Oh!... France, Mon amour… (60) Le secret derrière l'hirondelle

In deze periode van het jaar kijk ik iedere dag naar de lucht, of ik ze al kan waarnemen. “le hirondelle”, de boodschapper van de a.s. zomer, want volgens mij kan het niet lang meer duren en zeker met dit ogenschijnlijk vroeg voorjaar, komen de Boerenzwaluwen begin april druppelsgewijs terug uit hun tropische overwinterings gebieden (Centraal- en West-Afrika). Je ziet ze immers alleen maar een enkeling en is het vaak nog hartstikke koud!, behalve nu dan. Pas vanaf half april tot in mei arriveert de grote massa en staat de zomer voor de deur. Althans dat hopen we!

Toen de mensen nog in grotten woonden, deden de Boerenzwaluwen dat ook. Als alternatief nestelen ze nu binnen gebouwen, liefst waarin dieren worden gehouden.

Het platteland is hun woongebied waar ze, behalve in de stallen en schuren van boerderijen, ook in de dorpen een broedgelegenheid zoeken. Op beschutte, schemerdonkere plekjes in garages, overkappingen en boerenschuren willen ze maar al te graag een nest bouwen, op voorwaarde dat ze altijd vrij in en uit kunnen vliegen! Ze zijn dus afhankelijk van de gastvrijheid van boeren en buitenlui.

De boerenzwaluw zijn de meest voorkomende zwaluwen in Frankrijk. De boerenzwaluw onderscheidt zich van de huiszwaluw door de bruinrode keel en voorhoofd en in de vlucht door de veel dieper gevorkte staart. Het mannetje is van het vrouwtje te onderscheiden door de langere buitenste staartpennen. De boerenzwaluw is een behendige vlieger die zich in de vlucht maar met moeite laat volgen. Insecten vormen het voornaamste voedsel en worden in de vlucht gevangen. De gevangen insecten blijven hangen in de snavelborstels, borstelige haren bij de snavelwortel.

Op jacht naar vliegende en rondzwevende insecten schieten Boerenzwaluwen met pijlsnelle wendingen als rasechte acrobaten door de lucht. Hun brede bek fungeert daarbij als vangnet. Bij slecht weer jagen ze laag boven de grond. Bij mooi zomerweer zie je ze schijnbaar moeiteloos hoog in de lucht zweven; altijd dáár waar de meeste insecten zijn.

Drinken doen ze in volle vlucht, rakelings scherend over het wateroppervlak.

Behalve aan zijn lange, diep gevorkte staart is de Boerenzwaluw gemakkelijk te herkennen aan zijn donker verenpak met metaalblauwe gloed, zijn roodbruine keel en voorhoofd en roomwitte buik. Veel mensen vragen zich af hoe het toch mogelijk is dat deze heel kleine vogeltjes toch zover kunnen vliegen. Het antwoord is eigenlijk logisch. Deze vogeltjes vliegen met de wind mee. Als de straalstroom uit een zuidelijke of zuidwestelijke richting waait brengt die luchtstroom ook de zwaluwen met zich mee. Boerenzwaluwen die de barre tocht van 9000 kilometer heen en weer terug hebben overleefd, keren jaar na jaar op dezelfde broedplaats terug. Meestal wordt het oude nest hersteld en opnieuw door het zwaluwenpaar in gebruik genomen; dat spaart tijd en energie!

Als volleerde metselaars bouwen het mannetje en vrouwtje samen het komvormige nest van wel 2000 piepkleine kluitjes modder. Die plakken ze met speeksel laagje voor laagje aan elkaar. Voor de stevigheid wordt de specie met grasjes, strootjes en zelfs paardenhaar doorweven. Het vrouwtje bekleedt de binnenkant met veertjes.

Boerenzwaluwen broeden solitair of in relatief kleine kolonies.

Gemiddeld worden vijf eitjes gelegd waaruit na 2 weken broeden de jongen verschijnen.

