castelbajac. Ingekapseld in neon en voorzien van een neon sabel wat zo uit de film van Star Trek III zou kunnen komen.

Le Vert Galant

Daal de trap af, achter het beeld, naar de kop van de Seine naar de square du Vert Galant, op het uiterste puntje van Île de la Cité. Een klein parkje dat lijkt op de boeg van een schip. Al generaties lang een favoriete ontmoetingsplaats voor clochards, jong verliefden en andere romantici. Geniet van een adembenemend uitzicht op de Seine, het Hotel de la Monnaie en het Musée du Louvre en het gesloten warenhuis la Samaritaine. Dit idyllische parkje is tevens het aanlegpunt voor de rondvaartboten van "les Bateaux Vedettes du Pont-Neuf". Let nog eens even op de versiering van de ronde bogen van de Pont Neuf. Maskerkoppen van venters, barbiers, vuurspuwers, tandentrekkers, baliekluivers, beurzensnijders en andere charlatans. Afbeeldingen van mensen die 'beroepsmatig', in de 17de eeuw, veelvuldig op de brug te vinden waren.

Square du Vert Galant, geniet van een adembenemend uitzicht op de Seine

Let nog eens even op de versiering van de ronde bogen van de Pont Neuf

En dan nog even de kers op de taart in deze mooiste driehoek van Parijs. Eindelijk is het dan zover. Na 16 jaar gesloten te zijn heropent het iconische warenhuis SAMARITAINE haar deuren op 19 juni. Meer dan 130 jaar een icoon en trefpunt voor de Parijzenaars. Jarenlang is er met veel liefde gewerkt aan de restauratie van dit mythische pand aan de Seine, geheel gefinancierd door LVMH. Eens het grootste warenhuis van Parijs.

Het geheel gerenoveerde warenhuis La Samaritaine

Nog even wat voorgeschiedenis: Op 15 juni 2005 sloot het warenhuis  plotseling en naar eigen zeggen vanwege veiligheidsredenen. Officieel omdat het gebouw volgens de brandweer niet aan moderne brandveiligheidseisen zou voldoen. De vereiste aanpassingen zouden het art deco interieur verwoesten. Volgens boze vakbondstongen was veiligheid hooguit een excuus. In werkelijkheid wilden de eigenaren, het luxewarenconcern LVHM: Louis Vuitton Moët Hennessy, het personeel gewoon ontslaan omdat het warenhuis niet rendeerde. Het gebouw of eigenlijk gebouwen staan op een van de mooiste en duurste locaties van Parijs, tegenover de Pont Neuf, ingesloten door de kerk waar Molière in het huwelijk trad en waar vele beroemde architecten en kunstenaars werden begraven: de Saint Germain-l'Auxerrois uit de 12e eeuw. Ingeklemd tussen de chique rue de Rivoli, rue du Pont Neuf en de quai du Louvre. Na de sluiting wordt in 2007 nog eens overwogen om het warenhuis te heropenen, maar gezien de te hoge kosten wordt hiervan afgezien. Vervolgens deden de eigenaren aan de Parijse deelgemeente Louvre een rigoureus voorstel; slopen en dan iets nieuws neerzetten. In een korte tijd regende het bezwaarschriften. In 2010 stemt de gemeente Parijs in  met een ambitieus  restauratieplan van de twee panden van La Samaritaine. De renovatie en restauratie moest klaar zijn in 2016 / 2017. We weten nu beter. De totale kosten worden geschat op meer dan 500 miljoen euro. Het is dan ook het grootste particulier gefinancierde project ooit. Maar het resultaat is er dan ook naar!

