Op weg naar Charonne

In een van mijn Parijsboeken kwam ik de volgende zin tegen: "Parijs is een verleidelijke stad, die permanent wil worden bekeken en aandacht eist, en gezien wil worden door de ogen van een liefhebbende, verlangende en jaloerse minnaar". Ik moet bekennen dat ik zo naar mijn favoriete stad kijk. Altijd zoekend als een ware vrijbuiter, naar verborgen plekken, oases van stilte, onvermoede paradijsjes in anonieme straatjes, in miskende wijken, waar mijn fantasie het rijk alleen heeft. Op sommige van deze verschijningen ben ik voorbereid, maar de meeste charmante kleinigheden van Parijs ontdek ik toevallig. Op iedere willekeurige wandeling door de stad kom ik er waarschijnlijk tientallen tegen. Het is een klein wonder dat Parijs zo'n overvloed aan verborgen juweeltjes heeft kunnen bewaren, ondanks het verslindende moderne stadsleven. Het is zeker een compliment voor de smaak en geestkracht van de Parijzenaars.

Het is een klein wonder dat Parijs zo'n overvloed aan verborgen juweeltjes heeft kunnen bewaren, ondanks het verslindende moderne stadsleven

Nadat Lodewijk XI, in de 15e eeuw de vrije vestiging van ambachtslieden toestond, werd de buitenwijk rond de rue du Faubourg Saint-Antoine, rue de Charenton, rue de Charonne, en rue de la Roquette dè belangrijkste arbeidersbuurt van Parijs. Houtbewerkers en meubelmakers beleefden hier gouden tijden en hoefden zich niet te onderwerpen aan het gezag van de gilden. Zo konden zij meubels verkopen die afweken van de vastgelegde modellen en mochten ze ook andere materialen dan eikenhout gebruiken. Sindsdien gebruikten zij mahoniehout, ebbenhout, brons en maakten zij gebruik van inlegwerk en trokken zo klanten die van vernieuwing hielden. Toen het schrijnwerkersgilde, ook wel de aristocratie van het ambachtsvolk in de 18e eeuw hier zijn hoogtepunt beleefde, werkten er in deze wijk 46.000 arbeiders in de houtnijverheid, waarvan 8000 van vreemde komaf: Belgen, Duitsers, Italianen maar ook Russen en Luxemburgers. Leven 'buiten de muur' van Parijs (de betekenis van 'Faubourg' in het Frans), had zo zijn voordelen, alle werknemers hier waren dankzij een bijzonder decreet van de koning vrijgesteld van belastingen.

De passages en industriële binnenplaatsen herbergen nog enige ambachtelijke activiteiten, maar de arbeiders van weleer hebben plaatsgemaakt  voor jonge ondernemers

Tegenwoordig het 11^e arrondissement. Sommige delen zijn nog volks, andere weer heel trendy. De passages en industriële binnenplaatsen herbergen nog enige ambachtelijke activiteiten, maar de arbeiders van weleer hebben plaatsgemaakt  voor jonge ondernemers, webdesigners en reclamelui, ‘fils de pub’, zoals die in het Frans heten. Dit arrondissement is druk, maar niet toeristisch.  Zo ook de rue de Charonne de weg die vroeger naar het dorp Charonne leidde. Een lange straat vol met oude huizen, winkeltjes en verborgen passages die loopt vanaf de rue du Faubourg Saint-Antoine tot aan de boulevard de Charonne. 

Helaas kwam deze straat in 2015 in het nieuws door de aanslagen in Parijs. 13 november; om 21.36 uur stopt een Seat voor het terras van La Belle Équipe op nummer 92. Het terras zit vol met jonge mensen die hier graag afspreken voor een koffietje of een goed glas wijn. Er wordt op dat moment een verjaardag gevierd. De Kalasjnikovs vuren ongenadig honderden kogels af.  Net zolang tot iedereen is omgevallen. Er vallen twintig doden in het restaurant dat slechts plaats biedt aan 28 mensen en negen zwaargewonden. Onder de doden Djamila, de vrouw van de eigenaar Gregory Reibenberg. Ze overlijd in zijn armen. Een jaar later heeft hij een boek geschreven over die avond in november en de tijd erna: ‘Une belle Équipe’.

