OBI, het onvoorwaardelijke basisinkomen voor iedereen

Als eerste land in Europa start Finland deze maand een voorzichtig experiment met het basisinkomen. Voor dit experiment zijn 2000 werkzoekenden (tussen de 25 en 58 jaar) aangewezen om er (verplicht) aan deel te nemen. Zij ontvangen twee jaar lang 560 euro belastingvrij per maand. Er zijn geen voorwaarden aan verbonden en eventuele neveninkomsten mogen zij houden. Er is dus geen speciale dienst nodig om te controleren of en hoeveel ze bijverdienen en of ze wel genoeg solliciteren.

Ondanks de talloze regeringsmaatregelen ligt de werkloosheid in Finland al jaren rond de 8%. Veel mensen die werkloos zijn aarzelen immers om een betaalde baan aan te nemen, omdat ze daarmee hun uitkering verliezen. Worden ze ontslagen, bijvoorbeeld in de proeftijd of na afloop van de bepaalde tijd van de arbeidsovereenkomst, komen ze opnieuw terecht in de ambtelijke molen, waardoor ze wellicht enige tijd zonder inkomen zitten. De finse regering wil nu bekijken of mensen met een basisinkomen helemaal niet meer gaan werken, juist veel eerder een baan aannemen of voor zichzelf durven te beginnen. Of dat ze wellicht vrijwilligerswerk gaan doen of gaan studeren. Zowel linkse als rechtse politici hebben ingestemd met het plan.

Overal ter wereld wordt geëxperimenteerd met een basisinkomen, bijvoorbeeld in diverse staten van de VS en Canada, in India en Brazilië. In Kenia is het een privé initiatief van de stichting GiveDirectly, die 6000 willekeurig gekozen Kenianen 10 jaar lang een bedrag van 255-400 dollar per jaar wil geven, het gemiddelde inkomen in het land. Maar een burgerinitiatief in Zwitserland voor een basisinkomen werd tijdens een referendum in juni 2016 met grote meerderheid verworpen. Daarbij moet worden aangetekend dat het voorstel inhield dat iedere Zwitser een basisinkomen zou krijgen van 2500 zwitsere francs per maand (= 2250 euro).

In Nederland nemen diverse steden al proeven met een soort basisinkomen voor bijstandsgerechtigden. Recent is het "Burgerinitiatief Basisinkomen 2018" er in geslaagd om 40.000 handtekeningen bij elkaar te krijgen, het aantal dat is vereist voor de behandeling van een burgerinitiatief in de Tweede Kamer. Dat gaat dus dit jaar gebeuren. De Nederlanders zijn iets realistischer dan de Zwitserse initiatiefnemers: zij willen een maandelijks belastingvrij inkomen van 1000 euro per maand, plus een basiszorgverzekering en een toeslag voor kinderen tot 18 jaar. Dit zou moeten gelden voor iedere inwoner, ongeacht zijn inkomen.

Alle uitkeringen worden afgeschaft, evenals de organisaties die de administratie en controle van uitkeringen en toeslagen uitvoeren. Dat scheelt al zo'n 110 miljard euro per jaar (cijfer 2013). Verdiensten uit betaald werk zijn gedeeltelijk belastingvrij (zodat werken loont), over de rest wordt een vast tarief geheven, de zogenaamde vlaktaks. De BTW over alle producten en diensten wordt 20%. De vennootschapsbelasting gaat van 23,7% naar 30%. De volledige plannen, alsmede een toelichting en een financiële onderbouwing staan op de website Basisinkomen 2018.

In België wordt wel over het basisinkomen nagedacht, maar er bestaan nog geen concrete plannen. Hetzelfde geldt voor Duitsland, waar het "Bedingungsloses Grundeinkommen" (BGE) heet.

In Frankrijk bestaat de beweging MFRB die al jaren strijdt voor de invoering van een basisinkomen voor iedereen, van de wieg tot het graf: le Mouvement Français pour un Revenu de Base. Ook bestaan er sinds vorig jaar op politiek niveau concrete plannen voor een experiment. Eind mei 2016 is een senaatscommissie ingesteld van zowel linkse als rechtse senatoren. Zij hebben alle voor- en tegen-argumenten bestudeerd en gesprekken gevoerd in Nederland en Finland. Na drie maanden kwamen zij unaniem tot de conclusie dat het basisinkomen een experiment verdient.

