Faire malgré tout fleurir la beauté - Ondanks alles schoonheid scheppen

NEDERLANDS ONDERAAN

Demain dimanche, beaucoup d’entre nous penseront, en ce centième anniversaire de l’armistice du 11 novembre 1918, à toutes ces vies fauchées, à toute cette misère, à cette insondable absurdité que fut la Grande Guerre. Ceux qui l’ont faite, et subie, ne sont plus là. Le dernier des Poilus, Lazare Ponticelli, petit Italien venu de son village de montagne, nous a quitté il y a 10 ans en murmurant : ‘Cette guerre, on ne savait pas pourquoi on la faisait ; on se battait contre des gens comme nous…’ Lui-même participa à des fraternisations entre soldats ‘ennemis’, ce qui valut à toute sa compagnie d’être traduite en Conseil de Guerre. Et pourtant, s’il y a une seule belle chose à retenir de cette période hideuse, c’est comment des hommes et femmes comme vous et moi, immergés dans l’horreur et la vermine, réussissent à rester humains et même à se surpasser, à créer la beauté, comme le jeune papa Raymond Renefer qui écrivit et dessina pendant toute la guerre, pour sa fille de 8 ans, ‘Belle Petite Monde’, l’existence que lui et ses camarades menaient dans les tranchées : un récit tendre, délicat, même amusant, et pourtant disant sa vérité.

Et la vérité, c’est que même quand on oublie la guerre, elle ne nous oublie pas. Elle a changé notre monde, et nous ne le savons plus. Celle de 14-18 a préparé celle de 39-45, mais elle a aussi enfanté l’Union Européenne, et a bouleversé notre mode de vie, beaucoup pour le pire, un peu pour le meilleur. Et aussi notre langue en porte les traces ; il suffit de voir combien des mots des Poilus sont restés dans notre langage familier : le jus, le cuistot, la bidoche, le rab, un paxon, la gnole, le pinard, le frometon, les godasses, Château-la-Pompe… Alors, demain, prenons le temps de penser à eux.

Lazare Ponticelli : https://fr.wikipedia.org/wiki/Lazare_Ponticelli

‘Le carnet de Poilu’ de Renefer : http://www.renefer.org/indexdessin.html

NL/ Morgen, zondag, zullen velen van ons, voor deze honderdste verjaardag van de wapenstilstand van 11 november 1918, aan al die gemaaide levens denken, aan al deze ellende, aan al die ondoorgrondelijke absurditeit die de Grote Oorlog was. Degenen die het meegemaakt hebben, en onder geleden hebben, zijn er niet meer. De laatste van de Poilus, Lazare Ponticelli, kleine Italiaanse jongen uit zijn bergdorp, verliet ons 10 jaar geleden: "We wisten niet waarom we deze oorlog voerden; we vochten tegen mensen zoals wij..." Hij nam zelf deel aan verbroederingen tussen ‘vijandelijke’ soldaten, wat deed dat zijn hele bataljon voor de krijgsraad moest verschijnen. En toch, juist, als er maar één mooi ding is dat onthouden moet worden uit deze afschuwelijke periode, is het hoe heel gewone mannen en vrouwen, ondergedompeld in verschikkingen en ongedierte, erin sloegen om menselijk te blijven en zelfs zichzelf te overtreffen, om schoonheid te creëren; zoals de jonge vader Raymond Renefer die tijdens de hele oorlog voor zijn 8-jarige dochter, ‘Belle Petite Petite Monde’, brieven schreef en tekende over het bestaan dat hij en zijn kameraden in de loopgraven leidden: een teder, delicaat, zelfs amusant relaas, maar toch zijn waarheid zeggend. En de waarheid is dat zelfs als het je lukt de oorlog vergeet, de oorlog vergeet je niet. Het heeft onze wereld veranderd, en we weten het zelfs niet meer. Die van 14-18 heeft die van 39-45 voorbereid, maar heeft ook de Europese Unie voortgebracht en onze manier van leven veranderd, veel voor het erger, een beetje ten goede. En ook onze taalgebruik draagt de sporen ervan; kijk maar hoeveel woorden van de Poilus in onze mond terugkomen: le jus [le café], le cuistot [le cuisinier], la bidoche [la viande], le rab [la portion supplémentaire], un paxon [un paquet], la gnole [l’eau-de-vie], le pinard [le vin], le frometon [le fromage’, les godasses [les chaussures], Château-la-Pompe [l’eau à boire].... Daarom, morgen, neem de tijd om aan hen te denken.

