Ma part du château - Mijn deel van het kasteel

NEDERLANDS ONDERAAN

C’est l’histoire d’un raté, devenu une réussite, puis une invraisemblable aventure, par la grâce d’une dépêche de l’Agence France-Presse (AFP). Avec ce résultat : en décembre 2017, le château de la Mothe Chandeniers, aux Trois-Moutiers, dans la Vienne, change de mains. Petite originalité, le site est acheté par 27 910 internautes-donateurs issus de 115 pays. C’est d’abord l’histoire de deux copains, Romain et Bastien, créateur en 2015 de Dartagnans, plateforme de financement participatif spécialisée dans la sauvegarde de monuments historiques, qui en rencontre un troisième, Julien, fondateur de l’association Adopte un château. Ils décident ensemble de passer au travaux pratiques et lancent une campagne sur internet: ‘Devenez châtelain pour 50 euros.’ Le trio part ensuite en quête d’un château à sauver. Julien repère celui de Paluel, en Dordogne. Ce château fort du XV^e siècle a eu son moment de gloire dans le film Le Tatoué, où Louis de Funès, mal conseillé par Jean Gabin, en fait l’acquisition*. Paluel, en ruine, doit être vendu aux enchères. Mise à prix : 250 000 euros. En vingt jours, et grâce à une communication habile, Dartagnans rassemble 556 000 euros. Mais les jeunes ambitieux se font doubler et le château est adjugé en moins d’une minute à plus riche qu’eux. Ils ne se découragent pas et s’intéressent au château de la Mothe Chandeniers. Le propriétaire de l’édifice n’est pas un vendeur facile, il lui faut aussi un projet séduisant. Celui des trois amis lui plaît. Reste à réunir la somme demandée : € 500 000. Pas simple. Après le raté de Paluel, la cagnotte a fondu à 225 000 euros. Une campagne de financement participatif est donc relancée. « Comme Noël approchait, nous avons créé des box à offrir intitulée ‘Ma part du château’ (variante très spirituelle de ‘ma part du gâteau’), raconte Romain. On en a vendu 2 000 la première semaine. » Le 1^er décembre 2017, le cap des 500 000 euros est atteint. Les donateurs sont plus de 6 500. L’aventure collective va aboutir. C’est alors qu’un événement la fait basculer dans une autre dimension. Une journaliste de l’AFP publie une dépêche accompagnée de photos et d’une vidéo. Le texte, traduit en anglais, en allemand, en espagnol et en portugais, est envoyé aux clients de l’agence, dans 165 pays. Une heure après la publication de la dépêche, c’est l’emballement. « France 2 nous appelle, puis TF1, puis des journalistes du Japon, du Brésil, du Vietnam… » C’est l’effet boule de neige. Les médias s’emballent et les dons affluent. Plus de 120 000 euros le 5 décembre, au lendemain de la dépêche ; 500 000 euros en trois jours. Les donateurs viennent de tous les continents. À l’arrivée, plus de 1,5 million d’euros sont versés donc par 27 910 personnes. Cette gigantesque copropriété, il faut désormais la gérer. Et là encore, tout – ou presque – se passe sur Internet. « Nous avons 27 910 patrons. A nous de trouver une formule intelligente. » Environ 500 de ces ‘patrons’ ont mis concrètement la main à la pâte lors de journées de chantiers bénévoles. « Les gens se sentent chez eux alors ils ont bossé comme des fous, raconte M. Marquis. En un week-end, ils ont bouclé ce qu’on avait prévu de faire en cinq ou six. On assiste à la naissance d’une communauté. » Certains co-châtelins veulent aussi savoir si, du fait de leur nouvelle condition de châtelain, il leur est possible d’ajouter une particule à leur nom…

D’après un article de Gabril Richalot pour ‘Le Monde’

* Extrait du film avec Louis de Funes et Jean Gabin au château de Paluel: https://www.youtube.com/watch?v=D36ULWH9EWs 

