Kernenergie in de lift

Op grond van een wet uit 2015 was Frankrijk van plan om in 2025 minimaal de helft van zijn kerncentrales te sluiten en te vervangen door zonne-, wind- en waterenergie. Emmanuel Macron maakte het zelfs tot een van zijn campagneleuzes. Duitsland had na de ramp in Fukushima (maart 2011) al definitief besloten dat in 2022 alle 17 duitse kerncentrales zullen zijn gesloten. Het land is druk bezig om alle kerncentrales te ontmantelen. Dit tot grote zorg van duitse energiemaatschappijen, die maar moeten zien hoe ze het land van voldoende electriciteit kunnen blijven voorzien.

In november vorig jaar verklaarde de franse milieuminister Nicolas Hulot plotseling dat het plan voor Frankrijk niet haalbaar is, omdat het zou betekenen dat het land voor de noodzakelijke energievoorziening mede is aangewezen op fossiele brandstoffen. Gezien de internationale afspraken over vermindering van de CO2-uitstoot is dat onaanvaardbaar. In december 2017 bevestigde president Macron na de tweede internationale milieuconferentie in Parijs dit nieuwe franse standpunt. Volgens hem dienen nucleaire en duurzame energiebronnen elkaar aan te vullen. Dat is noodzakelijk om op een milieuvriendelijke manier te blijven voorzien in de energiebehoefte van het land. Het is niet juist om nucleaire energie te stigmatiseren, aldus Macron, zij heeft haar eigen plaats naast andere energiebronnen.

Hiermee volgt de franse regering de finse milieuminister Petrus Pennamen, tevens vicevoorzitter van de (groene) Piratenpartij in Finland, die al enkele jaren geleden de finse regering ervan wist te overtuigen dat het land dringend kerncentrales nodig heeft. Finland moet alles in het werk stellen, aldus Pennamen, om betaalbare energie te behouden en toch de CO2-uitstoot van het land te verminderen. Die uitstoot is in Finland buitengewoon hoog, niet alleen door auto's en vrachtwagens, maar ook door het koude klimaat. In veel huishoudens en openbare en bedrijfsgebouwen wordt gestookt op hout en turf, met als gevolg een ongezond hoog CO2-gehalte van de lucht, met name in en rond Helsinki.

De finse regering is nu bezig een aantal nieuwe kerncentrales te bouwen, niet alleen als bron voor verwarming maar ook om op termijn voldoende energie te leveren om electrische auto's en vrachtwagens op te laden. Zij heeft haar keuze laten vallen op de relatief goedkope prefab-kernreactoren van het chinese CNEC (China Nuclear Energy Corporation), dat deze kernreactoren heeft ontwikkeld in samenwerking met de franse kerncentralegigant Areva (inmiddels overgenomen door EDF). Deze reactoren kunnen als brandstof zowel verarmd uranium als thorium gebruiken en zij worden niet gekoeld met water maar met helium. De eerste kerncentrale van het type EPR (Evolutionary Power Reactor) wordt momenteel gebouwd op het finse eiland Olkiluoto in de Botnische Golf. Zij bestaat uit twee kernreactoren van de "derde generatie" (zie hieronder).

De EPR kerncentrale op Olkiluoto

Finland is niet het enige land dat er steeds meer van doordrongen raakt dat kernenergie in de moderne maatschappij onmisbaar is. Overal ter wereld (ook in Frankrijk) heeft men vergevorderde plannen om nieuwe kerncentrales te bouwen. Steeds vaker wordt daarbij het franse Areva ingeschakeld, omdat de Fransen meer dan wie ook ter wereld ervaring hebben met kernenergie. Zo is Areva betrokken bij de bouw van twee nieuwe reactoren in China en twee reactoren in Engeland. Bovendien hebben de Fransen de enige kerncentrale van Zuid-Afrika gebouwd. Dat land is van plan om er zes à acht nieuwe bij te bouwen. Uiteraard heeft Areva zich voor de aanbestedingsprocedure gemeld. Daarnaast leiden de Fransen in China veel chinese en andere buitenlandse studenten op in de civiel-nucleaire techniek. President Macron, momenteel op staatsbezoek in China, heeft samen met zijn chinese ambtgenoot diverse bilaterale overeenkomsten getekend over samenwerking op het gebied van de ontwikkeling en de bouw van kerncentrales.

