‘Le jardinier couture’

Yves Saint Laurent heeft altijd een intieme relatie met bloemen gehad. Als kind ontdekte hij de tuinen van Parijs. Later verdiepte hij zich in de schoonheid van rozen, lelies, en bougainvillea, die terugkerende motieven zouden worden in zijn creaties. Deze passie voor bloemen deelde hij vooral met zijn partner Pierre Bergé. Samen creëerden ze weelderige tuinen op balkons van hun appartementen, tweede huizen, hun Majorelletuin in Marrakesh (erkend als een van de mooiste ter wereld) als in zijn modehuis. Yves Saint Laurent zag bloemen als een manier om te ontsnappen aan het dagelijks leven. Voor hem vertegenwoordigde elke bloem ook een ander facet van vrouwelijkheid. Deze passie voor de natuur gaf de ontwerper een eindeloze bron van inspiratie, een directe erfenis van zijn mentor Christian Dior, bijgenaamd ‘Le jardinier couture’.

De passie voor bloemen deelde Yves Saint Laurent vooral met zijn partner Pierre Bergé en vervolgens in zijn tijdloze ontwerpen

Tot en met 4 mei 2025 presenteert het Yves Saint Laurent Museum in Parijs ‘Les fleurs d’Yves Saint Laurent. Een unieke samenwerking tussen het museum in Marrakesh en het museum in Parijs. Voor het eerst hebben de twee musea hun krachten gebundeld voor een gezamenlijk programma rond dit belangrijke thema in het werk van de beroemde couturier. Een oogverblindende tentoonstelling die mode, natuur en literatuur overbrugt en die de florale inspiraties van het mode-icoon onderzoekt en zijn liefde voor de schrijver Marcel Proust die vrouwen als bloemen zou omschrijven. Met name door het gebruik van citaten van Proust die de poëtische en gevoelige kant van zijn creaties versterken. Zo wordt de tentoonstelling doorspekt met citaten uit ‘La Recherche du Temps Perdu’, voorgesteld als de roman onder de romans.

De huidige expositie die nog to en met 4 mei 2025 te zien is

Van kamer tot kamer trekken een dertigtal iconische stukken en schetsen aan ons voorbij

In deze tentoonstelling, op steenworp afstand van het Palais de Chaillot en de Tour Eiffel, wordt je als het ware verblind door alle kleuren en patronen die worden gebruikt door de man die nog steeds de Parijse haute couture belichaamt. Van kamer tot kamer trekken een dertigtal iconische stukken en schetsen aan ons voorbij. Opvallende stukken zijn onder meer het baanbrekende borduurwerk op een lente-zomerjurk uit 1962 en de virtuositeit van prints uit de lente-zomercollectie van 2001, die doen denken aan de schilderijen van Pierre Bonnard. Saint Laurents eerbetoon aan zijn mentor Christian Dior, is duidelijk zichtbaar in de hele expositie. Bezoekers kunnen ook de zijden gazar* bloemen van de zomerbruid uit 1999 bewonderen. Vergeet niet dat deze jurk werd belichaamd door de enige echte Laetitia Casta. Een waar meesterwerk dat getuigt van de technische virtuositeit van het Huis Saint Laurent.

* Gazar (ook gazaar ) is een zijde- of wollen effen geweven stof, gemaakt van dubbelgarens met een hoge twist die als één geheel zijn geweven (bron Wikipedia)

Bezoekers kunnen ook de zijden gazar* bloemen van de zomerbruid uit 1999 bewonderen gedragen door niemand anders dan het topmodel Leatitia Casta

De tentoonstelling ‘Les Fleurs d’Yves Saint Laurent’ valt samen met de zevende verjaardag van de oprichting van de Yves Saint Laurent musea in Marrakesh en Parijs. Sinds 3 oktober 2017 heeft Saint Laurent een eigen museum in Parijs. Het atelier van de overleden modeontwerper, aan de Avenue Marceau 5, werd omgebouwd tot museum als een eerbetoon aan het oeuvre van de grote Franse modeontwerper, die in 1957 bij Dior debuteerde. Op 8 september 2017, krap een maand voor de opening, overleed de zakenpartner en grote liefde van Saint Laurent - Pierre Bergé - op 86-jarige leeftijd. Zijn grootste droom was het realiseren van twee bijzondere musea voor het tentoonstellen van het levenswerk van Saint Laurent in zowel Parijs als Marrakesh.

Het atelier van de overleden modeontwerper, aan de Avenue Marceau 5, werd omgebouwd tot museum

In dit herenhuis uit het Second Empire vlakbij de Seine en Pont de l'Alma tekende de ontwerper bijna 30 jaar lang zijn collecties, tussen 1974 en 2002. In de grote ateliers bliezen rond de 200 naaisters en kleermaaksters zijn creaties leven in. Jacques Grange en Nathalie Crinière tekenden voor de inrichting en het ontwerp van de tentoonstellingsruimtes.

Bezoekers stappen het museum binnen via de historische ingang van het modehuis. Een ingang die voordien enkel toegankelijk was voor klanten en genodigden van het merk. Aan het begin van de tentoonstelling, in een kleine salon, ontdekt de bezoeker aan de hand van portretten en een introductievideo het levensverhaal van de ontwerper. Aan de ingang van de tentoonstelling en de salon  hangen iconische portretten van Saint Laurent gemaakt door grootste schilders en fotografen, waaronder: Bernard Buffet, Andy Warhol, Irving Penn, Richard Avedon, Helmut Newton en Jeanloup Sieff. In opvolgende salons zie je hoe zijn stijl zich ontwikkelde door de jaren heen aan de hand van enkele van zijn meest iconische ontwerpen.

