Grand Cru

Wist je dat het drinkwater van Parijs een van de zuiverste is?

Het zou zelfs een van de beste ter wereld zijn! Dat leren we tenminste in de Netflix docu-serie genaamd ‘Down to Earth’ (in Frankrijk ‘Les Pieds sur Terre’) met Zac Efron en co-host Darin Olien. Darin is de auteur van de New York Times bestseller ‘Superlife’. De vijf oplossingen die je gezond, fit en eeuwig vitaal zullen houden. Zac Efron, neem ik aan, behoeft geen introductie. Op de serie werd ik gewezen door mijn zoon met als gevolg deze blog, waar ik duik in de kwaliteit van het Parijse drinkwater, dat volgens kenners zelfs uitzonderlijk is te noemen. Kwaliteit van drinkwater is sowieso belangrijk aangezien de mens voor zo’n 65% uit water bestaat. We kunnen drie dagen zonder eten maar niet drie dagen zonder water.

De gehele watervoorziening in Parijs is ook uniek in de wereld. De stad heeft meer dan 1200 drinkwaterfonteinen met gratis toegang, de bekendste zijn de Walace fonteinen. Een geschenk aan de stad aan het einde van de 18e eeuw door de Engelse filantroop Richard Wallace. Er zijn nu zelfs 13 fonteinen met bruisend kwaliteitswater. Er is een app; ‘Château la Pompe’ die de locaties laat zien waar je gratis je bidon kunt vullen. Ook zijn er automaten waar je een herbruikbare, door Philippe Starck ontworpen waterfles, kunt halen bij de bruiswaterfonteinen. Dit alles in een poging Parijzenaars aan te moedigen om kraanwater te drinken en zo de enorme plasticberg, ontstaan door wegwerpflesjes met mineraalwater of bronwater drastisch terug te brengen. 

Wist je dat er per minuut, wereldwijd 1 miljoen flesjes water worden gemaakt. Dat zijn er maar liefst 525.600.000.000.000 per jaar. Kraanwater is het meest duurzaam. Daar waar kraanwater lokaal wordt getapt, geldt voor mineraal- en bronwater, dat het (meerdere malen) moet worden getransporteerd. En het Parijse drinkwater kan zonder problemen de concurrentie aan met grote Franse merken als Cristaline, Evian, Vichy St-Yorre, Badoit en Perrier. Het Parijse kraanwater is zelfs het meest gecontroleerde voedingsproduct in Frankrijk, maar daarover straks meer. In Frankrijk wordt jaarlijks 8,7 miljard liter water in plastic flessen verkocht. Deze flessen behoren nu tot de top 10 van afval dat rivieren en oceanen het meest vervuilt.

Meer waterpunten en minder wegwerpplastic

In 2020 lanceerde Eau de Paris  de reclame campagne “Je choisis l’eau de Paris", het eerste Parijse netwerk dat strijdt tegen wegwerpplastic. Je kunt jouw fles nu gratis vullen bij meer dan 825 aangesloten partnervestigingen in de Franse hoofdstad. Het doel? Maak van Parijs de eerste stad zonder plastic voor eenmalig gebruik tegen 2024! Elke partnervestiging is te herkennen aan een blauwe sticker.