Kerncentrales worden onderscheiden in diverse generaties. De kerncentrales van de eerste generatie dateren uit de zestiger jaren van de vorige eeuw. Zij werden watergekoeld, waren slecht beschermd en produceerden veel radioactief afval. Ze zijn sterk verouderd, maar wereldwijd zijn er nog enkele in gebruik. De oudste momenteel nog in werking zijnde dateert uit 1969 en staat in Beznau (Zwitserland). De oudste kerncentrale van Frankrijk (1978) staat in Fessenheim. Deze wordt in 2018/2019 buiten gebruik gesteld en ontmanteld. De meeste momenteel in bedrijf zijnde kerncentrales zijn van de tweede generatie: drukwaterreactoren met een sterk verbeterd veiligheidssysteem.

De nieuwste kerncentrales, die momenteel overal ter wereld worden gebouwd, bestaan uit reactoren van de derde generatie (Evolutionary Power Reactoren, zoals die op Olkiluoto). Zij zijn door het dubbelwandige systeem (bunker in bunker) aanzienlijk veiliger, ook in geval van natuurrampen, en gaan veel langer mee. Ze verbruiken minder brandstof (produceren dus minder afval) en ze blijven stroom leveren ook wanneer de externe stroomvoorziening uitvalt.

De vierde generatie reactoren wordt pas tussen 2030 en 2040 verwacht. Deze verschillen sterk van de vorige generaties. Zij kunnen uit dezelfde hoeveelheid splijtmateriaal 50 keer zoveel stroom opwekken. Ze produceren naar verhouding dus veel minder radioactief afval. Bovendien zijn ze in staat om het afval opnieuw te gebruiken voor de productie van electriciteit, aldus het belgische Studiecentrum voor Kernenergie.

Zowel Rusland als China zijn bezig drijvende kernreactoren te bouwen die door sleepboten kunnen worden versleept naar boorplatforms en naar afgelegen gebieden. Ze zullen behalve voor de opwekking van electriciteit ook dienen voor het ontzilten van zeewater voor drinkwatervoorziening in gebieden waar drinkwater schaars is. De bouw van de russische drijvende kernreactor Akademik Lomonosov werd gestart in 2007. Deze werd ontwikkeld door het russische Rosatom en had oorspronkelijk in 2013 klaar moeten zijn. Er wordt echter nog steeds aan gebouwd in de haven van Sint Petersburg. Het is de bedoeling dat de reactor eind van dit jaar naar de haven van het noordelijk gelegen Moermansk wordt gesleept, alwaar hij zal worden voorzien van de benodigde nucleaire brandstof. Vervolgens zal hij daar nog minimaal een jaar proefdraaien. Uiteindelijk zal de drijvende kernreactor worden gestationneerd in de arctische havenstad Pevek, in het uiterste noordoosten van Rusland.

De Akademik Lomonosov

Ook de Verenigde Staten en Canada richten zich steeds meer op de ontwikkeling van nieuwe kerncentrales. Zelfs Japan, dat na het drama van Fukushima nog steeds beschikt over vijf kerncentrales, overweegt de bouw van twee nieuwe. Het chinese CNNC (bezig te fuseren met de eerdergenoemde Areva-partner CNEC) heeft in mei 2016 een contract getekend met de regering van Soedan voor de bouw van een kerncentrale in dat land. Het russische Rosatom heeft hetzelfde gedaan in december 2017. Daarmee wordt Soedan het eerste afrikaanse land (buiten Zuid-Afrika) dat zal beschikken over kernenergie.

