Mijn paradijs raakt leeg

-Dick, hoe oud is dat Franse huis van jou?

-Heel oud.

-Já, dat weet ik. Ik vroeg: hóé oud?

-Een deel is in 1634 gebouwd, het jaar waarin Rembrandt met Saskia trouwde. Volgens kenners is het andere deel nog wat ouder.

-En hoe is de staat? Ik bedoel de staat van onderhoud?

-Redelijk. De muren zijn dertig tot vijftig centimeter dik, dus die kunnen wel tegen een windvlaag.

-En het dak. Lekt dat?

-Jawel, de ene keer hier en de andere keer daar. Niet veel. Ligt een beetje aan de windrichting. Maar het lekt alleen als het regent.

-En als het niet regent?

-Dan lekt het niet.

-Heb je nog wat nieuws uit je contreien te melden?

-Helemaal niks. Er gebeurt hier maar weinig hoor. Maar er zijn wel dingen in de tuin die me opvallen. En me verontrusten.

-Vertel op!

-Er hebben jarenlang zwaluwen in de schuur genesteld, maar die zie ik al heel lang niet meer. Het aantal konijnen is niet meer wat het is geweest. Egels? Uitgestorven. Vlinders en libellen zie je zelden of nooit, glimwormpjes zijn verdwenen. Eetbare slakken (les petits gris) raapten we met tientallen, vooral met al die brandnetels in de tuinen. Verdwenen….

-Maar uh… mussen…. Die zijn er toch nog wel?

-Nou je het vraagt…. Verdomd! Die zie ik ook niet meer. Een paar jaar geleden sliepen ze nog met tientallen in de laurierstruiken. Als je dan weleens in je handen klapte, vlogen ze in wolken tegelijk weg.

-En spreeuwen?

-Eén keer per jaar, voor twee of drie dagen maar, in grote zwermen zelfs. Om mijn kersen en die van de buren aan te vreten.

-Ik herinner me veel hagedissen op en aan de keukenmuur.

-Klopt! Mijn toen driejarige kleindochter Iris was er ook door verrast. Ze kwam naar het terras rennen en riep verwonderd: “Ik zag heel veel kleine, levende krokodillen.” Die zijn ook weg.

-Jammer. Het gaf de tuin zo’n zomerse sfeer.

-Inderdaad. En nu ik zo de balans op maak: distelvinken, alias putters, alias tukkers, die altijd feestelijk geklede en vrolijke zangers, heb ik al jaren niet meer gezien. Die nestelden stiekem in de klimrozen. En kwikstaarten, die zo parmantig over de nok trippelden: foetsie. Sperwers? Verdwenen! Zelfs uilen zie en hoor ik niet meer. Torenvalkjes: zelden te zien. Houtduiven? Geen enkele meer. Eksters? Soms een overgebleven exemplaar. Tortels? Ook afgelopen.

-Die tortels koerden zo gezellig.

-Dat vinden wij, já. Maar Fransen beklaagden zich er over, omdat ze zo’n herrie maakten.

-Fransen gaan massaal dood als ze niks meer te mopperen of te klagen hebben.

-Weet je: ik mis ook de winterkoninkjes, die luidruchtige krielen met hun parmantig omhoog gestoken staartje. Die maakten op de vreemdste plaatsen nesten van mos. Als ze daar geen zin in hadden, gingen ze kraken: dan namen ze zonder omwegen een zwaluwennest in beslag.

-En wespen?

-Já, wespen…. Breek me de bek niet open. Het seizoen begon met een frelon, zo’n super grote wesp die wij hoornaar noemen. Eentje had zich in een schoen verstopt. Toen ik die wilde aantrekken, stak het kreng in m’n grote teen.

-Zo’n prik merk je wel meteen, is het niet? Wat heb je gedaan?

-Ik heb m’n voet onmiddellijk in een bakje azijn gezet en ben zo een kwartiertje blijven zitten.

-En dat had effect?

-Jawel. Daarna voelde ik alleen nog het plekje waar de angel in m’n teen was gestoken.

-Je hebt ook nog wat met een wesp gehad.