In de 3 weken dat ze in het nest zitten, vangen beide ouders tienduizenden insecten voor hun kroost. Muggen, motten, vliegen en kevertjes die hij al vliegend met zijn brede snavel uit de lucht vangt. Water drinken doet hij ook tijdens de vlucht door laag over het water van mijn vijver te scheren en dan het water met zijn bek op te scheppen. Het is een prachtig gezicht, het fascineert mij heel erg.

Vaak begint het zwaluwenpaar aan een tweede en zelfs nog wel eens aan een derde legsel. Soms helpen de uitgevlogen jongen hun ouders mee met het voeren van de nestjongen.

In september beginnen de meeste Boerenzwaluwen aan de terugtocht. De paren met een 3e broed vertrekken soms pas begin november.

Zwaluwen zijn zeer nuttige vogels: 1 zwaluw eet wel 50.000 vliegen, muggen en andere insecten per week! Milieuvriendelijker insectenbestrijden bestaan er niet…

De Boerenzwaluw is de enige vogel die geheel vrijwillig ‘binnenshuis’ zijn vrolijk, kristalhelder kwetterliedje komt zingen. Ze stralen opvallend veel energie uit en zitten voor zonsopgang vaak al langdurig druk te ratelen. Dus le hirondelle is van harte welkom en de zomer natuurlijk ook!

Wilt u niets missen van deze verhaaltjes, dan kunt U mij volgen via mijn weblog. http://ohfrancemonamour.wordpress.com/

U krijgt dan iedere week mijn verhaal automatisch per mail toegestuurd.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20140405, Dieren

Reactie van marguerite van dyck op 5 April 2014 op 9.49: Weer een mooie opening van deze dag.

Bedankt Hans, ik geniet van je verhalen die ook nog de nodige informatie verschaffen. Ik wist niet dat het zwaluwvrouwtje ook doet aan binnenhuis architectuur!

Marguerite

Reactie van John en Mary op 5 April 2014 op 10.49: Hans,

Leuk om deze informatie te delen.

Wij hebben –zoals menigeen- ons huis genoemd “Les Hirondelles” . Gekozen doordat vele zwaluwen de bijgebouwen bij ons huis bewonen.

De dorpsbewoners zeggen inmiddels als wij in het voorjaar komen: ah, de hollandse zwaluwen zijn er weer: de lente begint. (dan zeggen ze dat natuurlijk in het Frans dat begrijp ik wel, maar Frans schrijven is niet mijn sterkste kant!)

Hieronder nog wat leuke wetenswaardigheden voor ieder die het interessant vindt:

Zwaluw : Symbool voor huiselijk geluk, en de gierzwaluw staat symbool voor snel en behendig en voor vrouwelijke en occulte krachten.

Voor zeelui nog een andere betekenis: als men zwaluwen zag wist men dat er land in zicht was. Daardoor is de zwaluw ook een symbool voor hoop.

Een zwaluw is ook een veel gekozen tatoeage: een typische zeemanstatoeage. Aan de tatoeages was nl af te lezen hoeveel mijlen een zeeman had afgelegd. Zeevaarders met twee zwaluwen (één op elke borst) hadden 10.000 mijl afgelegd en genoten het meeste aanzien. Bij 5000 mijl was de eerste zwaluw verdiend.

Vroeger was dat een hele prestatie toe het varen op gammele zeilschepen een risicovolle onderneming was. De keus voor zwaluwen kwam voort uit de legende dat als men zou verdrinken in zee, de zwaluwen op de borst tot leven zouden komen om de ziel van de zeeman uit het water naar de hemel te dragen. Een tatoeage van een zwaluw met een zwaard door het hart was vaak ter nagedachtenis aan hen die door de zee waren weggenomen.

Wist je dat een zwaluw een maatje voor het leven kiest? Daarom staat de zwaluw ook bekend om zijn liefde en trouw.

Kortom: een zwaluw staat voor hoop, voor vrijheid, voor liefde en trouw.

Groetjes Mary (en John)

Reactie van Ada op 5 April 2014 op 21.00: Dank weer Hans voor je verhaaltje, ik sta ook al op de uitkijk. De koekoek is er al dus de lente is er en de zomer is in aantocht.

