Laguiole

NEDERLANDS ONDERAAN

Écoutez donc, brave gens, l’histoire étrange et terrible d’un œuf ayant presque mangé sa poule. Je commence – vous comprendrez. Il existe dans le Massif Central, sur le plateau de l’Aubrac, entre Aurillac et Millau, un gros village nommé Laguiole. Prononcez : Laïol. Les Laguiolais sont des montagnards, éleveurs de la belle vache d’Aubrac, brune aux yeux doux. Mais ce n’est pas elle qui les a rendus célèbres, mais le fameux couteau de poche pliant que l’on y fabrique depuis le début du XIXème siècle : le Laguiole, finement ouvragé, avec une belle lame cambrée en acier inoxydable et un manche, originellement en corne d’Aubrac, puis en toutes sortes de beaux bois travaillés à la main. Ce couteau a pour ancêtre les navajas espagnoles, rapportées des saisons de travail en pays catalans, quand les hommes de Laguiole allaient y louer leurs bras. Et il est d’une qualité exceptionnelle, muni, pour les besoins des bergers, d’un poinçon (qui servait à sauver les ruminants en proie à un ballonnement excessif) et d’un tire-bouchon (pour sauver le propriétaire d’une soif excessive). Avoir un Laguiole dans sa poche fait de vous un campagnard heureux, vous redonne le goût de l’authentique, de la tradition… Maintenant, imaginez-vous qu’un triste jour de 1993, Gilbert Szajner, homme d’affaires de la région parisienne, a l’idée lumineuse de déposer la marque Laguiole, non seulement pour les couteaux, mais aussi pour toute une série d’autres produits plus ou moins liés aux arts de la table, comme nappes, vêtements, briquets et barbecues. Ce qui lui permet de vendre sous ce nom toutes sortes des couteaux et des tabliers fabriqués en Chine. Les artisans de Laguiole sont atterrés : ils n’avaient jamais pensé à ça. Alors, en 1997, ils attaquent l’homme d’affaire devant la justice. Mais le tribunal les déboute, estimant que ‘c’est le couteau qui a fait connaître le village, et pas l’inverse’. Le comble de l’absurde. L’œuf a mangé la poule. Les Laguiolais, offusqués, vont même en désespoir de cause jusqu’à débaptiser leur village… Rien n’y fait… jusqu’à mardi dernier, quand la cour d’appel de Paris s’est enfin rendue à la raison et a fait annuler plus de 20 marques déposées par l’usurpateur. Laguiole respire de nouveau, après un quart de siècle. Mais le mal est en grande partie fait.

NL/ Luister eens naar het vreemde en vreselijke verhaal van een ei dat zijn kip bijna op at. Ik begin maar te vertellen - u zult het later begrijpen. In het Centraal Massief, op het plateau van Aubrac, tussen Aurillac en Millau, ligt een groot dorp genaamd Laguiole. ‘Lajol’ uitspreken. De Laguiolais zijn bergbewoners, veehouders van de prachtige Aubrac koe, een brunette met lieve ogen. Maar het is niet zozeer die koe die de naam Laguiole zo bekend heeft gemaakt, maar het intussen wereldberoemde vouwbare zakmes dat er sinds het begin van de 19e eeuw wordt gemaakt: de Laguiole, fijn bewerkt, met een prachtig gebogen roestvrijstalen lemmet en een handvat, oorspronkelijk gemaakt van Aubrac hoorn, vervolgens van allerlei soorten prachtig handbewerkte hout. De voorvader van dit mes is de Spaanse Navaja, die meegebracht werd uit Catalalogne, toen de mannen van Laguiole daar als seizoenarbeiders werkten. En het mes is van uitzonderlijke kwaliteit, uitgerust voor de behoeften van herders, met een puntige prikker (om herkauwers die lijden aan overmatige opgeblazenheid te kunnen redden) en een kurkentrekker (om de eigenaar van overmatige dorst te behouden). Met een Laguiole op zak ben je een gelukkige plattelandsman; dat geeft je weer de smaak van authenticiteit, traditie... Maar stel u zich voor dat Gilbert Szajner, een zakenman uit de regio Parijs, op een trieste dag in 1993, het briljante idee heeft gehad om het merk Laguiole te deponeren, niet alleen voor messen, maar ook voor een hele reeks andere producten die meer of minder te doen hebben met de culinaire wereld: serviesgoed, tafelkleden, kleding, aanstekers en barbecues. Hierdoor kon hij allerlei messen en schorten – enz – onder die naam verkopen, terwijl zij in China werden gemaakt. De ambachtslieden van Laguiole waren ontzet: ze hadden daar nooit aan gedacht. Ze hebben dus in 1997 ze de zakenman voor het gerecht gedaagd. Maar ze werden afgewezen, omdat ‘het het mes was dat het dorp bekend maakte, en niet andersom’. De reinste absurditeit. Het ei had de kip gegeten. De gekwetste Laguiolais gingen zelfs uit wanhoop hun eigen dorp omdopen... Het veranderde niets... tot afgelopen dinsdag, toen het Parijse Hof van Beroep eindelijk tot meer wijsheid kwam en meer dan 20 merken van de usurpator illegaal verklaarde. Laguiole ademt weer, na een kwart eeuw. Maar het kwaad is grotendeels al geschied.