Verder is Parijs een van de weinige hoofdsteden ter wereld met een tweede waternetwerk, naast het netwerk voor de drinkwatervoorziening. Het idee achter de aanleg van een tweede netwerk, de infrastructuur uit de 19e eeuw is te danken aan ingenieur Eugène Belgrand. Hij voorzag Parijs van een betrouwbare infrastructuur voor de toevoer van schoon water en moderne riolering. Een en ander is ontstaan in 1860, nadat de stad de omliggende gemeenten had geannexeerd. De Parijse bevolking nam met bijna een derde toe. Na deze annexatie begon de stad met een gedeeltelijke privatisering van het waternetwerk van Parijs, door een beroep te doen op de CGE (Compagnie Générale des Eaux), waarmee bepaalde geannexeerde omliggende gemeenten een contract hadden ondertekend. De stad kocht alle bestaande waternetten in de bijgevoegde gemeenten op en ondertekende tegelijkertijd een contract met de CGE voor de distributie van water. Haussmann besloot toen om de openbare dienst en particuliere dienst te scheiden op basis van de kwaliteit van het water. De particuliere dienst werd voorzien van bronwater en de openbare dienst kreeg water van mindere kwaliteit uit de Seine en het kanaal van Ourq, bestemd voor industrieel gebruik en straatreiniging. Zo kreeg de stad de beschikking over twee waternetwerken die heden ten dage nog steeds in gebruik zijn. Het niet-drinkbare water wordt door de gehele stad gedistribueerd via een 1.700 kilometer lang netwerk. Het hart van de installatie is te vinden op nummer vier van de Quai de Seine met het bord ‘Usine de la Villette’. Hier stopt de productie nooit. 24 Uur per etmaal filtert Eau de Paris hier het niet drinkbare water. Dagelijks zo’n 180.000 m³.

 Parijs een van de weinige hoofdsteden ter wereld met een tweede waternetwerk bestemd voor industrieel gebruik en straatreiniging

De reis van een druppel water

Sinds 1 januari 2010 is de Eau de Paris de gemeentelijke beheerder van de waterdienst in de Franse hoofdstad. De dagelijkse consumptie van leidingwater is in Parijs gemiddeld 120 liter per persoon. Parijs heeft meer dan 2.2 miljoen inwoners en er werken nog eens bijna 1 miljoen mensen in Parijs, komend vanuit de voorsteden. De stad maakt in een straal van 80 tot 150 kilometer gebruik van vele natuurlijke bronnen die haar voor ongeveer de helft van het zuiverste drinkwater voorzien. Het water wordt op natuurlijke wijze gefilterd door de geologische lagen. Deze bronnen bevinden zich in de regio’s Sens, deze bron is de verste en bevindt zich op 156 kilometer afstand, Provins en Fontainebleau ten zuiden en Verneuil-sur-Avre en Dreux in het westen. Dit opgevangen water wordt vervolgens via 470 kilometer aan aquaducten naar Parijs getransporteerd. Dit alles is te danken aan de visie van Eugène Belgrand en Georges Haussmann in de 19e eeuw.

Het water wordt aangevoerd via 470 kilometer aan aquaducten

Het oppervlaktewater wordt onttrokken aan de Seine en de Marne. Het wordt vervolgens ‘behandeld’ in 2 zuiveringsinstallaties in het zuidoosten van de regio Parijs: Orly sur la Seine en Joinville sur la Marne. Zij zorgen voor de andere helft van het drinkwater van Parijs.

Het drinkwater wordt, voordat het wordt gedistribueerd, opgeslagen in 5 hoofdreservoirs met een totale capaciteit van 1.087.000 m³ water, goed voor 2 dagen consumptie: Ménilmontand, Montsouris, Saint Cloud, Les Lilas en l’Haÿ-les-Roses (Val-de-Marne). 4 Reservoirs zijn exclusief gewijd aan de opslag van niet-drinkbaar water: Charonne in het 20e, Grenelle in het 15e, Passy in het 16e en de voorstad Villejuif.  De watertoren en de reservoirs van Montmartre maken het mogelijk om drinkwater en niet-drinkbaar water op te slaan. Parijs beschikt over 2.000 km aan pijpleidingen voor het vervoer van water.

Reservoir de Passy in het 16e arrondissement

In Parijs was de watervoorziening openbaar sinds de regering van Napoleon III (1852-1870). In 1985, na de overwinning van rechts bij de gemeenteraadsverkiezingen, besloot burgemeester Jacques Chirac, om de drinkwatervoorziening te privatiseren Het werd toevertrouwd aan twee multinationale ondernemingen: ‘Lyonnaise des Eaux’ (nu Suez Environnement) op de linkeroever van de Seine en ‘Générale des Eaux’ (nu Veolia) op de rechteroever.

