Het franse pensioenstelsel. Deel 2. De hervorming volgens Macron

Het franse pensioenstelsel is vanaf de negentiger jaren vele malen op onderdelen gewijzigd, maar het systeem zelf bleef steeds gehandhaafd. Voor het laatst vonden wijzigingen plaats tijdens het presidentschap van François Hollande, waarbij maatregelen werden genomen om het pensioensysteem betaalbaar te houden door onder meer de pensioenleeftijd te verhogen. Ook werden regels gesteld met betrekking tot degenen die minder pensioen kunnen opbouwen, zoals huisvrouwen en werklozen. Verder werd erkend dat mensen met bepaalde zware beroepen een kortere levensverwachting hebben. Werknemers met nachtdiensten, mensen die zwaar sjouwwerk verrichten of in een lawaaiige omgeving werken kunnen daardoor tegenwoordig eerder met pensioen.

Huisvrouwen werken niet, zij leveren "slechts" toekomstige werknemers

Al tijdens zijn verkiezingscampagne had Macron echter een grondige hervorming van het pensioenstelsel aangekondigd. Momenteel kent dit stelsel maar liefst 42 verschillende regiems. Veel regiems kennen eigen privileges en voordelen. Zo bestaat er bijvoorbeeld een regiem voor spoorwegpersoneel (SNCF) en personeel van het openbaar vervoer Parijs (RATP), voor zelfstandigen, voor kaderpersoneel, voor ambtenaren enzovoort.

President Macron wil het pensioenstelsel sterk vereenvoudigen en voor iedereen gelijk maken, zonder dat de pensioengerechtigde leeftijd wordt verhoogd en zonder dat de huidige pensioengerechtigden (en zij die tot vijf jaar na de invoering van de hervorming met pensioen gaan) er in pensioen op achteruit gaan.

Vorige week is de voorgenomen hervorming met de sociale partners besproken en zijn de plannen in grote lijnen bekendgemaakt. In juni 2019 zal een wetsvoorstel worden gepresenteerd met een uitwerking van de voorgenomen hervorming. Deze zal ongeveer neerkomen op het volgende:

1. De 42 verschillende regiems worden teruggebracht tot één nationaal pensioenstelsel, dat iedereen per ingelegde euro gelijke rechten geeft.
2. Het trimestersysteem wordt vervangen door een puntensysteem, zoals ook Zweden, Duitsland en Italië kennen. Iedereen die economisch actief is krijgt een persoonlijke rekening, waarop hij per gewerkt jaar punten verzamelt.
3. Bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd krijgt iedere werknemer een pensioen naar het aantal opgebouwde punten. Dat aantal wordt vermenigvuldigd met de waarde die een punt op dat moment heeft. Welke factoren een rol zullen spelen bij de waardebepaling van een punt, is momenteel nog niet bekend. Waarschijnlijk zal ook rekening worden gehouden met de gemiddelde levensverwachting op het moment dat men met pensioen gaat.
4. Iedere betaalde euro levert dezelfde pensioenrechten op. Mensen met een hoger salaris betalen meer premie en bouwen meer punten op dan mensen met een lager salaris, maar iedereen met eenzelfde salaris (ambtenaar, werknemer of zelfstandige) ontvangt hetzelfde pensioen.
5. De minimum pensioenleeftijd blijft gehandhaafd op 62 jaar*, maar wie een jaar langer doorwerkt kan extra punten verdienen. Door tegenstanders van de hervorming wordt dit uitgelegd als een strafkorting wanneer je met je 62e met pensioen gaat. Om deze reden zijn ook sommige economen tegen het puntenstelsel, omdat het mensen zou aanzetten tot langer doorwerken.

Het iFRAP (instituut voor onderzoek op administratief en politiek gebied) wil nog verder gaan: het wil onder meer de verschillende pensioenfondsen voor aanvullende pensioenen (die het puntensysteem al hanteren) samenvoegen tot één fonds. Overigens hebben de twee grootste daarvan, Arrco en Agirc, al besloten om in 2019 te fuseren.