Uit deze mondiale ontwikkelingen blijkt dat kernenergie, waartegen ooit massale demonstraties werden georganiseerd die vele tienduizenden demonstranten trokken, momenteel wereldwijd in de lift zit en dat Frankrijk via Areva en EDF daarin een rol van grote betekenis speelt. 't Kan verkeren.

Bronnen: Contrepoints, Le Monde, Wikipedia, L'Energeek, Duitsland Instituut en Nucleairforum.be

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20170109, Overheid

Reactie van Jos van den Hout op 10 Januari 2018 op 7.19: Theodora

Voortschrijdende inzichten en technologieën maken dit mogelijk. Bedankt voor deze nuttige bijdrage.

Groetjes Jos

Reactie van Bertels op 10 Januari 2018 op 8.03: Verstand en inzicht komen met de jaren

Reactie van Danielle op 10 Januari 2018 op 9.25: Theodora, complimenten voor de stukken die je op dit forum publiceert!

Overleden Reactie van christian-le-bricoleur op 10 Januari 2018 op 9.42: Theodora, goed overzicht over de laatste ontwikkelingen.

Kerncentrales worden veiliger - OK
Kerncentrales worden zuiniger/efficienter - OK
Kerncentrales produceren nog steeds radioactief afval - dit probleem is nog niet opgelost. Het is nodig een cradle-to-cradle analyse te doen; pas als het afval 100% gerecycled wordt zijn de problemen van kernenergie opgelost.

Overleden Reactie van Theodora Besse op 10 Januari 2018 op 10.50: Ik lees net in de Midi Libre (abonnees) dat een van de civiel-nucleaire contracten die Macron heeft afgesloten met China inhoudt dat Areva een fabriek in China gaat bouwen voor de verwerking van radioactief afval. Dat haalt het financieel noodlijdende Areva meteen uit de problemen, omdat het onmiddellijk 10 miljard euro in het laadje brengt:

"«Cela représente un montant de 10 milliards d’euros immédiats, cela sauvera la filière », s’est félicité dans la délégation le ministre de l’Économie Bruno Le Maire."

Christian: Aangezien de derde-generatie kernreactors zowel geschikt zijn voor verarmd uranium als voor thorium, is het te verwachten dat de vierde-generatie kernreactors dat zeker zullen zijn. Bovendien zullen deze reactoren ook energie kunnen leveren uit het afval. Hopelijk zullen op de duur echter alle kernreactors op thorium draaien. Wanneer ik de ontwikkelingen zie die er over de jaren hebben plaatsgevonden, zijn die kennelijk nodig geweest om uiteindelijk tot een goed resultaat te komen.

Henk, Macron is duidelijk: kernenergie náást duurzame energie. Bovendien heeft EDF (eigenares van Areva) en dus de franse staat ook een groot belang in de ontwikkeling van alle soorten duurzame energie.

Reactie van Ineke Stofmeel op 10 Januari 2018 op 10.51: heel interessant artikel, Theodora!

Dank voor deze nuttige bijdrage en ook de aanvullende commentaren trouwens.

40 jaar geleden al hoor ik deze kreet: "nuclear energy is safer than sex".

Zit wat in, hè?

Reactie van Rob van der Meulen op 10 Januari 2018 op 11.29: Intussen blijven we wel zitten met iets dat in ingenieurstaal wordt aangeduid met "decommissioning" van alle bestaande centrales. Een tochtje naar het noorden van Schotland maakt duidelijk dat we daar nog voor generaties werk aan hebben. In het plaatsje Thurso liep ik een paar jaar geleden de expositie en informatieruimte binnen waar de ontmanteling van de kerncentrale van Dounreay uit de doeken werd gedaan. De timeline die daar stond uitgetekend, met alle werkzaamheden en benodigde budgetten, liep door tot het jaar 2300. Dan pas is de omgeving daar min of meer schoon. Zie voor een korte samenvatting van de ontmantelingswerkzaamheden dit document (pg 8 t/m 10).

