Parc de Saint-Cloud

Vaak krijg ik de vraag hoe het mij lukt om na al die jaren nog steeds iets nieuws te schrijven over Parijs. Ik sta daar nooit bij stil, totdat ik ontdekte dat dit inmiddels mijn 456^e blog is sinds ik begonnen ben met Paris FvdV in april 2011. 456 Blogs in 8 jaar, pas mal!

Browsend over het internet kom ik altijd wel een onderwerp tegen over de stad Parijs dat mij intrigeert. Meestal eindigt het, rijp en groen door elkaar, op een ‘To-Do’ lijstje dat inmiddels al zo’n acht A4-tjes groot is. Eenmaal in Parijs bepaal ik, afhankelijk van het weer, wat te bezoeken. Eenmaal bezocht, goed bevonden en uitgebreid gefotografeerd, maak ik al wandelend grote cirkels om het onderwerp heen en in al die omliggende straatjes vind je in Parijs zeker weer wat nieuws. Bijvangst noem ik dat.

île Seguin aan de zuidkant van Parijs, maar deze foto is genomen vanuit het park waarmee ik je ga verrassen

Begin april 2019 bracht ik een bezoek aan île Seguin aan de zuidkant van Parijs. In juni 2017 schreef ik een blog (klik hier) over de gloednieuwe muziektempel; 'La Seine Musicale'. Het gebouw ligt als een schip in de Seine op de kop van Île Seguin en is een architectonisch hoogstandje en zonder twijfel een 'must see!'. Doel van een nieuw bezoek was om te kijken of er verder nog nieuwbouw was gepleegd op de rest van het eiland waar eens de Renaultfabrieken stonden. Maar nee, er is /was nog niets vermeldingswaardig gebeurd. Wat nu? Ik ben toch niet voor niets 28 metrostations van noord naar zuid gereisd?

Via trappen aan de voorzijde van La Seine Musicale , naast een mega groot beeldscherm, bereikte ik op 18 meter hoogte een 2.000 m² groot terras dat weer een prachtig uitzicht biedt over de Seine, Saint Cloud, Boulogne-Billancourt en Parijs. Een creatie van landschapsarchitect Michel Desvigne, maar dat terzijde.

De Seine met aan de overzijde een prachtig glooiend landschap; het park van Saint-Cloud

Mijn aandacht werd getrokken door het prachtige glooiende landschap aan de overkant van de Seine, het Parc de Saint-Cloud. 21 graden buiten, tijd voor een flinke wandeling. Een wandelpad langs de Seine, de Chemin de Halage en evenwijdig aan de nieuwe tramlijn van Parijs de T2,  brengt mij direct naar het tram- metrostation Musée de Sèvres. Een station verder stap ik uit op station Parc de Saint-Cloud. Boven je het viaduct van de autoroute de Normandie, rechts volgen tot je een bord ziet met: ‘Piétons Passage souterrain – Parc de Saint-Cloud’, een onderaardse doorgang die je naar de ingang van het park brengt.   

Hoe kan het zijn dat, wat ik één van de zeven schoonheden van Parijs noem in geen enkel boekje over de Franse hoofdstad te vinden is? Je zult wellicht zeggen het ligt buiten de périphérique! En de tuinen van Versailles dan, of die van Chantilly, Fontainebleau? Ik ga daar verandering in brengen!

Parc de Saint Cloud, officieel het 'Domaine National de Saint-Cloud' ,is één van de zeven schoonheden van Parijs

Het Parc de Saint Cloud, officieel het Domaine National de Saint-Cloud, behoort tot een van de honderd monumenten in Frankrijk die onder de zorg staan van het ‘Centre des Monuments Nationaux’ dat als doel heeft het in ere herstellen, restaureren en onderhouden van monumenten die zijn opgericht als teken van tijdloosheid maar ook als nationaal erfgoed voor toekomstige generaties. De geschiedenis van dit park gaat zelfs terug tot aan het begin van de 16^e eeuw. Op deze plek stond het Hôtel d’Aulnay, een kasteel dat toebehoorde aan de Gondi’s, een rijke bankiersfamilie afkomstig uit Florence. Notabene koning Hendrik III werden daar vermoord door een fanatieke Dominicaanse monnik genaamd Jacques Clément. In de ogen van Clément was de koning een verrader van het katholicisme. Op 1 augustus 1589 stak hij de Koning neer, een dag later overleed Hendrik III aan zijn verwondingen.