Het warenhuis verkeerde jarenlang in een deplorabele staat

De afgelopen jaren is het gehele pand zorgvuldig gestript. Alle in en op het gebouw aanwezige fresco’s, friezen, ornamenten en geëmailleerde lava panelen, alle metalen structuren waaronder dakkapellen, luifels, kozijnen en deuren zijn uiterst zorgvuldig verwijderd. De verwijdering van alle dakkapellen duurde alleen al meer dan 10 maanden. Na demontage werden alle onderdelen overgebracht naar de ateliers van Socra in Marsac-sur-l'Isle (Dordogne) en Atelier Bouvier in Les Angles (Occitanie – Zuid Frankrijk) voor een grondige restauratie. Beide bedrijven hebben een grote reputatie op het gebied van erfgoedbehoud en worden vrijwel altijd ingeschakeld door de Franse overheid voor het onderhoud en restauratie van historische gebouwen en erfgoed in Frankrijk.

Het warenhuis heeft na 16 jaar gesloten te zijn zijn grandeur weer terug

Een deel van het werk, aan de kant van de Rue de Rivoli, moest worden stilgelegd en dit had alles te maken met wat in de volksmond al snel het douchegordijn werd genoemd. Het 'douchegordijn' staat voor een sierlijk golvende, transparante façade die een architectonische aanwinst voor Parijs moet vormen. Het complex heeft zijn faam vooral te danken aan het imposante front aan de Seine bij de Pont Neuf en de zijkant van de rue de la Monnaie. De Rivoli-gevel aan de andere kant van het rechthoekige bouwblok is de minst aanzienlijke van het geheel. Het 'douchegordijn' van het beroemde Japanse architectenbureau Sanaa moest de tweede iconische façade worden. De kwestie paste geheel in de permanente controverse over moderne architectuur in de Franse hoofdstad. Tegenstanders vechten bouwplannen aan omdat zij vinden dat de klassieke harmonie van Parijs wordt verpest door lelijke nieuwe gebouwen. Voorstanders vrezen dat de metropool een openluchtmuseum zal worden als zij niet regelmatig wordt opgefrist met spraakmakende architectuur. Echter de Parijse burgemeester, Anne Hidalgo, staat bekend als een fervent aanhanger van hoogbouw en moderne architectuur. “Parijs mag niet de gevangene zijn van de 19de-eeuwse ordening van baron Haussmann. Als het wil concurreren met Londen, waar de ene wolkenkrabber na de andere verrijst, moet het ruimte bieden aan nieuwe gebouwen”, vindt ook zij. In ieder geval zorgde het juridische gesteggel weer voor aardig wat vertraging. Inmiddels kunnen we stellen dat Hidalgo heeft gewonnen en is Parijs weer een iconische gevel rijker, die dankzij de reflectie zorgt voor een ongekende dialoog tussen binnen en buiten.

Het omstreden 'douchegordijn' van het beroemde Japanse architectenbureau Sanaa

Aan de Seine-zijde bevindt zich op de bovenste etages een nieuw super-de-luxe vijf sterren boetiekhotel genaamd ‘Cheval Blanc Samaritaine met slechts 72 kamers en suites in een residentiële stijl. Het hotel is vernoemd naar het beroemde wijnhuis uit de Saint-Emillion in de Bordeaux: Château Cheval Blanc, dat bekend staat om zijn uitstekende Grand Cru's. Het interieur is van de hand van architect en ontwerper Peter Marino die ook verschillende Louis Vuitton-winkels heeft ontworpen in SoHo, Parijs, New York. Het krijgt de beschikking over een gastronomisch restaurant en een panoramisch dakterras met uitzicht op de Seine en het Ile de la Cité. Overigens is dit het eerste vijf-sterren hotel in Parijs met uitzicht op de Seine. Verder voorziet het plan in 24.000 m² voor luxe winkels, geheel gesitueerd onder de glazen koepel met de prachtige art deco trappen, 15.000 m² voor kantoren en, heel uniek op deze plaats in het 1e arrondissement, 7.000 m² (96 appartementen) bestemd voor sociale woningbouw. Last but not least; er is voorzien in een kinderopvang voor 80 kinderen.

Kortom reden om snel een Parijstrip te plannen want Frankrijk gaat weer langzaam open. ‘Bon Voyage’!