Oh!... France, Mon amour… (49) Zarafa, een giraffe voor een koning!

Vader, waarom hebben de giraffen
Toch zo'n hele lange nek
Jongenlief, vraag dat maar aan je moeder
Die vertelt het jou direct
En moeder zeide
Wanneer je vader zo'n nek had was hij blij
Want dan bleef zijn borrel langer in de glij

Deze regels komen voor uit een potpourri van Johnny Jordaan, de Amsterdamse straatzanger uit de Jordaan. De vraag waarom een giraffe zo’n lange nek had bleef de bevolking bezig houden De giraffe, giraf of kameelpardel (Giraffa camelopardalis) Het is het hoogste dier  ter wereld: een volwassen giraffe kan een hoogte van rond de vijf meter bereiken. Het jong van een giraffe is al bij de geboorte 2 meter.

In de 2^e helft van de 19^e eeuw was dit dier een bijzonderheid in de dierentuinen. Een van de eerste dierentuinen die een giraffe had in Europa was bijna zeker de dierentuin Jardin des Plantes van Parijs. Dat had een bijzondere reden, want het dier was zeldzaam en was alleen in het wild te bewonderen.

 Het zit zo: Frankrijk was in oorlog met Turkije vanwege een Griekse opstand die door Frankrijk werd ondersteund. Belanghebbende en geduchte tegenstander was Mohammed Ali. Hij was een Turks sprekende Albanees die door de Turken als vazal regent aangesteld was in Egypte. Maar voor het zover was werd hij met een expeditieleger naar Egypte gestuurd toen dat door Napoleon was bezet. Al voor hij daar aankwam waren de Fransen begonnen zich terug te trekken. Mehmet Ali, zoals zijn Turkse naam luidt, bezette het land, en in 1808 erkende de sultan hem als Wali. Hij hervormde Egypte en breidde zijn gebied uit met een leger waarvoor boeren gerekruteerd werden. Hij legde veel infrastructuur aan, namelijk 1600 km aan spoorwegen, 8000 km aan telegraafkabels en 13000 km aan kanaal. Hij maakte van Egypte een van de grootste katoenproducenten ter wereld, Egyptes katoenindustrie was namelijk goed voor 75% van de wereldproductie. Veel van zijn veranderingen waren echter gericht op de versterking van het Egyptische leger. Hij wilde van Egypte een sterke economie maken, waardoor hij veel geld kon investeren in zijn leger, om Egypte te beschermen tegen de Britten en Fransen. Mohammed Ali richtte het Egyptische bestuur in naar westers voorbeeld en reorganiseerde het leger. Hij stichtte een dynastie, die het land achtereenvolgens als Wali (1805-1867),  Kedive (1867-1914), Sultan (1914-1922) en Koning (1922-1953) zou regeren. Hij werd in juli 1848 afgezet omdat zijn geestelijke vermogens achteruit gingen. Hij stierf in augustus een jaar later. Tot zover zijn verleden.

Deze Mohammed Ali dacht slim te zijn en deed zijn tegenstanders, de Engelse koning George IV, Keizer Frans II uit Wenen en Koning Karel X van Frankrijk, alle drie een giraffe (zarafa) kado. Dat was vergeefs, want op 20 oktober 1827 versloeg een geallieerde vloot, bestaande uit Franse, Engelse en Russische schepen een veel grotere Turkse vloot in de Zeeslag bij Navarino, waardoor de Griekse onafhankelijkheid onafwendbaar werd.

De giraffe voor Koning Karel X van Frankrijk werd gevangen als kalf in Sennar,  Soedan. Op de rug van een kameel werd ze naar Khartoem  gebracht. Op de boot over de Nijl kwam ze in Cairo aan. Via de Middelandse Zee werd ze naar Marseille vervoerd, waar zij, haar verzorger en drie koeien (die haar melk gaven) overwinterden. De natuuronderzoeker Étienne Geoffrot Saint-Hilaire begeleidde haar in Frankrijk en zorgde voor schoeisel en een van dekens gemaakte dubbele, gele jas, voor de wandeltocht van 900 kilometer naar Parijs. Het duurde 41 dagen voordat het duo in Parijs aankwam en in elk dorp of stad waren ze een bezienswaardigheid. Toen ze op 9 juli 1827  in Parijs aankwam waren er 100.000 mensen op de been om de jonge giraffe te zien. Ze bleef in Parijs tot ze 18 jaar later stierf. De andere twee giraffen stierven echter binnen twee jaar.

• Wilt u niets missen van deze verhaaltjes, dan kunt U mij volgen via mijn weblog. http://ohfrancemonamour.wordpress.com/

  U krijgt dan iedere week mijn verhaal automatisch per mail toegestuurd.