IS of Daesh?

Weinig Nederlanders hebben bij de naam Daesh dezelfde gruwelijke associaties van onthoofdingen en terreur als bij de naam IS. Toch gaat het om dezelfde terreurgroep. Daesh is de acroniem van de Arabische benaming voor ISIS: ad-dawla al-Islamiyya fi'Iraq wa sh-Sham, wat hetzelfde betekent als "de Islamitische Staat in Irak en al-Sham", waar de afkorting ISIS voor staat.

Er gaan steeds meer stemmen op om de terreurgroep voortaan Daesh te noemen om de associatie met de islam te omzeilen. In Nederland deed Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu vorige week een poging toen hij, geïnspireerd door een oproep van website wijblijvenhier.nl, een motie indiende. Daarin pleitte hij voor een naamsverandering omdat "door de naam die zij zichzelf hebben gegeven, Islamitische Staat, te gebruiken, we koren op de molen van een terroristische organisatie gooien die de islam als dekmantel gebruikt voor haar vreselijke daden".

De motie kreeg geen steun en stierf een stille dood met weinig aandacht in de landelijke media voor dit onderwerp. In het Verenigd Koninkrijk, waar de afgelopen weken dezelfde discussie speelde, liep dat anders. Daar deden 120 Parlementsleden, onder leiding van Tory-parlementslid Rehman Chishti, een oproep aan de BBC, de Britse publieke omroep, om voortaan Daesh te gebruiken in plaats van Islamitische Staat omdat ze noch islamitisch noch een staat zijn. Ook de Britse premier, David Cameron, staat achter dat voorstel en wil Britse moslims niet langer beledigen door de terreurgroep IS te noemen.

Hoewel de BBC beloofde erover na te denken, kwamen ze enkele dagen later met een verklaring waarin ze zeggen de term niet over te nemen. Volgens het hoofd van de BBC, Tony Hall, moeten ze in eerste instantie kijken naar hoe de groep zichzelf noemt. Kiezen ze voor Daesh dan zouden ze daarmee hun onpartijdigheid verliezen omdat ze dan duidelijk het standpunt van de tegenstanders overnemen, claimt Hall. In plaats daarvan zullen ze er volgens hem wel vaker op letten dat ze "zogenaamde" voor de naam van de groep zetten of de term Islamitische Staat-groep gebruiken. "Onzin", reageerden veel critici meteen, want bij het berichten over nazi's is onpartijdigheid toch ook niet aan de orde?

Daesh wordt overal in de Arabische wereld al vanaf het begin gebruikt. Ook Turkije heeft het Arabische acroniem overgenomen. In Europa heeft de Franse regering als eerste afstand genomen van de door de terreurgroep zelf bedachte naam en gekozen voor Daesh. De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Laurent Fabius, riep alle media op hetzelfde te doen. Ook de Amerikaanse bevelhebber van de coalitietroepen is overgestapt op de naam Daesh nadat Arabische partijen hem met klem verzochten ze niet langer Islamitische Staat te noemen. Het zou de groep daarmee onnodig legitimiteit verschaffen.

Hoewel voorstanders die van de naam Islamitische Staat af willen, een punt hebben als ze betogen dat je door het gebruik van die naam vanzelf meedoet aan de propaganda van IS omdat ze met opzet suggereren dat ze de steun van alle moslims hebben, is er ook enig begrip voor de worsteling van (westerse) media met de verschillende termen. Ten eerste verander je in eerste instantie niets aan de naam, behalve dat je het Arabische acroniem gebruikt in plaats van de Engelse. De vraag is waarom zou je met de Arabische wel de associatie met de islam vermijden en met de Engelse niet. Bovendien hebben de media met tegenzin al enkele naamsveranderingen moeten doorvoeren omdat de terreurgroep zelf elke keer met een nieuwe term voor zichzelf op de proppen kwam. Belangrijk is ook dat lezers de groep nu kennen onder de naam IS of ISIS. Uit gegevens van Google blijkt dat ISIS veruit de meest gebruikte zoekterm is voor de terreurgroep, vergeleken met de namen ISIL, Islamitisch Staat of Daesh.

Tenslotte is er nog een belangrijk argument in deze namenstrijd die al veel voorstanders van de term Daesh over de streep heeft getrokken. De terreurgroep zelf vindt deze naam namelijk maar niks. De term heeft een licht negatieve connotatie in de Arabische taal vanwege gelijkenissen met het woord voor "vertrappen" of "onder de voeten lopen". Volgens een correspondent van het Amerikaanse persbureau AP verklaarden enkele van zijn Iraakse informanten anoniem dat ze bedreigd werden door IS: wie de naam Daesh gebruikt, verliest zijn tong. De naam Daesh zou namelijk van weinig respect getuigen. De Australische premier, Tony Abbott, die ook is overgestapt op Daesh, zei daarover: "Daesh vindt het vreselijk om zo genoemd te worden, en wat zij niet leuk vinden, voelt bij mij instinctief goed."