Wat de invoering van het nieuwe systeem zal betekenen voor het meetellen van in een andere lidstaat opgebouwd pensioen is nog niet te voorspellen. Eén ding is zeker: ook de nieuwe wetgeving zal moeten voldoen aan de coördinatie die de Europese Unie op pensioengebied stelt.

De regering heeft nog niet besloten of de nieuwe wetgeving zal worden ingevoerd per ordonnance** of dat de normale wetgevingsprocedure (via Assemblée en Senaat) zal worden gevolgd.

Negen vakbonden hebben zich tegen de hervorming uitgesproken en hebben acties aangekondigd. Zij vrezen door het puntensysteem een verlaging van het pensioen voor toekomstige werknemers. Dat zit er voor sommigen, die nu onder een regiem met veel privileges vallen, zeker in. Ook het verdwijnen van de 42 verschillende regiems (en hun verschillende privileges) baart hun zorgen.

Werkgeversorganisatie Medef steunt de regeringsplannen. Ook de overkoepelende organisaties van vakbonden CFDT (Confédération Française Démocratique du Travail) en de CFTC (Confédération Française des Travailleurs Chrétiens) zijn vóór de invoering van het puntensysteem. Zij wijzen op de aanvullende pensioenfondsen Arrco en Agirc die al een puntensysteem hanteren en die voor het eerst sinds de laatste crisis per 1 november aanstaande de waarde per punt verhogen.

* Sinds de wetswijziging van 2010 gelden voor sommige regiems en leeftijdsgroepen andere minimum-pensioenleeftijden, zie de tabellen op La-Retraite-en-Clair.fr.

** Bij wetgeving per ordonnance (op grond van artikel 38 van de franse grondwet) draagt het parlement zijn deel van de wetgevende bevoegdheid over aan de regering. Of negatiever: wordt door de regering de normale wetgevingsprocedure via Assemblée en Senaat omzeild. Zij stelt zelf de wet op en voert deze in zonder parlementaire behandeling (en dus zonder amendementen van de diverse partijen).
Deze procedure wordt gevolgd wanneer het om zuiver technische kwesties gaat (zoals in 2000 de regeling van de overgang van de franse franc naar de euro), wanneer wetgeving haast heeft of wanneer er veel weerstand wordt verwacht in het parlement. Wel moet de wet dan nog worden goedgekeurd door het parlement.
De regering kan sinds 1958 echter ook een beroep doen op artikel 49 van de Grondwet (zie Wikimini.org) en alsnog haar zin doordrijven zonder deze parlementaire goedkeuring. Daarna kunnen alleen de Conseil d'Etat (franse Raad van State) en de Ministerraad eventueel nog wijzigingen in de wet aanbrengen.

Bronnen: Vie-Publique.fr, Europa.eu, Ec.Europa.eu, LeMonde, Le Journal du Net en Wikipédia

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20181020, Geldzaken, Overheid

Reactie van Maria op 20 Oktober 2018 op 21.57: Dank Theodora voor je grondig uitgevlooide bijdragen. Je legt deze zeer complexe materie heel duidelijk uit. Ik "spaar" ze op en zal op lange winteravonden ze zorgvuldig lezen. Eerder probeerde ik al de toekomstige rechten van mijn partner uit te vogelen en dat was schier onmogelijk met die trimesters en andere wegingen. Zeker ook omdat de NL rechten niet opgevraagd kunnen worden door het ontbreken van een DigiD. Die tellen mee voor de totale rechten meen ik. Een ding is zeker: hij heeft geen kinderen gebaard en dat maakt het al iets overzichtelijker ;-)

Overleden Reactie van Theodora Besse op 20 Oktober 2018 op 23.11: Maria, wanneer je geen Digid hebt, kun je toch een overzicht vragen van je pensioen-opbouw via een speciaal formulier. Op de website van de SVB staat:

"Heeft u geen DigiD? Vraag dan een pensioenoverzicht aan met het formulier 'Aanvraag SVB Pensioenoverzicht'." Het formulier vind je hier. Zeven pagina's! Maar dan ontvang je een volledig pensioenoverzicht.