 Aan de ingang van de tentoonstelling en de salon  hangen iconische portretten van Saint Laurent gemaakt door grootste schilders en fotografen

Een jonge Yves Saint Laurent geportretteerd door Andy Warhol

Misschien wel de grootste troef van het museum is de kamer waarin Saint Laurent werkte. Bij binnenkomst lijkt het of de iconische modeontwerper de ruimte net heeft verlaten. Zowel het bureau van zijn naaste medewerkers als dat van hemzelf is gelaten zoals ze in 2002 na zijn pensionering werden achtergelaten. Behalve de modetekeningen, die zijn vervangen door reproducties. Op Saint Laurents eenvoudige schragentafel liggen potloden, een bril, beeldjes, een waterglas, een exemplaar van modedagblad WWD - Women’s Wear Daily -, eronder staat een drinkbak voor zijn hond. Elders in de kamer zijn fournituren, boeken, knipsels en een boek met afspraken te zien. Yves Saint Laurent is de enige couturier van zijn generatie die sinds de oprichting van zijn modehuis in 1961 al zijn werk heeft gearchiveerd. Van de originele schetsen naar de prototypes, handleidingskaarten en zelfs de notitieboekjes van de verkopers.

 De werkkamer van deze iconische modeontwerper waarin het net lijkt of monsieur Saint Laurent zijn atelier even heeft verlaten

Diverse onderscheidingen en zijn liefde voor de schrijver Marcel Proust die vrouwen als bloemen zou omschrijven

Yves Saint Laurent geportretteerd door Bernard Buffet (l)  Een foto van zijn muze Catherine Deneuve mag natuurlijk niet ontbreken (r)

Nog voor de opening heeft het museum een officiële erkenning gekregen als Musée de France. Musée de France is een officiële status voor musea in Frankrijk, in 2002 in de wet vastgelegd onder de naam museumwet. Toekenning vindt plaats door de Minister van Cultuur, na overleg met de ‘Haut Conseil des Musées de France.’ De collecties van Musée de France behoren tot het publieke domein van Frankrijk en zijn als zodanig onvervreemdbaar. Dit heeft tot gevolg dat elke beslissing om stukken te verkopen alleen kan worden genomen na advies van een wetenschappelijke commissie zoals vastgelegd in de museumwet. Zo blijft het oeuvre van deze iconische modeontwerper behouden conform de wensen van Pierre Bergé.

Een bezoek aan dit museum is dè gelegenheid om de begaafdheid van de meester en het creatieproces van een haute-couturecollectie te doorgronden. Behalve jurken en accessoires krijg je in het museum ook een overzicht te zien van de haute couture in de 20e eeuw en de levenswijze in die tijd. Je ontdekt niet alleen het leven van de ontwerper en de werking van het modehuis, maar ook hoe zijn werk de geschiedenis van kunst en mode heeft beïnvloed. Zijn iconische ontwerpen zullen ongetwijfeld nog generaties lang ontwerpers en modebewuste vrouwen inspireren.

Zijn iconische ontwerpen zullen ongetwijfeld nog generaties lang ontwerpers en modebewuste vrouwen inspireren

Je kunt gerust zeggen dat de in 2008, op 71 jarige leeftijd,  overleden 'YSL' zonder Bergé nooit zo groot en invloedrijk was geworden. De twee kregen in 1958 een relatie en richtten drie jaar later een eigen onderneming op, nadat Saint Laurent was weggestuurd bij Dior. Bergé was de man die de geniale ontwerper tijdens ernstige depressies op de been hield én die op het lucratieve idee kwam om naast haute couture ook prêt-à-porter, parfum, tassen en andere accessoires te gaan verkopen. De twee deelden huizen in Deauville en Marrakesh, verzamelden een enorme kunstcollectie en werkten samen tot Saint Laurent er in 2002 mee ophield.

Je ne suis pas un couturier, je suis un artisan, un fabricant de bonheur

Ik ben geen modeontwerper, ik ben een vakman, een maker van geluk

Rond Yves Saint-Laurent ontstond een hele cultus en daartoe droegen artiesten zeker hun steentje bij. Catherine Deneuve behoorde tot zijn trouwste vriendinnen en bewonderaars. De Franse actrice heeft zijn outfits altijd gedragen, zowel in films als in het echte leven. Saint Laurent liet zich ook beïnvloeden door kunst. Zo konden Matisse, Picasso, Mondriaan en zijn vriend Andy Warhol hun werk terugvinden in dat van Yves Saint Laurent. De legendarische reputatie van Saint Laurent was niet alleen gebaseerd op zijn vakmanschap en zijn gevoel voor ontwerpen die de tijd ver vooruit waren, maar ook op de enorme artistieke interesses, die hem sinds de jaren ‘50 veel opdrachten voor de film, theater en de opera opleverden. In het museum heeft de stichting Pierre Bergé-Yves Saint-Laurent ook het werk dat de ontwerper voor de filmwereld maakte in de spotlights gezet. Toen men Yves Saint-Laurent ooit eens vroeg of hij zijn nalatenschap belangrijk vond, antwoordde hij: “Ja, ik zou willen dat mijn jurken en ontwerpen binnen honderd jaar bestudeerd worden.”. Zijn toewijding aan diversiteit en zijn gedurfde, artistieke benadering blijven het modelandschap beïnvloeden. De citaten van Yves Saint Laurent weerspiegelen zijn filosofie dat mode niet alleen over kleding gaat, maar een manier om identiteit en cultuur uit te drukken. Ik denk dat met beide museums zijn wens in vervulling is gegaan.

Musée Yves Saint Laurent, avenue Marceau 5, 16^e arrondissement. Metrostation Alma Marceau, lijn 9