De concurrentie tussen Suez en Veolia zou de gebruikers ten goede komen, maar deze beloften, zoals vaker, werden niet nagekomen. Tussen 1985 en 2009 steeg de prijs van water in Parijs  twee keer zo snel als de inflatie. In totaal met 35%. Het was een campagnebelofte van Bertrand Delanoë in 2008 om de watervoorziening weer in handen van de stad te brengen. Na zijn herverkiezing werd in 2009 Eau de Paris opgericht. Gevolg; de waterprijs daalde in 2010 met 8% en vervolgens tussen 2011 en 2019 nog eens met 3,6%.

Het Réservoir de Montsouris, gebouwd tussen 1868 en 1873

Kwaliteit

Eau de Paris respecteert de 56 drinkwaterparameters die zijn gedefinieerd door de Public Health Code in het kader van Europese normen die de hoogste sanitaire kwaliteitsnorm ter wereld vormen. Haar laboratorium is geaccrediteerd door COFRAC (de Franse accreditatiecommissie). Elk jaar worden meer dan een miljoen kwaliteitsmetingen uitgevoerd om zo de sanitaire bewaking te waarborgen, en de onberispelijke kwaliteit van het water dat aan de kranen van de Parijzenaren wordt geleverd te garanderen. Het water wordt gezuiverd in opeenvolgende fasen. Allereerst met behulp van een proces dat natuurlijke filtratie door de bodem reproduceert. De verwijdering van organisch-, anorganisch materiaal en microvervuilers zoals pesticiden gebeurt vervolgens met ozon. Dan volgt een ultramoderne behandeling met uv-licht die de laatste sporen van virussen en bacteriën volledig elimineert.

Advertenties die de Parijzenaars moeten verleiden meer kraanwater te drinken

Een ander goed punt, Paris-water bevat van nature minerale zouten: 90 mg / l calcium, 10 mg / l natrium en 6 mg / l magnesium. Magnesium is essentieel voor een goede zenuw- en spierbalans. Eau de Paris heeft daarom alle voordelen van flessenwater, terwijl het veel duurzamer en economischer is. Sinds de aanslagen in november 2015 wordt het drinkwater licht gechloreerd. Dit omdat chloor een product is dat een mogelijke aanval op het netwerk met chemische wapens kan detecteren. Om precies te zijn slechts zo’n 0,2 microgram per kubieke meter. De smaak verdwijnt als je de kraan iets langer laat lopen of kraanwater bewaart in de koelkast. 

In Frankrijk varieert de prijs van drinkwater tussen  € 1,00 en € 6,00. In Parijs kost een kubieke meter (1000 liter) water € 3,83 (januari 2023). Dat is € 0,004  per liter. Het grote verschil tussen de Franse prijzen is te wijten aan de afstand tussen de bron en het distributiepunt, en aan het type behandeling. Ter vergelijking geeft de volgende tabel de prijs weer van flessenwater in een Franse supermarkt.

Type                                       Prijs* in € / L

Cristaline flessenwater           0,50

Evian                                      0,55

Vichy St-Yorre                        0,56

Badoit                                     0,80

Perrier                                    0,83

* gemiddelde prijzen

Het goedkoopste flessenwater is Cristaline en kost 125 keer meer dan het kraanwater in Parijs. Evian kost 138 keer meer en Badoit zelfs 200 keer.

De Albien hij haalt zijn water 600 meter onder de grond - Foto © Eau de Paris

Gratis bronwater

Het is ook mogelijk om gratis bronwater te krijgen. Water dat direct uit de Parijse ondergrond komt volgens het principe van de geboorde put. Op de place Paul-Verlaine, de Butte-aux-Cailles in het 13e arrondissement is de bron, een 582 meter diepe put die in 1872 werd voltooid. Op de square Lamartine, Passy, in het 16e arrondissement.  Een put geboord in 1855 in opdracht baron Haussmann om water te leveren aan de meren van het Bois de Boulogne. Het water stroomt nu uit de fontein op het kleine plein. Square de la Madone, Montmartre, in het 18e arrondissement. Deze 700 meter diepe put zorgt voor het zuiverste water. Water dat bijzonder goed beschermd is, geïsoleerd tussen twee geologische lagen en de zegen heeft van de Heilige Madonna.