De plek waar eens het kasteel stond biedt een ongekend uitzicht over Parijs

Het kasteel, gelegen op het hoogste punt van het landgoed met uitzicht over de Seine, bleef in eigendom van de Gondi’s tot 1655 waarna het in handen kwam van een andere bankier Barthélemy Hervart die het na een logeerpartijtje ter plaatse met Lodewijk XIV, Lodewijks moeder Anna van Oostenrijk en kardinaal Mazarin verkocht aan Lodewijks jongere broer de hertog Filips van Orléans. Tot 1701 bleef Filips het kasteel uitbreiden en delen ervan werd gekopieerd door Lodewijk XIV voor zijn kasteel in Versailles. De tuin werd aangelegd door André Lenôtre die je rustig de schepper van de Franse tuinarchitectuur mag noemen en die tot de 18^e eeuw in heel Europa toonaangevend was. De Tuilerie-tuinen maar ook die van Versailles zijn van zijn hand. In 1785 kwam het kasteel in handen van Lodewijk XVI voor zijn vrouw Marie Antoinette.

Op de achtergrond wat eens de bijgebouwen waren van het Hôtel d’Aulnay

De geschiedenis van Parijs is een combinatie van grote hoogtepunten en diepe dalen, van tragiek en blijdschap, emoties die op elke muur te voelen zijn. Koningen, prinsen met grootheidswaanzin lieten paleizen bouwen. De stem van de armen was in de stad niet of nauwelijks hoorbaar. Zij hadden geen enkele zeggenschap in de bouw van deze gebouwen hetgeen tot uiting kwam in de Franse Revolutie. Na de Franse  Revolutie werd het paleis geconfisqueerd en tot nationaal erfgoed verklaard. Het paleis speelde ook nog een belangrijke rol tijdens de staatsgreep van generaal Napoleon Bonaparte. Tijdens deze staatsgreep verhuisde het Franse parlement tijdelijk van Parijs naar Saint-Cloud.  Op 18 mei 1804 liet Napoleon zich in het Kasteel van Saint-Cloud uitroepen tot keizer van Frankrijk. Gevolgd door Napoleon III die in 1852 hetzelfde deed.

Het water van de aanwezige fonteinen stroomt van bekken naar bekken dankzij loodmaskers die water spugen

Dit mooie verhaal kent natuurlijk geen goed einde. Op 28 juli 1870 verklaarde Napoleon III in het kasteel van Saint-Cloud de oorlog aan Pruisen. De kanonnen bulderden vanaf de grote hoogte van Saint-Cloud richting de stad Parijs. Het kasteel werd geraakt door Frans tegenvuur en brandde af op 13 oktober 1870. De resterende muren werden in 1890 afgebroken. En het verhaal van de zeven schoonheden dan hoor ik je zeggen? De tuinen zijn intact gebleven en behoren heden ten dage tot een van de mooiste tuinen van Europa. Op 9 november 1994 werd het park geclassificeerd als historisch erfgoed en kreeg in 2005 het predicaat ‘Jardin Remarquable’. Het park wordt geëxploiteerd als een ‘Domaine Nationale’ onder het Franse ministerie van Cultuur. 

Het park beslaat een grondgebied van 460 hectare, 920 voetbalvelden. Tegenwoordig is het een geweldige plek om te genieten van een Parijse picknick; ‘baguette, fromage, jambon et du vin’ maar ook om te wandelen, te joggen en nog veel meer. Heerlijk buiten het drukke leven binnen de rondweg. Slenter door de spectaculair aangelegde terrastuinen en geniet van een prachtig uitzicht over Parijs of leer alles over de geschiedenis van het kasteel en zijn eigenaars in het vijf kamers tellende Musée historique du domaine national de Saint-Cloud. Een van de weinige overgebleven bijgebouwen van het vroegere kasteel gelegen aan de Avenue de l’Honneur.

De tuinen behoren heden ten dage tot een van de mooiste tuinen van Europa

Ik ben het park binnengekomen ter hoogte van Avenue de la Grille d’Honneur, parallel aan de Seine en eigenlijk het laagste gedeelte van het park. Een stukje verder aan de rechterkant valt je mond open van verbazing bij het zien van ‘La Grande Cascade’. Een ontwerp van de architect Antoine le Pautre. De bouw duurde vijf jaar, en je gelooft het niet, van 1660 tot 1665.  Het bovenste deel van de waterval bestaat uit 9 terrassen. Het water stroomt van bekken naar bekken dankzij loodmaskers die water spugen. In 1698 graaft architect Jules Hardouin Mansart een klein kanaal in het verlengde van de grote waterval Saint Cloud. Om het effect te versterken, voegt hij nog eens drie nieuwe grote watermassa's toe. De waterval is 200 meter lang en 21 meter hoog. Op de top kun je twee beelden bewonderen, die de Seine en de Marne voorstellen. Zij zijn degenen die over het geheel de stortvloed van water uitstorten.