Lazare Ponticelli : https://fr.wikipedia.org/wiki/Lazare_Ponticelli

‘Le carnet de Poilu’ van Renefer : http://www.renefer.org/indexdessin.html

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20181110, Cursussen en Opleidingen

Reactie van Mieke op 10 November 2018 op 11.32: Dank je wel Sylvain.
Goed om ons te doen beseffen hoe onmenselijk een oorlog is! Gisteravond een documentaire gezien op RMC over de Engelsen die ten strijde trokken: "Ze hadden er zin in", begeleid door allerlei oppeppende liedjes. De rillingen lopen over m'n rug. Die jonge jongens hadden geen idee waarnaar ze op weg waren. En zoals Lazare Ponticelli, die meerdere keren dood had kunnen zijn. Wat een moed, volharding en doorzettingsvermogen EN wat een karakter en eergevoel! Een staatsbegrafenis weigeren omdat er allang eerder eer bewezen had moeten worden aan zijn kameraden en al die miljoenen die hun leven hebben gegeven. Vooral als je bedenkt dat hij zijn leven begon in grote grote armoede. Een moeder die uit werken gaat naar Parijs, een vader en oudste broer die overlijden. Buren die dan zo vriendelijk zijn hem op te vangen, noch kunnen lezen en schrijven. Op z'n 6e werken, van dat geld naar een ander land vertrekken zonder de taal te kennen enz. enz. Wat een watjes zijn we dan tegenwoordig! Je zou zeggen dat deze man genoeg stress heeft ondergaan om geen 110 te worden.

In het cantondorp bij ons in de buurt is een oorlogsmonument 1914-1919. Ten gevolge van die oorlog zijn er naderhand nog zoveel overleden dat er 1919 van gemaakt is. Curieus niet.

Reactie van Mieke op 10 November 2018 op 11.35: Ik vergeet nog te schrijven hoe mooi ik de tekeningen en aquarellen vind. Alsook het oorlogsjargon waarvan vele woorden dagelijks gebruikt worden. Ik kende er enkele en ben altijd weer blij er andere bij te leren.

Overleden Reactie van Susan op 10 November 2018 op 12.05: ja nooit meer svp, wel een boeiend verhaal en mooie aquarellen.

Reactie van sylvainlelarge@gmail.com op 10 November 2018 op 20.20: Merci, @Mieke de partager avec nous!

Reactie van Maria op 11 November 2018 op 7.41: Goedemorgen Sylvain.

Opdat we nooit vergeten.

Straks lopen we weer met enkele dorpsgenoten(het worden er steeds minder, ouderdom ) naar het herdenkings- monument om te gedenken de mannen en vrouwen die gevallen zijn in deze verschrikkelijke oorlog. Dank je wel voor het verhaal en de schitterende aquarellen en de voor mij nieuw te leren woorden

groet

Reactie van sylvainlelarge@gmail.com op 11 November 2018 op 7.57: Chère @Maria
Ik zal de 11-november plechtigheid die ik een paar jaar geleden in Mirepoix meegemaakt heb, nooit vergete. Het was (en het bleef) sinds mijn kindertijd de enige keer dat ik op 11 november in Frankrijk was, en ik was er met een groep Nederlandse francofielen aan wie ik het Frans onderwees. Het viel op een woensdag, marktdag, en wij volgden de stoet tot het monument. Daar, Madame le Maire hield een toespraak waar zij alle slachtoffers, civiele en militaire, van alle oorlog, herdacht. En daarna, kwam de Marseillaise, maar niet gezongen, nee: iedereen neurïede het, hoewel iedereen tenminste het begin van de tekst zeker kende. Maar die woorden zijn zo bloederig dat niemand ze wilde zingen. Dat niet gezongen lied klinkt klopt nog in mijn hart.