Overleden Reactie van Theodora Besse op 21 Oktober 2018 op 15.39: Max, bij de SVB weten ze alles. Toen ik 64 was, kreeg ik een formulier waarop ik met alle begin- en einddata al m'n dienstverbanden moest invullen. Dat was voor mij godsonmogelijk, omdat ik een buitengewoon versnipperd arbeidsverleden heb in diverse beroepen. Ik heb het formulier teruggestuurd met de aantekening: "Dat weet ik allemaal niet meer. Jullie weten het beter dan ik." Vervolgens ontving ik een keurig overzicht van alle werkgevers waar ik had gewerkt, met begin- en einddata. Plus de toekenning van AOW.

Overleden Reactie van Theodora Besse op 21 Oktober 2018 op 16.13: Eerlijk gezegd heb ik ook geen flauw idee of het overzicht precies klopte en of het wel helemaal volledig was. Ik heb het niet eens gecontroleerd. Mij ging het erom dat ik AOW kreeg en dat kreeg ik. Zij tevreden, ik tevreden.

Ik snapte toen en nu niet wat ze met mijn arbeidsverleden hadden te maken, want of je werkt (in loondienst) of niet, je hebt recht op AOW, als je in NL hebt gewoond. En dat had ik. Behalve de tijd in Afrika, maar omdat we door Buitenlandse Zaken werden uitgezonden, telden die jaren mee voor de AOW-opbouw. Die stonden er keurig bij.

Dus eerlijk gezegd snap ik niet waar je je druk over maakt.

Reactie van Jako op 21 Oktober 2018 op 16.22: Inderdaad, voor AOW hoef je helemaal geen arbeidsverleden te hebben, je moet alleen legaal in Nederland hebben gewoond. Het arbeidsverleden kan wel aantonen aan welke pensioenpotten je hebt meebetaald, maar ook dat is in principe goed geregistreerd. Wellicht gebruiken ze het ook als bewijs dat je in Nederland woonde, bij gebrek aan beter. Als je een DigiD hebt kun je precies zien welke rechten staan geregistreerd. Niet het arbeidsverleden maar de opgebouwde aow rechten en pensioenpotten.

Reactie van Johanna op 21 Oktober 2018 op 16.31: Blijkbaar staat op "mijnpensioenoverzicht.nl" van de SVB niet alleen hoeveel AOW je krijgt maar ook het aanvullende pensioen dat je kunt verwachten en daar hebben ze dus je arbeidsverleden voor nodig.

Ik heb het net op de site van de SVB gelezen (link van Theodora) en kan helaas niet bekijken wat ze van mij weten omdat ik geen NL-nationaliteit meer heb (en dus geen DigiD).

Reactie van Jako op 21 Oktober 2018 op 16.33: Ik denk overigens dan Macron groot gelijk heeft om de pensioenen te harmoniseren. 42 regimes=42 administraties, elk met een pand, bestuurlijke overhead etc. Enorm inefficiënt, echt Frans, de pensioenpotten gaan grotendeels verloren aan het betalen van de administratieve overhead.

Dan moet ik ook weer denken aan de variabele pensioenleeftijd voor zware beroepen. Nederland ziet er van af vanwege de enorme kosten om zo'n systeem in te voeren. In Frankrijk is dat zelfs geen overweging, het moet 'eerlijk'. Dat het goedkoper, en dus eerlijker, is om iedereen maar gewoon meer uit te betalen dan het bekostigen van de overhead van zo'n systeem komt kennelijk in het Franse brein niet boven.

Reactie van Leonard Rh op 21 Oktober 2018 op 16.42: @Max Boret
Dat klopt niet in zijn algemeenheid. Op de site mijnpensioenoverzicht.nl staan keurig alle pensioenaanspraken van mij vermeld. Ook die uit de tachtiger jaren.
Mogelijk heb je baantjes gehad waarbij er geen pensioenrechten werden opgebouwd (niet ongebruikelijk), klopte de administratie bij een bepaald fonds niet helemaal o.i.d.

Reactie van Sabine Dekker op 21 Oktober 2018 op 17.03: Dank je wel Theodora voor de uitgebreide uitleg!

Overleden Reactie van Theodora Besse op 21 Oktober 2018 op 17.58: Johanna, dan kun je dus het formulier invullen en op sturen. Zie de link die ik hierboven aan Maria gaf.