 Je mond valt open van verbazing bij het zien van ‘La Grande Cascade’

Ik vervolg mijn weg via de trappen langs de waterval naar boven en begin mijn wandeling van ongeveer 4 kilometer. Links de vijver van Neptunes. Hier heeft Jean François de Gondi, in 1640, een prachtige fontein laten plaatsen ineen vierkant bassin. Het decor dat je vandaag ziet dateert uit de tweede helft van de 18e eeuw. De waterjet bereikt een hoogte van ruim 30 meter. Rechtsaf richting het ‘Bassin des Carpes’.

Het ‘Bassin des Carpes’

Ik neem de trappen naar boven en zie aan de linkerkant het ‘Bassin du Fer à Cheval’. Dit bekken, gelegen aan de zuidkant van de kasteelsite, iets lager, is oorspronkelijk aangelegd door Jules Hardouin Mansart in de late jaren 1690. Het huidige ontwerp dateert uit 1900 en is van de hand van architect Alfred Leclerc. Voor mij, links van mij, achter mij, prachtige zichtlijnen over het domein en ik realiseer mij dat ik op de plek sta waar vroeger het kasteel heeft gestaan. De hoge terrassen aan de rechterzijde trekken mijn aandacht en een aardige klim naar boven wordt beloond met een prachtig uitzicht over de Seine, Parijs en in de verte het ïle de Seguin met ‘La Seine Musicale’.

De aanwezigheid van water is een van dé essentiële rijkdommen van dit domein

Ik besluit om op het hoge terras mijn wandeling in westelijke richting voort te zetten met uitzicht over de tuinarchitectuur die zo kenmerkend is voor Lenôtre. Dit deel van mijn wandeling wordt beloond  met een enorme waterpartij omgeven door 24 waterjets en beelden voorstellend Bacchus, Hercules, Ceres, Jupiter, Neptunus, Venus, Flora en Apollo. Ook vanuit hier weer een riant uitzicht over dit enorme bosgebied vol met eiken, beuken en paden en gestyleerde bomen, vooral kastanje- en lindebomen. Beneden nog een enorme waterpartij die mijn aandacht trekt: ‘La Grande Gerbe’.

De wandeling door het park verrassen mij steeds met nieuwe uitzichtpunten over de stad

Linksaf via de Allée de la Grande Gerbe. Voor dierenspotters is dit gebied een paradijs. Het park herbergt herten, vossen, wezels, egels en eekhoorns maar ook roofvogels waaronder buizerds, torenvalken, uilen en haviken. Dit deel brengt mij naar de ‘Rond Point de la Balustrade’ met een nieuw vergezicht over met name La Défense. De lange Allée de Versailles brengt mij weer terug naar het beginpunt.

TIP: Vlakbij de rond point bevindt zich een ideale plek voor lunch of diner. Chalet l’Oasis, la Butte aux Chèvres, Parc de Saint-Cloud. Het terras biedt een prachtig uitzicht over de vallei en het stadje Meudon.

Ronduit adembenemend dit uitzicht de ‘Rond Point de la Balustrade’

De aanwezigheid van water is een van dé essentiële rijkdommen van dit domein. Voor het voeden van al die fonteinen, waterjets, vijvers en watervallen hier moet wel een ingenieus systeem schuilen, aangezien het overgrote deel is aangelegd zo’n drie eeuwen geleden. Door de hoogteverschillen wordt gebruik gemaakt van pure zwaartekracht die weer voor voldoende druk zorgen voor de realisatie van zoveel fonteinen en jets. In eerste instantie werd de watervoorziening verzorgd door verschillende bronnen in de buurt van het kasteel. In 1688 kreeg het kasteel een toevoerbron vanuit het stroomgebied van Ville-d’Avray. Om het water van Ville-d’Avray naar het park te brengen werd een speciaal ondergronds aquaduct gebouwd. Het niet gebruikte water stroomt altijd naar de Seine. Het grote hoogteverschil van zo’n 76 meter vanaf het hoogste punt naar de Seine zorgt voor de nodige zwaartekracht. Het geheel wordt nog steeds handmatig bediend door het openen en sluiten van kleppen. Alles onder regie van de fonteinmakers of te wel les ‘Fontaineblers de Versailles, Marly et Saint-Cloud’.

En kijkend naar links  weer een nieuw vergezicht over de wijk 'La Défense'

Wil je alle fonteinen optimaal zien werken dan kan dat alleen op zondagen van half mei tot half oktober om 14.00, 15.00 en 16.00 en 17.00 uur. Het volledige programma van wat en wanneer er te doen is vindt je op de website van Domaine-Saint-Cloud. De toegang van het park is gratis. Neem in ieder geval goede wandelschoenen mee.