Het grootste Urban Art museum van Parijs, STREET ART 13

Het 13^e arrondissement is niet echt in trek bij de toeristen en dat is een vergissing. Het 13^e kent veel verrassingen waar ik al in diverse blogs aandacht aan heb besteed. Het zwaartepunt van dit arrondissement ligt rond de place d’Italie, toegegeven, niet het mooiste plein. Maar het is een goed beginpunt voor diverse wandelingen. Zoals de Butte-aux-Cailles – de kwarteltjesheuvel (klik hier voor de blog). Deze heuvel op 63 meter hoogte, is alleen voor insiders. Er heerst een plattelandssfeertje en de scheef geplaveide steegjes en lage huisjes voeren een verbitterde strijd tegen de lelijke betonnen torenflats van de sector Italie en La Glacière. Een wijk waar Haussmann (gelukkig) zijn stempel niet op heeft gedrukt.

Of de Aziatische wijk ten zuiden van de place d’Italie. De alhier gevestigde grootste en oudste Chinese gemeenschap van Europa zorgt voor een intense handelsactiviteit die vooral voelbaar is rond het foeilelijke winkelcentrum van de woonwijk 'Les Olympiades', een labyrint van galerijen, boetieks en restaurants met alle kleuren en geuren uit Azië. Toegang via de trappen aan de avenue d'Ivry. Maar de wijk is niet uitsluitend Chinees; mensen uit heel Oost-Azië en hun keuken zijn hier te vinden. zoals de zeer lichte, zeer frisse keuken van Vietnam. Maar ook Cambodjaans, Thais of Birmees eten wordt hier volop aangeboden.

En dan ten oosten van het plein, het stadsvernieuwingsgebied Rive Gauche. Zo'n twintig jaar geleden begon men hier met de herinrichting van deze zone Tolbiac genaamd. En deze werkzaamheden gaan nog door tot 2025. De opening van de Bibliothèque National de France in 1995  en de aanleg van metrolijn 14 was het startsein voor het grootste project op het gebied van stadsvernieuwing in Parijs sinds baron Haussmann.  Klik hier voor mijn eerder geschreven blogs over dit gebied. 

Het foeilelijke winkelcentrum van de woonwijk 'Les Olympiades', een labyrint van galerijen

Nu neem ik jullie mee naar wat ook wel de slaapzaal van het 13^e wordt genoemd, de omgeving van de boulevard Vincent Auriol, omgeven door hoge torenflats. Toch kan ik je vertellen; “het wordt geen saaie wandeling”!

Jérôme Coumet, de 52-jarige burgemeester van het 13e arrondissement kwam een aantal jaren geleden met een bijzonder initiatief. Hoewel dit arrondissement tal van historische gebouwen bezit, zoals de 17e-eeuwse Manufacture des Gobelins, wordt de omgeving gedomineerd door saaie en vaak lelijke jaren 1960 en 1970 woonprojecten voor kansarmen, inclusief immigranten uit Afrika, Azië en het Midden-Oosten. Om kunst buiten musea te stimuleren en te zorgen voor een verbetering van de levenskwaliteit voor de bewoners, is Coumet een samenwerking aangegaan Galerie Itinerrance en een aantal Franse- en internationale street art kunstenaars, om reusachtige muurschilderingen uit te laten voeren op meerdere muren en gebouwen in zijn arrondissement. Het idee leunt op verhuurders en scholen die vrijwillig hun buitenmuren ter beschikking stellen voor straatkunst. De deelnemende kunstenaars worden door het stadhuis gratis voorzien van steigers en materiaal, tevens worden ook hun reiskosten vergoed. Bewoners krijgen drie ontwerpen in hun brievenbus en mogen gezamenlijk een keuze maken welk design het beste bij hun gebouw past.

‘Les Trois Ages’ van de kunstenaar Borondo

Zo krijgen omwonenden, voetgangers, schoolkinderen ook de kans om kennis te maken met de diverse kunstenaars. In plaats van de politiedagvaardingen en hoge boetes ontvangen de kunstenaars nu spontane giften en worden regelmatig getrakteerd op cake en sinaasappelsap. Inmiddels telt het 13e arrondissement vele muurschilderingen en is zo een van de grootste openluchtmusea van Urban Art in Parijs. Urban Art kreeg zo rond mei 1968 bekendheid in Frankrijk. De periode bekend van de studentenopstand, de Parijse studentenrevolte genaamd. Maar de beweging is 'officieel' in de vroege jaren 1980, onder invloed van onder meer de modeontwerpster Agnès B tot volle bloei gekomen. 