De senaatscommissie heeft nu lagere overheden opgeroepen om zich aan te melden voor het experiment. Het zal in totaal gaan om 20.000 tot 30.000 personen in de leeftijd van 18-65 jaar, die gedurende drie jaar een onvoorwaardelijk basisinkomen zullen ontvangen, dat voldoende is om in de basisbehoeften te voorzien. Gedacht wordt aan een bedrag tussen de 750 en 1000 euro per maand. Bij de evaluatie achteraf zal speciale aandacht worden geschonken aan de leeftijdsgroepen die het moeilijk hebben op de arbeidsmarkt: 18-25 en 50-65 jaar.

We moeten af van het idee, aldus de commissie, dat geld dat je van de staat ontvangt een vorm is van je hand ophouden. Het basisinkomen moet een onvervreemdbaar recht worden voor iedereen. Door de almaar toenemende automatisering en digitalisering wordt werk steeds schaarser, terwijl de wereldbevolking toeneemt. Het terugdringen van de werkloosheid door mensen te verplichten om te solliciteren is daarmee een illusie geworden.

De commissie wijst erop dat het franse sociaal-fiscale systeem inefficiënt is. De sociale voorzieningen van het land kosten een derde van het nationale bruto inkomen, terwijl 14% van de bevolking (bijna 9 miljoen personen) op of onder de armoedegrens leeft. Bovendien hebben studies aangetoond dat de digitalisering van de economie tussen de 9 en 42% van de werkgelegenheid bedreigt, aldus de commissie. (Het is echter de vraag hoe Frankrijk een basisinkomen voor iedereen kan verwezenlijken zonder bevolkingsregister.)

Het interessante van het basisinkomen is dat het oorspronkelijk een idee was van linkse politici met sociale motieven (zoals ooit de PPR in Nederland), maar dat het tegenwoordig ook wordt gepromoot door rechtse politici. Waar linkse politici wijzen op de sociaal-rechtvaardige voordelen zien rechtse politici er economische en financiële voordelen in (sociale-lastenverlaging voor bedrijven, koopkrachtbevordering), alsmede een symbool van hun vrijheidsideaal. Werk wordt meer dan werken in loondienst of als ondernemer. Werken wordt naar keuze ook studeren, vrijwilligerswerk, mantelzorg, huishouden, kinderen verzorgen en grootbrengen. Iedereen krijgt de vrijheid om zelf te bepalen hoe hij zijn leven indeelt, omdat "werken voor een baas" niet meer een voorwaarde is om te overleven.

Wanneer in Nederland een basisinkomen voor iedereen zou worden ingevoerd met een gratis basiszorgverzekering, komt voor geëmigreerde en gepensioneerde Nederlanders in de EU de vraag aan de orde: hoe passen verdragsgerechtigden in dit verhaal? Gaan ook zij een basisinkomen ontvangen? Hoe worden zij zorgverzekerd? Wordt ook voor hen de eventuele zorgtoeslag afgeschaft? Of blijft voor hen alles hetzelfde? Ongetwijfeld hebben de nederlandse initiatiefnemers niet aan de eventuele consequenties voor hun geëmigreerde landgenoten gedacht...

Bronnen: De Volkskrant, RTL Nieuws, RTLZ en Le Figaro

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20170106, Overheid

Reactie van Ine op 7 Januari 2017 op 14.27: Theodora, ik ben misschien te cynisch, maar ik ben toch benieuwd wat mensen in de praktijk zullen doen. Dan kun je natuurlijk ook weer de resultaten naast je neer leggen omdat werkloze Finnen geen Nederlanders zijn en niet opgevoed zijn met "wie niet werkt zal niet eten" en "ledigheid is des duivels oorkussen". Maar ik vind het toch heel leuk dat dit sociale experiment wordt uitgevoerd.
In een tijd waar het werk op zijn minst verandert en misschien zelfs deels verdwijnt lijkt het me heel erg nodig om eens met een frisse blik naar het geheel te kijken. Hoe mooi zou het zijn als iedereen zou werken omdat hij het echt leuk vond en niet alleen om de poen. En als al die papieren rompslomp en elkaar controlerende medemensen konden verdwijnen.