-Ook nog. We aten stukken meloen. Ik lette even niet goed op en aïe!... zo’n ellendeling stak z’n angel in m’n onderlip.

-Gossie. Ben je toen azijn gaan drinken?

-Ik heb de gestoken plek met azijn gedept, maar dat hielp nauwelijks. M’n lip werd dikker en dikker, tot groot vermaak van m’n tafelgenoten. Die lachten zich zowat te barste. Hoe dikker die lip werd, hoe meer plezier ze hadden. De naarlingen! Ik voelde me net iemand van zo’n Afrikaanse stam waar een schotellip een schoonheidsideaal is.

-Jij bent toch al niet zo’n mooie jongen en met zo’n dikke lip werd dat er natuurlijk niet beter op.

-Dank je. Ik gun jou ook best zo’n ervaring. Piep je wel anders.

-Je hebt al een waslijst van verdwenen vogels genoemd. Of heb je er nog meer?

-Is het al niet genoeg? Uh…. ff denken. Jawel: spechten. De bonte, met z’n rooie kop en dito staart, kwam heel af en toe een beetje showen op de granieten trap bij de keukendeur. Zijn groene soortgenoot, ook met een rooie pet op z’n kop, is het lachen wel vergaan. Ik hoor hem dat in elk geval al lange tijd niet meer doen.

-Verder nog ellende in de tuin?

-Jawel. Ik bedenk nu dat ik vorig jaar zelfs geen mieren heb gezien. En dit jaar ook niet.

-Jij doet toch niks met insecticiden en herbiciden of ander gif?

-Natuurlijk niet. Geen korrel, geen druppel, zelfs geen snufje.

-En nu zelfs geen mieren meer op of in de grond.

-En in de lucht ook nog nauwelijks krijsende buizerds, op zoek naar een muis, een slak of liever een kip. Ooit dachten bezoekers dat mijn huis in een vogelpark stond – een soort Avifauna. Een jonge dame vergeleek mijn tuin eens met het paradijs. Waarop ik haar voorstelde zich als Eva te gaan kleden.

-En?

-Daar ging ze niet op in. Het mag je inmiddels duidelijk zijn dat er erg veel is verdwenen. En dat allemaal in zo’n tien jaar tijd in mijn directe omgeving, op het echte platteland, waar per tienduizend vierkante meter één mens woont.

-Já, wat jij nu zoal opnoemt. Tjonge! We kunnen doen alsof er niets aan de hand is, maar het is toch zorgwekkend.

-Het is héél erg zorgwekkend. En nou ik er goed over nadenk : vliegende herten heb ik al jaren niet meer gezien. Meikevers? Soms zie je er nog een. Zelfs bijen zijn zeldzaam geworden en zwarte bijen, die in het vroege voorjaar nestruimte zochten tussen de kieren van de natuurstenen muren, zijn er al jaren niet meer. Wat ik jaar in jaar uit verrassend vond waren tientallen rupsen die via zelf gesponnen draden de kardinaalsmutsboom in klommen of verlieten – dat weet ik niet meer. Kikkers en krekels, spitsmuizen, afijn….

-Verdwijnt alles uit de natuur?

-Je zou het gaan denken. Merels en koolmezen hebben zich nog weten te handhaven. En in maart of april waren er in mijn tuin en in die van de buren opeens opvallend veel jonge padjes. Maar waar ze nu zijn?

-Silent spring dus?

-Helaas. Terwijl de breinloze schreeuwers maar blijven verkondigen dat er niets aan de hand is. Je hoeft alleen maar om je heen te kijken om te zien hoeveel er verloren gaat. De in dit opzicht stekeblinden zullen toch hun domheid steeds luider blijven rond bazuinen. Silent spring, zei je? Man: die beschrijving is al lang achterhaald. Silent years – dat is wat ons te wachten staat. Door grootschalige vervuiling en vergiftiging van lucht, water, bodem, rivieren, oceanen. Allemaal door de industrie, door vliegtuigen, door auto’s, door koeien, door kunstmest, door plastics, door….. nou ja, door van alles – niet te vergeten door wezens met hersenen. Als het zo doorgaat, gaat de aarde naar de maan.