Ik neem je mee voor een wandeling langs de mooiste muurschilderingen van het project ‘Street Art 13’. Op het metrostation place d’Italie, lijn 5, 6 en 7 stappen we over op lijn 6 richting Nation. Hier gaat de metro bovengronds boven de boulevard Vincent Auriol. Links en rechts zie je al diverse muurschilderingen die we tijdens onze wandeling van dichtbij gaan bekijken. We stappen uit bij de tweede halte, metrostation Chevaleret tevens het begin van onze wandeling, de kruising van de boulevard Vincent Auriol en de rue Chevalaret. In deze straat bevindt zich een van de oudste muurtekeningen; ‘Les Trois Ages’ van de kunstenaar Borondo. Te vinden op nummer 93. (ik heb deze mural niet in de wandeling opgenomen aangezien deze te ver ligt van ons startpunt)

 De viaducten van lijn 6, een ontwerp van de Franse architect Jean Camilla Formigé

Voor ons de viaducten van lijn 6. Wat meteen opvalt is het werkelijk prachtige ontwerp van deze bovengrondse stations, allemaal 75 meter lang en gebouwd hoog boven de grond, op grote neoklassieke ijzeren pilaren. Dit alles naar een ontwerp van de Franse architect Jean Camilla Formigé en verwezenlijkt door de werkplaatsen van J. Leclaire in Montreuil. Lijn 6, mijn favoriete metrolijn, loopt van Charles de Gaulle - Etoile naar Nation. Geopend op 2 oktober 1900 volgt deze metrolijn voor een groot deel de oudste boulevards van Parijs bovengronds. 

Inti Castro, ‘La Madre Secular 2’ en Conor Harrington, ‘Etreinte et Lutte’

De eerste muurschildering die we tegenkomen is die van Inti, ‘La Madre Secular 2’, op nummer 81 van de boulevard Vincent Auriol looprichting place d’Italie. Inti Castro is een graffitikunstenaar en muralist geboren in de havenstad Valparaíso, Chili. Zijn naam, vertaald in Incan betekent 'Zon'. Tegenwoordig is hij wereldwijd een van de meest erkende straatartiesten.

Op nummer 85 een muurschildering van de Conor Harrington uit 2017: ‘Etreinte et Lutte’. Deze Ierse kunstenaar, sinds enkele jaren in Londen gevestigd, staat bekend om zijn werken die klassieke schilderkunst combineren met stedelijke en hedendaagse technieken. Zijn onderwerpen, vaak mannen, doen denken aan de barokschilderkunst door hun kostuums en hun zeer expressieve houdingen. “Als iemand het mij vraagt dan zie ik deze beelden als politieke uitwisselingen / discussies / debatten / gevechten. Ik denk dat deze muurschildering heel toepasselijk is - ik schilder de figuren (druipend, instortend, wegstervend), indicatief voor de verandering in de Franse (en Europese) samenleving”, aldus de kunstenaar.

Pantónio: ‘Fragile Agile’

Op nummer 89 een van de twee werken van de Portugees Pantónio: ‘Fragile Agile’. Een ander werk van hem is te zien op de place Venétie (niet in de looproute) en is het hoogste kuntwerk van Europa, 66 meter hoog getiteld, ‘North’. 

Vijf dagen lang werkte David de la Mano aan zijn muurschildering ‘Untitled’ in de rue Jenner (de zijstraat van de boulevard Vincent Auriol aan de rechterzijde)

David de la Mano, ‘Untitled’ en Shepard Fairey, ‘Rise Above Rebel’

We vervolgen onze route over de boulevard tot aan de kruising met de rue Jeanne d’Arc (links en rechts). Op nummer 93 van de rue Jeanne d’Arc een muurschildering uit 2012 van de Amerikaan Shepard Fairey, ‘Rise Above Rebel’. Deze kunstenaar is ook de ontwerper van de bekende ‘Hope-poster’ tijdens de verkiezingscampagne (2007-2008) van Barack Obama. Aan het einde van de straat, richting de kerk, zien we een in blauw uitgevoerde mandala eveneens van Shepard Fairey getiteld ‘Delicate Balance’. 