Overleden Reactie van Theodora Besse op 7 Januari 2017 op 16.22: Lena, hopelijk heb je ook verteld dat je daarvoor wel je leven lang AOW-premie, naar inkomen, moet betalen. Naar inkomen = als je geen of te weinig inkomen hebt, betaal je niets. Een prima systeem want huisvrouwen/-mannen en/of thuisblijvende moeders/vaders werken wel degelijk, alleen doen ze dat zonder betaling. Dus zó communistisch is het nu allemaal ook weer niet. Wel sociaal.

Ine, dat vind ik niet cynisch. Ik noem het realistisch en ik denk precies hetzelfde. Daar staat tegenover dat werk in het algemeen voor mensen méér betekent dan een bron van inkomsten. Het zijn ook je sociale contacten, het gevoel dat je meedoet en meetelt en dat je iets nuttigs doet. Bovendien is 1000 euro per maand bepaald geen vetpot, dus als je ook maar iets meer wilt in het leven zul je er minimaal bij moeten verdienen.

Reactie van Lena op 7 Januari 2017 op 16.50: Natuurlijk, Theodora. Na > 30 jaar in de (sociale) volkshuisvesting in NL gewerkt te hebben, weet ik precies hoe de NL inkomens opgebouwd zijn. :-) Maar het ging dus vooral over die uitzondering: degene die nooit gewerkt heeft, en toch AOW ontvangt. Maar ook dat ik met elk jaar wonen en werk hier in FR 2% minder ga ontvangen tegen de tijd dat ik AOW-gerechtigd ben. En dat FR hier niet veel tegenover stelt, alhoewel ik een klein Frans bedrijfspensioentje zal opbouwen en de salarissen hier een stuk lager liggen dan in NL... Enfin, het blijft mijn eigen keus natuurlijk, dus klagen doe ik niet. Maar in zijn ogen zijn wij dus communistisch :-)

Overleden Reactie van Theodora Besse op 7 Januari 2017 op 17.57: Dat zijn heel wat jaren Lena, in de volkshuisvesting! Goed werk.

Je schrijft: "...die uitzondering: degene die nooit gewerkt heeft, en toch AOW ontvangt."

Daar maak ik dus bezwaar tegen. Iedereen werkt. Alleen staat er lang niet altijd geld tegenover. Zoals ik al zei: alle huisvrouwen en -mannen zonder betaalde "baan", moeders en vaders, vrijwilligers, mantelzorgers. Die mensen zijn niet "die uitzondering", nee ze betalen óók naar inkomen, namelijk niets, omdat hun inkomen 0,0 bedraagt.

Winnen ze morgen de jackpot in de een of andere loterij, dan hebben ze nog steeds geen betaalde baan, maar dan hebben ze wel inkomsten (rente of dividend uit vermogen) en dan betalen ze gewoon AOW-premie naar inkomen, net zoals eerst, maar niet meer niets.

Kortom, iedereen in Nederland (zonder uitzondering) betaalt AOW-premie naar inkomen, 50 jaar lang.

Reactie van Lena op 7 Januari 2017 op 19.40: Helemaal met je eens. Ik had moeten zeggen: wie niet in loondienst gewerkt heeft en/of als zelfstandige en/of individueel een uitkering heeft ontvangen. Want iedreeen betaalt inderdaad mee.

Reactie van Hans op 7 Januari 2017 op 22.29: @ine. Waarom ben je cynisch?

Reactie van Ine op 8 Januari 2017 op 10.33: Ik noem mezelf cynisch, Hans, omdat ik niet zonder meer geloof dat mensen die zeggen dat ze zullen blijven werken als ze een basisinkomen krijgen dat ook zullen doen. Het enquête/peilingen effect. Overigens ben ik het met Theodora eens dat werk niet alleen betaald werk is. En wat mij betreft mogen mensen ook best iets anders gaan doen dan hun betaalde baan. Wat ik vooral bedoel is dat een echt experiment en de daden van mensen voor mij meer wetenschappelijke waarde hebben dan een vraaggesprek.