 Foto © Eau de Paris

En dan zijn er sinds kort fonteinen met bruisend water. Dat bruiswater komt natuurlijk niet uit een lokale bron. Het is gewoon water uit het hoofdnetwerk waar net onder de fontein CO2 wordt toegevoegd. Omdat de beste temperatuur om CO2 toe te voegen 7° Celsius is worden deze fonteinen ook nog eens gekoeld. De eerste van dergelijke fonteinen werd in 2010 ingewijd in de Jardin de Reuilly (vlakbij de Promenade Plantée) in het 12e arrondissement, en sindsdien zijn er ongeveer elf andere gecreëerd. Het doel van de stad Parijs is om eind 2020 ten minste één Fontaine Pétillante te installeren in elk arrondissement . De andere bruisende fonteinen zijn te vinden in:

Fontaine Pétillante des Halles – rue Berger, 1e arrondissement

Fontaine Pétillante – 25 rue Léopold Bellan, 2e

Fontaine des berges de Seine – 4, quai Anatole France, 7e

Fontaine du square Eugène-Varlin – 150, quai de Jemmapes, 10e

Fontaine du jardin Truillot – 82 boulevard Voltaire, 11e

Fontaine du siège d’Eau de Paris – Au 19 rue Neuve-Tolbiac, 13e

Fontaine du parc Montsouris – entrée coté rues Gazan et Liard, 14e

Fontaine à l’entrée du parc André Citroën – Quai André Citroën, 15e

Fontaine du parc Martin Luther King – ZAC des Batignolles, 17e

Fontaine du jardin d’Eole – Face au 28, rue d’Aubervilliers,  18e

Fontaine du square Séverine – Rue Dulaure, 20^e

Andere fonteinen vind je op de place Edmond Michelet (4e), tegenover het sportcentrum Valeyre, 24, rue Marguerite de Rochechouart (9e), in de Jardin Ranelagh (16e) en tenslotte in het Parc Buttes-Chaumont (19e).

De Mât Source, de coolste

Mât Source, de nieuwste van de Parijse drinkfonteinen, is gemakkelijk toegankelijk voor iedereen, kinderen en mensen met beperkte mobiliteit. Hiermee vul je gemakkelijk je waterfles. Het vernevelingssysteem maakt het een heerlijk eiland van frisheid.

Fontein Mât Source, Place de la Bataille-de-Stalingrad in het 19e arrondissement - Foto © Eau de Paris

De Totem, de meest mobiele

Sober en elegant, functioneel en licht, deze fontein is ontworpen in de ateliers van Eau de Paris. Gemaakt van roestvrij staal, een duurzaam materiaal en is te vinden op de oevers van de Seine en het Canal de l'Ourcq, gemakkelijk te verplaatsen. De 2-in-1-versie is uitgerust met een vernevelingssysteem welke in de zomer wordt ingezet.

De Arceau, de puurste

Onmiddellijk herkenbaar aan zijn "o"-vorm, is deze minimalistische designfontein toegankelijk voor kinderen en mensen met beperkte mobiliteit. De hoogte is ideaal om tijdens het drinken staand te drinken.

De Arceau - Foto © Eau de Paris

Dus vergeet, Evian, Badoit en Perrier, schakel over naar dé grand cru van Parijs; La Pétillante van Eau de Paris.

Meer bijzondere wetenswaardigheden ontdekken in de Franse hoofdstad? Mijn drie reisgidsen bevatten de observaties van een nieuwsgierige reiziger die het Parijs van de Parijzenaars wil leren kennen en steeds op zoek gaat naar de couleur locale. Ik neem je mee buiten de gebaande paden en langs verborgen schatten, alsof je wordt rondgeleid door een bevriende gids. Ik laat je het Parijs zien, zoals ik haar wil laten zien aan goede vrienden, die gevoelig zijn voor de sfeer en de verleidingen van deze stad. Een Parijs dat bestaat uit gestolen momenten uit vervlogen tijden. Een Parijs waar je kunt genieten van kleine pleziertjes en immense schoonheid.

Te koop bij elke goed boekhandel of online voor € 24,50