Shepard Fairey, ‘Delicate Balance’

We steken de rue Jeanne d’Arc over en nemen de eerste zijstraat aan de rechterzijde, de rue Clisson. Op de muur van nummer 53 een kunstwerk uit 1980 voorstellende Johan Sebastiaan Bach van de hand van Fabio Rieti en in 2016 gerestaureerd door zijn zoon dochter Leonoor en kleindochter Louyz Rieti . Op nummer 66, op de hoek van de rue Jean-Sébastien Bach een groot blauw tegeltableau. Naam van de kunstenaar, onbekend.

Fabio Rieti, 'Johan Sebastiaan Bach' en een blauw tegeltableau, kunstenaar onbekend

We keren terug via dezelfde weg naar de kruising met de boulevard Vincent Auriol voor het tweede gedeelte van de rue Jeanne d’Arc. Meteen op de hoek een creatie van FAILE uit 2016 getiteld ‘Et j’ai retenu mon souffle’ of ik hield mijn adem in. FAILE is een duo van Amerikaanse artiesten, samengesteld uit Patrick McNeil (geboren in 1975) en Patrick Miller (geboren in 1976). Ze wonen en werken al sinds 1999 in Brooklyn, New York. Dit is hun eerste muurschildering in Frankrijk op een gebouw van 12 verdiepingen. 

Faile, ‘Et j’ai retenu mon souffle’ en Seth, 'untiteld'

De meeste kunstwerken dateren uit 2016. Zo ook het veelkleurige kunstwerk wat een stukje verder te zien is van een jongen die op zijn tenen staat, gezien op de rug en waar je je afvraagt waar hij naar toe kijkt. Seth is de kunstenaar en het werk heeft geen titel. Halverwege de straat ter hoogte van nummer 110 twee fresco’s uit 2011, op twee tegenover elkaar liggende gebouwen, van twee fotografen die elkaar fotograferen. Het werk staat op naam van Jana en Js. Jana en Js zijn twee Oostenrijks-Franse kunstenaars wier werk door de hele stad te vinden is. Na een aantal jaren in Madrid en Parijs te hebben gewoond, wonen ze nu in Oostenrijk, Salzburg. We keren terug naar de boulevard en vervolgen daar onze route. 

Jana en Js

Ter hoogte van nummer 131, even omdraaien, een werk uit 2017: ‘Etang de Thau, een fresco met een hoog Dali gehalte maar is van de Franse kunstenaar Maye. De werken van deze kunstenaar zijn altijd geïnspireerd door zijn herinneringen. Zoals gebruikelijk wordt geen enkel element aan het toeval overgelaten en elk detail van het werk staat ten dienste van het verhaal dat hij wil vertellen. We ontdekken een slanke en sierlijke figuur die op een roze flamingo rijdt. Hij is een cavalerist uit zijn geboortestreek de Camargue. Gekleed in de traditionele kleding en blauw gestreepte espadrilles. In zijn rechterhand een drietand, waarmee de ruiter meestal de stieren in bedwang kan houden. Maye vervangt op humoristische wijze het paard van de Cavalerist door een flamingo. 

Maye, ‘Etang de Thau en D*face, 'Turncoat'

Een stukje verder komen we op de kruising van de rue Nationale en de place Pinel. Hier komen we ogen te kort. Het eerste kunstwerk wat direct opvalt is ‘Turncoat’ van D*face. Op de muur van nummer 155, de tweede fresco van deze kunstenaar in het 13^e. 25 meter hoog en 15 meter breed en zoals de 40 jarige kunstenaar zelf zegt; “op dit moment ga ik door mijn blauwe periode. De felrode lippen van de rebelse vrouw markeren haar vitaliteit en staan voor de kracht van verleiding. Haar mond contrasterend met de rest van het beeld als een echo van erotiek en geweld binnen menselijke relaties”, aldus de kunstenaar.

C215, 'Le Chat en Shephard Fairey, ‘Liberté, Egalité, Fraternité

Als we ons omdraaien kijken we op nummer 141, naar een muurschildering, die sinds jaren al veel harten doet smelten. Een metershoge afbeelding van een kat geschilderd door C215 met als titel, hoe kan het ook anders: ‘Le Chat’.

Op de muur daarboven onderdeel van nummer 186, rue Nationale, een hommage van de kunstenaar Shepard Fairey aan de slachtoffers van de terroristische aanslagen van 13 november 2015. Gerealiseerd in juni 2016 onder het motto van de kunstenaar “Make Art Not War’. De titel van het kunstwerk: ‘Liberté, Egalité, Fraternité. “De Franse vlag kan hier worden gezien als een symbool van nationalisme, maar vooral als een symbool van internationale steun en eenheid. Ik wilde dat delen met Frankrijk, aldus Fairey”.