Reactie van Hans op 8 Januari 2017 op 14.42: Enkele jaren geleden heeft er een dergelijk experiment plaatsgevonden in Canada in een doorsnee plaats met een doorsnee bevolking. Hier hebben verscheidene deskundigen en wetenschappers onderzoek verricht. Inzet was dus om te kijken wat mensen zouden gaan doen. Hierover was er destijds een documentaire over gemaakt. Om een lang verhaal kort te maken, mensen hadden eerst een tijd gewenning nodig. Echter na de gewenningsperiode kwamen mensen wel degelijk in beweging. Men liet zich bij-omscholen naar iets wat men werkelijk leuk vond. Men ging ook meer een balans zoeken in werktijd en vrije tijd. Mensen voelden zich beter, gelukkiger. Het ziekteverzuim daalde aanmerkelijk. Er bleven wel enkele mensen over die niet aan de slag gingen, maar dat waren diegene die of chronisch ziek waren of mantelzorg verrichten etc. De uitkomst was enigszins verbazingwekkend voor diverse onderzoekers. Omdat men ook dacht dat de meerderheid zou gaan stoppen met werken. (Toch wat vooroordeel gehad denk ik). De drijfveer om aan het werk te gaan is, zoals Theodora zegt, de sociale kontakten, maar ook dat men een ritme wil en toch iets wil doen wat men leuk vind en zinvol. Het project duurde destijds 2 jaar meende ik en er heeft geen voortzetting plaatsgevonden. Waarom is niet echt goed te achterhalen volgens een der onderzoekers, maar men nam destijds aan dat de lokale politiek huiverig was de controle uit handen te geven. En enig eigen belang zal denk ik ook een drijfveer zijn geweest. Hoe dan ook, het onderzoek liet onomstotelijk zien dan mensen wel degelijk actief aan de slag gaan.

Overleden Reactie van Theodora Besse op 8 Januari 2017 op 15.49: Interessant om te lezen, Hans. Naar aanleiding van je reactie ben ik even gaan googelen. Ook de Vereniging Basisinkomen besteedt hier aandacht aan het canadese experiment.

Volgens de engelstalige Wikipedia duurde het experiment, dat Mincome werd genoemd, van 1974 tot 1979 en werd het beëindigd toen een conservatieve regering aan het bewind kwam. Verlies van controle schijnt de grootste angst van de tegenstanders van het basisinkomen te zijn. Daarnaast is men bang voor een toename van het aantal echtscheidingen, doordat veel vrouwen hun mannen zouden verlaten wanneer ze financieel onafhankelijk zouden worden...

Volgens de Wiki waren het vooral teenagers en jonge moeders die stopten met werken. Teenagers gingen voornamelijk studeren en jonge moeders bleven thuis om voor hun kind(eren) te zorgen. Ziekenhuisopnames daalden met 8,5% en EHBO-afdelingen kregen te maken met minder verkeersongevallen. Ook daalden bezoeken aan psychiaters en opnames in psychiatrische ziekenhuizen.

Volgens The Guardian is eind vorig jaar het idee in Canada nieuw leven ingeblazen en start dit voorjaar een eigentijds proefproject in Ontario.

Reactie van Hans op 8 Januari 2017 op 17.35: Dank je Theodora, Mincome inderdaad, 40 jaar geleden alweer. Time flies.
Dat het weer nieuw leven in wordt geblazen, dat kan ik alleen maar toejuichen, ondanks dat ik 25 jaar gewerkt heb op de afdeling Kwaliteitsmanagement bij de grootste uitkeringsinstantie. Deze discussie liep ook al jaren op diverse afdelingen.
Naast wat er bezuinigd kan worden op de uitvoeringskosten en verstrekte uitkeringen, zoals je aangeeft 110 miljard, kan er dus ook op de zorg succes behaald worden.
Dat de conservatieve regering destijds aangaf bang te zijn voor een toename in scheidingen....dat men om financiële reden de relatie tot stand houdt, lijkt me ook geen gezonde situatie :-)
De discussie over basisinkomen ga ik zeker op de voet volgen, met dank voor je verhaal/bijdrage.

Je reactie hieronder, dit zijn de huisregels.