Schone energieopwekking was indertijd ook de belofte bij de introductie van de vorige generaties kernenergiecentrales, dus wat dat betreft blijf ik wat op mijn hoede bij fraaie vergezichten die ons door de belanghebbende industrie worden voorgetoverd. Eerst zien, dan geloven is gezien de gemiddelde leeftijd van de mens in dit geval niet mogelijk, maar toch.

Reactie van t.j.w.g.kurstjens op 10 Januari 2018 op 13.24: Ik zie tot nu toe wel behoorlijk eenzijdige berichten over kernenergie.

Hier wat tegenwicht.

Kernenergie is vanaf het begin een BELOFTE van schone en veilige energie, MAAR

- Kernenergie is niet veilig, zoals we weten van de diverse GROTE en kleine ongevallen. (zie LAKA.NL) Kernenergie is zelfs INHERENT onveilig omdat het slechts grootschalig bedreven kan worden. Ook al stop je een centrale in twintig bunkers, mensen, brandstof en materiaal moet er in en afval moet er uit met alle risico's van dien.

- Kernenergie is niet schoon, want het afval is nog nergens op een fatsoenlijke manier verwerkt. Dat gaat nog een paar duizend jaar duren. Je zegt toch ook niet dat plastic rietjes en bekertjes schoon zijn omdat ze schoon geproduceerd worden?

- Kernenergie is economisch een ramp voor elk bedrijf dat er ingestapt is en de kosten (inclusief afvalverwerking en demontage na operatie) niet weet te verhalen op een regering en de belastingbetalers. Vraag EDF of de eigenaren van Dodewaard.

En hou voorlopig even op over Thorium reactoren en kernfusie. Die bestaan alleen in SF en misschien in andere sterrenstelsels.

Reactie van Hans van den Bos op 10 Januari 2018 op 15.41: Mooi bericht Theodora. Maar de bouw van de vier nieuwe EPR kerncentrales, waarvan twee in Finland en twee in het UK, loopt tegen grote vertragingen en stijgende bouwkosten aan.
De od centrales naderen het einde van hun maximale leeftijd. Is men op tijd? Of eigenlijk als te laat. De Franse centrales zijn erg kwetsbaar voor terroristische aanvallen en worden nu continu bewaakt.

Overleden Reactie van Theodora Besse op 10 Januari 2018 op 16.41: In 1804 telde de wereldbevolking 1 miljard mensen, in 1927 2 miljard, in 1960 3 miljard, in 2011 7 miljard en in 2050 zullen we met ruim 10 miljard zijn. Zie hier. Dat blijft doorgaan, in steeds sneller tempo. De mensheid zal steeds meer energie nodig hebben. De mensheid zal ook steeds meer "frisse levenslucht" nodig hebben en niet door fossiele brandstoffen (steenkool, bruinkool, olie, gas en hout) verpeste lucht, zoals in grote steden.

Duurzame energiebronnen kunnen in die groeiende behoefte niet volledig in voorzien en bovendien kennen ook die nadelen. Je kunt dus heel veel aan te merken hebben op kernenergie en terecht, maar ik lees hierboven van de sceptici geen alternatieven. We willen met z'n allen voldoende en betaalbare energie, want o wee als het licht uitgaat en de tv, de computer, de koelkast en noem maar op het niet meer doen. Die energie krijgen we nog steeds en ze is betaalbaar. En dat zal ook het geval zijn voor de generaties na ons.

Ik geef er de voorkeur aan optimistisch te blijven. Langzamerhand zullen er voor alle problemen oplossingen worden gevonden. Net als de kernenergie zal ook de duurzame energie ontwikkelingen doormaken en profiteren van nieuwe uitvindingen. Wat zou het leuk zijn om over een teletijdmachine te beschikken en een blik in de toekomst te kunnen werpen. Waarschijnlijk zouden we voor zeer grote verrassingen komen te staan!