Bom.K., 'Strange Dreams' en D*face ‘Love won’t tear us appart’

We steken nu de boulevard over en meteen op de hoek van de boulevard en de place Pinel het kunstwerk ‘Strange Dreams’ van de artiest Bom.K. Gerealiseerd in 2017 en was meteen het vijftigste kunstwerk in het 13^e arrondissement als onderdeel van Street Art 13.

We lopen nu de place Pinel op. Aan de rechterzijde het eerste kunstwerk van D*face in Parijs op de muur van nummer 10. Parijs als stad van de liefde inspireerde hem tot het maken van dit kleurrijke kunstwerk, ‘Love won’t tear us appart’. De verminkte man vertegenwoordigt de mensen die we hebben liefgehad en die niet langer in ons leven zijn, maar die blijven doorleven in ons geheugen.

Het andere kunstwerk wat direct opvalt is de wandtekening van Philippe Pinel. Pinel (20 april 1745 – 25 oktober 1826) naar wie het plein is vernoemd wordt door velen beschouwd als de vader van de moderne psychiatrie. Jorge Rodriguez- Gerada is een Cubaanse-Amerikaanse kunstenaar en het werk is van zijn hand.

Enkele meters verder op de hoek van place Pinel en de rue Esquirol 3 (let op bij het eerste gebouw direct omhoog kijken) een muurtekening gerealiseerd in 2014 door BTOY voorstellend

Evelyn Nesbit, een Amerikaans model en actrice, die vooral ook de geschiedenis in ging door haar betrokkenheid bij de moord in 1906, op haar ex-minnaar, de architect Stanford White, door haar echtgenoot Harry Kendall Thaw, ten tijde van het gebeuren betiteld als ‘the crime of the century’. BTOY is de tagnaam voor Andrea Michaelsson, een Spaanse kunstenaar geboren in 1977. Zij schildert bevroren personages wiens ogen en uitdrukkingen ons uitdagen en ons de tijd gunt om na te denken over vervlogen tijden, het Hollywood van de eerste helft van de twintigste eeuw. Meestal zijn het portretten geïnspireerd op oude zwart-witfoto’s die worden gekenmerkt door een helder kleurenpalet en een energieke penseelstreek. 

George Rodriguez - Gerada, Philippe Pinel, BTOY, 'Evelyn Nesbit'

Aan de overzijde van het plein op de zijmuur van de patisserie nog een klein kunstwerk van C215, de bijnaam van Christian Guémy, een Franse straatartiest afkomstig uit Parijs, die wordt omschreven als "het antwoord van Frankrijk op Banksy". Voor wat het waard is, want zijn werken hebben nog nooit de prijzen gehaald van de Britse kunstenaar Banksy.

We naderen het einde van deze kunstroute met wel een heel bijzonder kunstwerk ter hoogte van nummer 177 van de rue du Château des Rentiers, de eerst volgende straat links van de boulevard Vincent Auriol. In 2012 ging de kunstenaar Vhils een muur te lijf met hamer en beitel wat resulteerde in een portret van een man. Een wel heel bijzonder kunstwerk dat je zeker van dichtbij en veraf moet bekijken, Vhils is de tagnaam voor de Portugese graffiti- en straatartiest Alexandre Manuel Dias Farto. 

Alexandre Manuel Dias Farto, 'untiteld'

Afhankelijk van het tijdstip dat je deze route volgt adviseer ik je voor lunch en of diner; Crêperie Paris Breizh, Boulevard Vincent Auriol 166, of, waar mijn voorkeur naar uit gaat, restaurant Le Berty, waar de twee chefs Charlotte et Valentine een menu serveren met uitstekende prijs- productverhouding. Boulevard Vincent Auriol 124. Het restaurant heeft maar 38 plaatsen.

Hou er verder rekening mee dat in de zomer bomen vol met bladeren soms het zicht wegnemen op deze fantastische muurschilderingen. 

Een van de initiatiefnemers van dit unieke project dat zich nog steeds verder uitbreidt is Galerie Itinerrance, rue René Goscinny 7, eveneens in het 13^e arrondissement. Metrostation Bibliothèque François Mitterand, lijn 14 en RER-C