Passage de l’Homme

Mijn ontdekkingstocht in deze straat begint vlakbij de rue du Faubourg Saint-Antoine, metrostation Ledru-rollin, lijn 8. Ter hoogte van nummer 26, rue de Charonne, onder het portaal van een woning, heb je de passage de l’Homme. De naam van de passage verwijst naar die van de eigenaar van het land waarop het werd gebouwd en dateert uit 1852

De passage de l'Homme, hobbelige kasseien waartussen het gras welig tiert geven de passage een uitstraling van landelijke rust

Deze openluchtpassage is typerend voor deze buurt en wekt nog steeds de illusie van een industrieel verleden. Gelukkig op tijd geconserveerd en deze privéweg, overlopend in nog twee andere passages; de passage Josset en Saint-Antoine vormen een oase van schoonheid. 122 meter lang met links en rechts houten facades die een inkijk geven op de droom van weleer. Hobbelige kasseien waartussen het gras welig tiert geven de passage een uitstraling van landelijke rust. De houtbewerkers van toen zijn vervangen door kantoortjes, een ontwerpstudio, een boekhandel, café maar ook nog een gitaarbouwer. Maar een ‘chaiserie’ gespecialiseerd in de fabricage en reparatie van stoelen heeft stand gehouden. Gevestigd sinds 1912 en hofleverancier  voor het ‘Centre des Monuments Nationaux’ (monumentenzorg), het Élysée (presidentieel paleis) of Hôtel Matignon (residentie van de eerste Minister).

De halfvergane pui van een leegstaande garage, de gevel van de voormalige spiegelfabriek Remlinger & Vinet speelde een hoofdrol in een videoclip met Joe Cocker en de beeldschone Catherine Deneuve

Sommige muren dragen nog de kentekenen, overblijfselen van een ambachtelijk verleden. De halfvergane pui van een leegstaande garage, de gevel van de voormalige spiegelfabriek Remlinger & Vinet, die zich hier vestigde in 1886 en in 1979 verhuisde naar de boulevard Voltaire. En een groot gebouw uitgevoerd in flamboyante rode baksteen met een glazen dak nog ontworpen door de ateliers van ingenieur Gustave Eiffel rond 1850. Deze voormalige zagerij waarachter een van de laatste stenen schoorstenen van Parijs die lang voor het olietijdperk zwarte kolenrook spuwde van de zaagmachines werkend op stoom. Weer een fel contrast met de tot praktijk- en woonruimte omgebouwde huizen met wijnstokken en geurige blauwe regen.

De passage Lhomme werd nog eens vereeuwigd in de jaren ’90, in een videoclip van Joe Cocker’s Never forget – N’oubliez jamais met in de hoofdrol Catherine Deneuve als hèt symbool van een charmant Parijs dat toeristen en liefhebbers van de stad zeer waarschijnlijk zal verleiden. De passage is een wandelbestemming met een ongeëvenaarde charme.

De passage de l'Homme is typerend voor deze buurt en wekt nog steeds de illusie van een industrieel verleden.

Krijg je de kans, mocht er net iemand uit de poort van nummer 59 komen, duw dan snel de poort weer open en sta oog in oog met een schitterende binnenplaats. Een glazen serre, kersenboom, blauwe regen die kronkelt langs pastelkleurige muren. Of je in Toscane bent beland. Een stille oase met op de achtergrond het geluid van een fontein.

 Één ‘chaiserie’ ,gespecialiseerd in de fabricage en reparatie van stoelen, heeft moedig stand gehouden

Op nummer 77 wacht ons een volgende verrassing. Een prachtig gerestaureerde binnenplaats met weer een industrieel pand uit 1886 met een opmerkelijke exotische architectuur. Opgetrokken uit traditionele houten elementen, rode en witte baksteen en gietijzeren ballustraden. Een uniek U-vormig gebouw met wel vijf etages. Aan het einde van de geplaveide binnenplaats getuigt een stille lift van een ijverig verleden. Alles prachtig en met gevoel gerenoveerd. De studio’s zijn nu ingenomen door kantoren, een dansstudio, een yogaruimte, een komedieklas, een architectenbureau en een reisbureau. Het biedt ook nog een plaats aan een klein theater opgericht in 2009 door Alive Vivier en Lucas Bonnifait. ‘La Loge’ speciaal voor aanstormende talenten op het gebied van muziek, dans en theater.

Op nummer 77 wacht ons een volgende verrassing. Een prachtig gerestaureerde binnenplaats met weer een industrieel pand uit 1886

Inmiddels ben je in de buurt van ‘Septime’, nummer 80, waar het helaas steeds moeilijker wordt om te reserveren. Minimaal drie weken van te voren. Behorend tot de bistronomie. Een Parijse tegenbeweging ontstaan van jonge Franse chef-koks die beseffen dat sterren en geld alleen niet gelukkig maken, maar dat er ook nog zoiets bestaat als plezier in koken. Zonder dat ze het wilde kregen ze toch een Michelinster. Een viergangen lunchmenu kost plus minus €42

Opgetrokken uit traditionele houten elementen, rode en witte baksteen en gietijzeren balustraden, een uniek U-vormig gebouw met wel vijf etages

Nog een tip van de website Frankrijk.nl, met dank aan Carole, ga lunchen op het terras van Pause Café, op nummer 41. Een betaalbaar adres met een heel leuke sfeer, goede keuken, en ontzettend aardig personeel. Het kan dus in Parijs.