Palais de la Porte Dorée

Aan de rand van het Bois de Vincennes, geheel buiten de gebaande toeristische paden, staat een van de mooiste art deco monumenten van Parijs. Het herbergt twee wetenschappelijke en culturele projecten: de Cité nationale de l’histoire de l’immigration en het tropisch aquarium. Dit architectonisch juweeltje werd gebouwd ter gelegenheid van de Parijse Koloniale Expositie van 1931 en is van de hand van de Franse architect Albert Laprade. De adembenemende bas-reliëfs aan de buitenzijde zijn van de beeldhouwer Alfred Janniot. Ze tonen op een krachtige manier het leven in de kolonies en de ‘beschavende rol’ van Frankrijk in de tijd dat kolonialisme in alle onschuld kon worden gepropageerd.

Het Palais de la Porte Dorée is een vergeten juweel aan de rand van de stad

Je waant je in de sfeer van de jaren dertig als je uit het metrostation komt aan de place Éduard-Renard. Voor je een fontein die bewaard is gebleven uit die periode, geflankeerd door wuivende palmen.  Hoog boven iedereen verheven een verguld beeld voorstellende ‘Frankrijk als kolonisator’. Het moest de bezoekers, driekwart eeuw geleden een voorproefje geven van de exotische oorden die ze zouden gaan ontdekken. De naam Porte Dorée verwijst naar de ligging ten opzichte van het bos, d’orée betekent namelijk ‘aan de rand’.

Je waant je in de sfeer van de jaren dertig als je uit het metrostation komt aan de place Éduard-Renard

Het Palais de la Porte Dorée werd geopend op 6 mei 1931 met een koloniale tentoonstelling die het imperiale Frankrijk moest promoten op het hoogtepunt van zijn macht. Het werd exclusief gewijd aan de koloniën en verwelkomde bijna acht miljoen bezoekers in de maanden mei tot en met november 1931. In 1935 kreeg het een andere naam, namelijk het ‘Musée de la France d’Outre-mer’. Daarna kreeg het gebouw steeds andere bestemmingen. In 1960 het ‘Musée des arts Africains et Océaniens’ en in 1990 het ‘Musée des arts d’Afrique et d’Océanie’.

Whats in a name zou je zeggen! In 2003 werd een groot deel van de collectie overgebracht en samengevoegd in het ‘Musée du quai Branly – Jacques Chirac’.

Levensgrote fresco's uit 1931 sieren de binnenzijde van het paleis en zijn van de hand van Pierre Ducos de la Haille

Cité nationale de l’histoire de l’immigration

In de lente van het jaar 2007 krijgt het gebouw een geheel andere bestemming en is een must-see als je meer te weten wil komen over de inbreng van migratie en immigratie in de opbouw van het Frankrijk van de afgelopen twee eeuwen. Een thema dat, zelfs kijkend naar het verleden, nog steeds zeer actueel is. Frankrijk heeft vele golven gekend van immigranten die het land diverser en ook rijker hebben gemaakt. Zij hebben bijgedragen aan welvaart maar ook meegewerkt aan de opbouw van het land. Zij die gezorgd hebben voor kunst, cultuur, maar ook voor Frankrijk hebben gevochten, zijn gesneuveld of het land hebben bevrijd. Een op de vijf Fransen heeft een grootouder of overgrootmoeder die niet in Frankrijk is geboren.

Frankrijk heeft vele golven gekend van immigranten die het land diverser en ook rijker hebben gemaakt

Wat hebben zoal Francisco Goya, Fréderic Chopin, Heinrich Heine, Guillaume Apolinaire, Gertrude Stein, Man Ray, Alberto Giacomett, Brassaï, Robert Cappa, Wassily Kadinsky, Samuel Beckett, Joséphine Baker, Christobal Balenciaga, Costa Gavras, Takado Kenzo, Constantin Brancusi, amedeo Modigliani, Ossip Zadkine, Kees van Dongen, Jacques Lipchitz, Pablo Picasso, Marc Chagall, Karel Appel, Constant en Corneille  allemaal met elkaar gemeen. Allemaal niet-Fransen die bijgedragen hebben aan de rijke cultuur van Frankrijk.

De permanente tentoonstelling La Route ‘Repères’

Dan zijn er de onbekenden: de Polen werkzaam in de mijnbouw, de Noord-Afrikanen in de bouw en de automobielindustrie. Verder Italianen, Centraal Europese joden, Armeniërs, Spaanse republikeinen en bootvluchtelingen uit Zuidoost-Azië. Allemaal immigranten van de late 19^e eeuw. De permanente tentoonstelling La Route ‘Repères’, laat dit allemaal prachtig vormgegeven zien op de hoogste etage van het paleis, met bijzondere beelden, geluidsfragmenten met vaak aangrijpende individuele verhalen en muziek. Een tentoonstelling om over na te denken of begrip te krijgen voor het feit wat mensen beweegt om huis en haard te verlaten, geconfronteerd te worden met liefdevolle opvang maar ook racisme, vooroordelen haat en armoede. Maar ook om inzicht te krijgen naar de invloeden daarvan op de voedingsgewoonten, levensstijlen, literatuur, architectuur, muziek, dans en zelfs de haute couture. Yves Saint Laurent bijvoorbeeld was afkomstig uit Algerije, Azzedine Alaïa uit Tunesië, Pierre Cardin uit Italie, en Elsa Schiaparelli had een Italiaans / Egyptische achtergrond.

Racisme, vooroordelen haat en armoede zijn vaak de tol van migratie

De Franse chansons die wij nog dagelijks kunnen meezingen van Serge Reggiani, Georges Brassens, Jacques Brel, Léo Ferré, Yves Montand, Joe Dassin, Jean Ferrat, Charles Aznavour, George Moustaki, Barbara, Serge Gainsbourg, Sylvie Vartan, Dalida, Michel Polnareff; zij zijn allemaal afkomstig van buiten Frankrijk.

Op de weg naar beneden geniet ik nog even van de grote ‘salle du Forum’ met muur-schilderingen van Pierre Ducos de la Haille uit 1931. Het Palais de la Porte Dorée is een vergeten juweel aan de rand van de stad.

De grote ‘Salle du Forum’ met muur-schilderingen van Pierre Ducos de la Haille uit 1931

Tip: Je kunt heerlijk genieten van huisgemaakte producten, ‘fait maison’ in Bistrot de la Porte Dorée, boulevard Soult 5, op loopafstand van het museum. 7 dagen per week geopend. Verder kun je dit bezoek combineren met het Château de Vincennes.

(Metrostation Porte Dorée, lijn 8 enT3)

De adembenemende bas-reliëfs aan de buitenzijde zijn van de beeldhouwer Alfred Janniot. Ze tonen op een krachtige manier het leven in de kolonies en de ‘beschavende rol’ van Frankrijk in de tijd dat kolonialisme in alle onschuld kon worden gepropageerd.