Naar Parijs of Dordrecht?

Om in Parijs te beginnen. Hoe vaak ben ik niet langs zijstraten gelopen zonder al te veel te letten op de straatnaamborden? Neem nou dit straatnaambordje, meer dan eens gepasseerd, je kijkt toevallig een keer omhoog en je denkt: waarom is dit me nooit eerder opgevallen? Meteen op de foto gezet toen ik van de eerste verbazing bekomen was. Scheffer, bekende Nederlandse schilder, kan ik me zo snel niets bij voorstellen. En dan die toevoeging: d'origine néerlandaise, alsof hij eigenlijk een Fransman was. Wat doe je dan: toch eens even op gaan zoeken wie die schilder was, klaarblijkelijk zo beroemd dat in Parijs een straat naar hem werd vernoemd. In Nederland voornamelijk in zijn geboorteplaats Dordrecht bekend. 

En, ik had het kunnen weten, bij Ferry van der Vliet al lang bekend. Die in 2017 nog een blog schreef over het oude woonhuis van Ary Scheffer in Parijs, nu het Musée de la vie romantique. Dat adres had ik eigenlijk in gedachten toen ik u de keuze voorlegde: naar Parijs of Dordrecht? Vermoedend dat u de voorkeur aan die eerste stad zou geven. Helaas, die vlieger gaat voorlopig even niet op, dat museum wordt op dit moment stevig verbouwd, opening voorzien in maart 2026. 

Dan toch maar naar Dordrecht, voor sommigen, bijvoorbeeld de bezitters van une maison secondaire die in Nederland overwinteren iets dichterbij, mooi meegenomen. Maar geen tweede keuze, integendeel. 

Want in het Dordrechts Museum loopt tot 23 maart 2025 de tentoonstelling 'Liberté! Ary Scheffer en de Franse Romantiek'. Een grote overzichtstentoonstelling waar ook veel van zijn tijdgenoten en Franse vrienden te vinden zijn. Met werken, topstukken, die door diverse musea in Frankrijk en elders in bruikleen zijn afgestaan. Een tentoonstelling van een soort dat je eerder in Parijs, Berlijn of Londen zou verwachten. Alles onder één Nederlands dak, dat scheelt duizenden kilometers rijden van de ene stad naar de andere stad. Een korte toelichting op deze website.

Wat je ook duidelijk wordt is dat het roerige decennia waren nadat Napoleon van het (strijd)toneel was verdwenen. Ook Ary Scheffer speelde daarbij nog een belangrijke rol. Want wanneer je het eenmaal tot tekenleraar van de kinderen van de hertog van Orléans hebt geschopt word je niet alleen bekend society schilder, maar sta je ook heel dichtbij de Franse politiek. Een portret van de hertog bij het binnengaan van Parijs in 1830 als eerste burgerkoning, in allerlei toonaarden door Franse schilders vereeuwigd. De positie van Ary Scheffer in die woelige periode door het regionaal archief dordrecht nader uit de doeken gedaan.

Wat associërend op doeken, naar de vlaggen toe. Daar zijn er heel wat van aanwezig in het museum.

Vlaggen en de symboliek die daarin besloten ligt werd voor la France samengevat in een eigenlijk wat onopvallend, klein schilderijtje van de schilder Léon Cogniet. De titel laat zich al raden: De Vlaggen (1830),  en hangt normaal in het Musée des Beaux-Arts d'Orléans. Een toelichting in het Frans en iets korter deze uitleg.

Kijken naar kunst, al lopend nog wat geschiedenisles krijgen, wat nog meer? Muziek. In het museum staat in een zaal op de bovenste verdieping een Erard-vleugel, een instrument waar in die tijd ook de componist Frédéric Chopin op speelde. Hoewel hij zelf de voorkeur gaf aan de Franse Pleyelpiano. Chopin behoorde tot de grote vriendenkring van Ary Scheffer. Niet helemaal toevallig dat zo'n Erard ook daar in Dordrecht niet alleen als een soort museumstuk staat, maar ook wordt gebruikt.

En tot slot zijn markante kop, niet in de entreeprijs inbegrepen.