Oh!... France, Mon amour… (18) Mijn "Balance romain"

Een balance romaine is een eeuwenoud instrument, waarmee de verkoopwaar werd afgewogen.   Het is zeer lang in gebruik gebleven, en tegelijkertijd is het een symbool van de roots van Frankrijk.

Oorspronkelijk komt het instrument uit Egypte en is op grote schaal overgenomen door de Romeinen, die het op hun beurt weer hebben uitgedragen in heel Azie en Europa.

Als weegapparaat kenden de Romeinen ook de balans met gelijke armen en twee schalen.

Maar het meest voorkomend weegtoestel was de unster of balance romaine, (niet te verwarren met de veerunster) uitgevonden in de eerste eeuw voor Christus, met armen van ongelijke lengte. Aan de korte arm hing de schaal waarop de te wegen goederen werden geplaatst en langs de andere arm, die van een schaalverdeling was voorzien, kon een schuifgewicht heen en weer worden bewogen tot er evenwicht was. Het gewicht kon dan direct worden afgelezen. Door middel van een tweede haak, dichter bij het scharnierpunt, kon men er ook grotere hoeveelheden mee wegen. Hier in Frankrijk zijn ze nog wel te koop, maar daar moet toch wel een aardige prijs voor betaald worden.

De Romeinen zelf gebruikten voor de balans loden gewichten, soms fraai vorm gegeven, bijvoorbeeld als buste van Minerva, de godin van de wijsheid.

De Romeinen hanteerden een gewichtensysteem, ingevoerd door Keizer Augustus, dat was gebaseerd op het (Romeins) pond (libra) van 327,45 gram. Ze gebruikten daarbij een twaalfdelig stelsel en het pond werd dan ook verdeeld in 12 ons (unciae). Een half pond (semis) was dus 163,73 gram ofwel 6 unciae en daarnaast sprak men ook van een triens (4 unciae), een quadrans (3 unciae) en een sextans (2 unciae). Het ons van 27,288 gram werd volgens het 12-delig stelsel weer onderverdeeld in 24 scripulae van elk 6 siliquae (0,189 gram). Ook de Romeinse tijd kende oplichters. 

Een in Nederland gevonden Romeinse gewichtsteen van een half pond (semis), vervaardigd uit tufsteen. Deze zou 163,73 gram moeten wegen; in werkelijkheid is het gewicht slechts 150 gram. Maar, met die steen is geknoeid. Aan de onderkant zijn drie dellen (holte’s) uitgestoken, die de ontbrekende 14 gram vertegenwoordigen. De toenmalige klanten konden dat niet zien.

Dat er door de eeuwen heen geknoeid werd met de Balance romaine is duidelijk. Fraude met deze weegschalen kwam op grote schaal voor.

Om malversaties tegen te gaan is in NL het ijkwezen in het leven geroepen.  Die controleerde regelmatig de betrouwbaarheid van de weegschaal. Vroeger reisden ijkmeesters rond om gewichten te kalibreren. Een meetwerktuig kalibreren is het enige middel om zeker te zijn van de juistheid van de weegschaal. De digitale weegschalen zijn zeer secuur en wijken nauwelijks af.

Zelfs vandaag de dag word de consument op een heel andere manier “beduveld”.

Een aardig voorbeeld in dit verhaal gaat als volgt.

Een klant kocht  1 ons ham bij de slager. Prijs € 1.85, de verpakking en polystyreen schaaltje woog tesamen 10 gram, wat neerkomt op 18,5 eurocent.

De slager maakt op deze handeling meer dan 1000 % winst op deze verpakkingsmaterialen.

Dus aan cellofaantjes en polystyreen bakjes word grof geld verdiend. Het is dat ik niet iedere week kaviaar eet van € 3500,00 p/kg en ook al zou ik het kunnen betalen, zou ik hier toch wel wat van zeggen. U bent gewaarschuwd!!!!

• Wilt u meer van deze verhaaltjes lezen?  http://ohfrancemonamour.wordpress.com/