Dank Mary en John voor je aanvulling, leuk!

Warme groet ada

Reactie van Hans van Bommel op 5 April 2014 op 21.56: ja, Marquerite, Mary en Ada,

Dit voorjaar geniet ik dubbel want alles komt tegelijk in bloei. Sommige planten en bomen zijn een maand te vroeg. Iedere dag is een nieuwe beleving en ik kan/durf het bijna niet te geloven dat dit echt het begin is van de zomer. Echter de kans op vorst is nog 6 weken mogelijk, tot de 2e week van mei.

Ik sta er bij stil, als jullie dat ook doen geniet je dubbel

Groet Hans.

Reactie van Leo Hoetmer op 6 April 2014 op 8.15: Gisteren de eerste boerenzwaluw gezien. En wat nog leuker was: een gekraagde roodstaart en een zwarte roodstaart vanuit dezelfde appelboom aan het werk. Hoewel overeenkomst in naam, verschillen ze behoorlijk qua afkomst. De gekraagde valt onder de familie van de vliegenvangers, de zwarte is een lijsterachtige. Toch jagen ze min of meer op dezelfde manier: vanaf een takje vliegen ze op een insect af en strijken weer neer op het takje. De zwarte roodstaart is overigens net als de zwaluw een bewonderaar van onze huizen..(of zoals hij het zou noemen: rotsen) Een ventilatie opening is de perfecte nestelplaats voor ze.

Reactie van evelien hiltermann op 6 April 2014 op 13.53: Hé Leo, waar haal jij dat vandaan, dat de gekraagde roodstaart familie van de vliegenvangers zou zijn en de zwarte een lijsterachtige ? Zo staat het niet in de boekjes; ze staan allebei ingedeeld bij de lijsterachtigen, het zijn allebei een Phoenicurus. Gaat het om een spiksplinternieuwe ontdekking ?

De boerenzwaluwen zijn laat dit jaar. De eerste heb ik rondom de gemiddelde datum gezien, maar de rest laat op zich wachten.

Vriendelijke groet
Evelien

Reactie van Leo Hoetmer op 6 April 2014 op 20.32: Hoi Evelien,

Ik citeerde uit mijn hoofd vanmorgen. Een collega gids vertelde mij een jaar of wat terug dat er een groot verschil in dna zat tussen de zwarte en de gekraagde toen we een grauwe vliegenvanger hoorden. En hij is zo een goede vogelaar dat ik blind op hem vaar. Vliegenvangers heb ik altijd leuk gevonden, komt omdat mijn opa en mijn vader er ook altijd extra alert op waren, vooral op de bonte vliegenvanger. Maar nu jij aan de bel trekt heb ik het even nagekeken en zoals ik het nu kon terugvinden: je hebt gelijk en ongelijk (net als ik overigens). Ze vallen allebei onder de familie van de vliegenvangers. (Muscicapidae) En die vallen onder de lijsterachtigen. Ik zal binnenkort eens even die collega vragen of er aan een herschikking gewerkt wordt en of de gekraagde "vliegenvanger af" is.

Ik telde overigens net 6 boerenzwaluwen in de Champagne. Huis, oever en gierzwaluwen nog niet gezien. Wel al een grote karekiet gehoord en gezien. (Lac du Der)

En die vallen onder de lijsterachtigen.

Reactie van Han van Ettinger op 6 April 2014 op 22.39: Prachtig, dit is de tijd van de migratie.

Zwaluwen zijn door mij nog niet gesignaleerd hier in de zuid-Corrèze. Wel meerdere milan noir, zwarte wouwen, en een (zeldzame)

circaète Jean-le-Blanc, slangenarend.

Reactie van Hans van Bommel op 17 April 2014 op 12.54: Jawel hoor! vandaag 17 april de eerste boerenzwaluw! Ik ben blij!

Reactie van Ada op 17 April 2014 op 13.58: Ben blij voor je Hans, hier is het al een week echt lente met de komst van de zwaluwen!

Warme groet Ada

Je reactie hieronder, dit zijn de huisregels.