JR

NEDERLANDS ONDERAAN

Si je vous dis ‘Banksy’, probablement, beaucoup d’entre vous se représenteront spontanément les peintures murales de cet artiste britannique mondialement connu. D’autant plus mondialement connu qu’il fait tout pour rester inconnu – pour cacher son identité. Ses œuvres apparaissent soudainement, interpellent fortement et sont résolument engagées pour la défense des plus faibles. Bravo, Banksy. Mais permettez-moi maintenant de vous présenter un autre ‘illustre inconnu’ du monde de la ‘street art’ : JR. Qui d’entre vous le connait ? Peu, je le crains. Et pourtant, son œuvre est autrement importante et remarquable dans tous les sens du mot. Laissez-moi vous raconter un peu de son histoire : né en 1983 dans les quartiers populaires de Paris (ses parents ont un stand aux puces de Clignancourt), JR adolescent passe son temps à apposer ses graffitis dans les endroits les plus improbables. Et puis, un jour, il trouve un appareil photo dans le métro et se met à parcourir l’Europe tout en photographiant les gens et en parlant avec eux. Son premier grand projet, ‘portrait d’une génération’, expose sur les murs des cités, en très grand format, des portraits des jeunes banlieusards. Illégal à l’origine, il est repris par la mairie de Paris et à partir de ce moment-là, JR enchaine projet sur projet, reliant toujours les gens entre eux, à leur humanité et à leur mémoire commune. En Palestine et en Israël, il montre par des photos de gens faisant le même métier que les deux peuples sont comme ‘deux jumeaux ayant grandi dans des familles différentes’.  Il colle d’énormes regards de femmes dans les favellas de Rio, pour honorer celles qui portent la société tout en étant victimes de tant de crimes. Ses projets reposent toujours sur une grande participation de la population et sur la conviction que la rue appartient à ses habitants. Je vous invite vraiment à l’écouter dans sa fameuse conférence de TED https://www.youtube.com/watch?v=0PAy1zBtTbw (mettez les sous-titres français et jouissez de son accent français). Si vous ne voulez pas y passer tant de temps (il fait si beau dehors), regardez au moins vraiment ces quelques photos…

NL/ Als ik 'Bansky' zeg, zullen velen van u zich waarschijnlijk spontaan de muurschilderingen van deze wereldberoemde Britse kunstenaar voorstellen. Des te wereldberoemder omdat hij alles doet om onbekend te blijven - om zijn identiteit te verbergen. Zijn werken verschijnen plotseling, zijn zeer aansprekend en zetten zich resoluut in voor de verdediging van de zwaksten. Bravo, Bansky. Maar mag ik jullie nu voorstellen een andere 'illustere onbekende' in de straatkunstwereld voorstellen: JR. Hoeveel van jullie kennen hem? Niet veel, ben ik bang. En toch is zijn werk veel belangrijker en opmerkelijker in elke zin van het woord. Laat me u wat van zijn verhaal vertellen: geboren in 1983 in de volkswijken van Parijs (zijn ouders hadden een kraam op de vlooienmarkt van Clignancourt), brengt JR als tiener zijn tijd door met het aanbrengen van graffiti op de meest onwaarschijnlijke plaatsen. Op een dag vindt hij een camera in de metro en begint hij door Europa te reizen om mensen te fotograferen en met hen te praten. Zijn eerste grote project, 'Portrait of a Generation', toont portretten van jonge voorstadsbewoners op de muren van woonwijken in zeer groot formaat. Aanvankelijk illegaal, werd het overgenomen door het Parijse stadsbestuur en vanaf dat moment zette JR project na project voort, waarbij mensen steeds met elkaar in contact werden gebracht, met hun menselijkheid en met hun gemeenschappelijke herinnering. In Palestina en Israël laat hij aan de hand van foto's van mensen die hetzelfde werk doen zien dat de twee volkeren als "twee tweelingen die in verschillende gezinnen zijn opgegroeid’’ zijn.  Hij plakt grote ogen van vrouwen in de favellas van Rio, als eerbetoon aan hen die de samenleving dragen terwijl ze slachtoffer zijn van zoveel misdaden. Zijn projecten zijn altijd gebaseerd op een wijdse samenwerking met de bevolking en op de overtuiging dat de straat aan de bewoners toebehoort. Ik nodig jullie van hart uit om zijn beroemde TED-talk https://www.youtube.com/watch?v=0PAy1zBtTbw te bekijken (zet de Franse ondertitels aan en geniet van zijn Franse accent). En voor wie zoveel tijd niet heeft (het is zo mooi buiten), kijk dan tenminste echt naar die enkele foto's...