NL/ Het is het verhaal van een mislukking, die een succes werd, en dan, dankzij een bericht van Agence France-Presse (AFP), dan een ongelooflijk avontuur. Met dit resultaat: in december 2017 is het Château de la Mothe Chandeniers, in Les Trois-Moutiers, in de Vienne, van eigenaar veranderd. Een kleine originaliteit: de site is gekocht door 27.910 internetdonoren uit 115 landen. In de eerste plaats is dit het verhaal van twee vrienden, Romain en Bastien, die in 2015 Dartagnans gestaart zijn, een participatief financieringsplatform gespecialiseerd in het behoud van historische monumenten; twee vrienden die een derde ontmoeten:  Julien, oprichter van de vereniging ‘Adopte un château’. Samen besluiten ze om in de praktijk te duiken en een campagne op het internet te lanceren: ‘Word kasteelbezitter voor 50 euro’. Het trio gaat meteen op zoek naar een te-redden-kasteel. Julien heeft die in Paluel, in de Dordogne, gezien. Dit 15e eeuwse versterkte kasteel heeft zijn glorieuze moment gehad in de film Le Tatoué, waar Louis de Funès, slecht geadviseerd door Jean Gabin, het gekocht had*. Paluel, een ruine, moet op een veiling verkocht worden. Prijs: 250.000 euro. In twintig dagen, en dankzij goede communicatie, zamelt Dartagnans 556.000 euro in. Maar de ambitieuze jongeren worden gepasseerd en het kasteel werd in minder dan een minuut verkocht aan rijker dan zij. Ze laten zich niet ontmoedigen en raken geïnteresseerd in het Château de la Mothe Chandeniers. De eigenaar is geen gemakkelijke verkoper, hij wilt een mooi project voor zijn kasteel. Die van de drie vrienden staat hem wel aan. Nog het gevraagde bedrag - € 500000 - bijeen rapen. Het is niet gemakkelijk. Na de mislukking van Paluel is de prijzenpot gesmolten tot 225.000 euro. Een participatieve fondsenwervingscampagne wordt daarom opnieuw opgestart. "Toen Kerstmis naderde, creëerden we pakketten met de naam ‘Ma part du château’ [‘Mijn deel van het kasteel’, een zeer spirituele variant van ‘Ma part du gâteau’ (‘mijn deel van de taart’)], aldus Romain. We hebben er de eerste week 2000 verkocht " Op 1 december 2017 werd jet doelbedrag van 500.000 euro bereikt. Er waren meer dan 6.500 donoren. Het collectieve avontuur ging slagen. En er kwam dan iets op, dat ervoor zorgt dat de hele zaak een andere dimensie kreeg. Een AFP-journalist publiceert een nieuwsbericht met foto's en een video. De tekst, vertaald in het Engels, Duits, Spaans en Portugees, werd naar de klanten van het bureau in 165 landen gestuurd. Een uur na de publicatie van het bericht, ging de telefoon gloeien. "France 2 rip ons op, dan TF1, dan journalisten uit Japan, Brazilië, Vietnam...." Het is het sneeuwbaleffect. De media raken opgewonden en er komen donaties binnen. Meer dan 120.000 euro op 5 december, de dag na de verzending; 500.000 euro in drie dagen. Donateurs komen uit alle continenten. Uiteindelijk werd meer dan 1,5 miljoen euro betaald door 27.910 mensen. Dit gigantische mede-eigendom moest nu worden beheerd. Weer via internet. "We hebben 27.910 bazen. Het is aan ons om een intelligente formule te vinden." Ongeveer 500 van deze ‘bazen’ hebben tijdens ook tijdens vrijwilligersdagen hun handen uit de mouwen gestoken. "Mensen voelen zich eigenaren, dus ze hebben als gekken gewerkt", zegt Romain. In één weekend hebben ze in vijf of zes weken tijd afgemaakt wat we van plan waren te doen. Het is de geboorte van een gemeenschap." Sommige co-kasteelheren willen ook weten of het door hun nieuwe status mogelijk is om een deeltje aan hun naam toe te voegen…

Bewerking van een artikel van Gabril Richalot voor ‘Le Monde’

* Stukje van de film met Louis de Funes en Jean Gabin in het kasteel de Paluel: https://www.youtube.com/watch?v=D36ULWH9EWs