Elektriciteitsprijs in juni met 5,9% omhoog

President Macron kan nog zoveel lastenverlagingen beloven, maar de stijging van het gereglementeerde EDF-tarief per aanstaande juni met bijna 6% staat vast. De prijs ervan wordt jaarlijks vastgesteld door de Commission de Régulation de l'Energie (CRE). Deze commissie stelt dat de groothandelsprijzen voor elektriciteit zodanig sterk zijn gestegen dat een verhoging met 5,9% onvermijdelijk is. Dit geldt ook voor de alternatieve aanbieders, die hun prijzen baseren op het gereglementeerde tarief.

Hoewel de minister van Energie het laatste woord heeft over de prijs, kan de regering weinig anders doen dan zich neerleggen bij het oordeel van de CRE. Want als zij dat niet doet, stapt de CRE onmiddellijk naar de Conseil d'Etat, de franse Raad van State. Aangezien die tot nu toe altijd de CRE in het gelijk heeft gesteld, heeft het voor de regering weinig zin om tegen het advies van de CRE in te gaan. Het laatst is het geprobeerd in 2014 door de toenmalige minister van Energie, Ségolène Royal, die zich verzette tegen een stijging van het gereglementeerde tarief met 5%. Ze moest bakzeil halen. De jurisprudentie van de Conseil d'Etat is constant: de CRE krijgt gelijk. (Het enige wat de regering kan doen is de verhoging, die voor dit jaar maart stond gepland, met drie maanden uitstellen. Die mogelijkheid is door de regering aangegrepen voor een uitstel tot juni, wanneer in Frankrijk niemand meer stookt en de afrekeningen over het laatste jaar van de electriciteitsleveranciers in de brievenbussen liggen.)

Desondanks hebben twee consumentenorganisaties, Que Choisir en de CLCV (Consommation Logement Cadre de Vie), zich in een open brief dd. 11 april jl. tot president Macron gewend, met het verzoek om zich niet neer te leggen bij deze volgens hen ongerechtvaardigde verhoging. Een prijsstijging van ongeveer 3 à 3,5% vinden zij acceptabel met het oog op de gestegen marktprijzen, maar volgens hen dient de rest van de verhoging alleen maar voor het spekken van de kas van vooral kleine alternatieve aanbieders, om deze in de markt te houden. Maar ook EDF, dat nog steeds 80% van de markt in handen heeft, spint er garen bij. Dit alles over de ruggen van de bevolking die zich blijkens de uitslag van het nationale debat grote zorgen maakt over de koopkracht en waarvoor de president alle mogelijke maatregelen neemt om haar tevreden te stellen. De twee consumentenorganisaties baseren hun standpunt mede op de argumenten van de Autorité de la Concurrence die al in januari van dit jaar op verzoek van de minister van EZ, Bruno Lemaire, een negatief advies uitbracht over de door de CRE voorgestelde verhoging. Que Choisir en de CLCV hebben al aangekondigd dat wanneer de president niet ingrijpt, zij de kwestie alsnog zelf zullen aankaarten bij de Conseil d'Etat. Zij zijn namelijk van mening dat de CRE met haar redenering en de daaruit voortvloeiende prijsstijging handelt in strijd met de wet NOME (zie hieronder) en feitelijk een wetswijziging doorvoert. Wetswijzigingen horen in het parlement thuis, aldus Que Choisir en de CLCV. 

Om een en ander enigszins te begrijpen is het belangrijk om de elementen te kennen waaruit de elektriciteitsprijs is opgebouwd en hoe de franse elektriciteitsmarkt in elkaar steekt. De totaalprijs van elektriciteit in Frankrijk bestaat voor 36% uit productiekosten, voor 27% uit transportkosten (onderhoud van het netwerk) en voor 37% uit vier verschillende overheidstaxes. Het grootste deel van de prijs bestaat dus uit belasting. (Daarom vragen de beide consumentenorganisaties in hun open brief aan de president om, als hij niet wil ingaan op hun bezwaren tegen de prijsverhoging, dan toch een gebaar te maken door de taxes te verlagen. Electriciteit behoort naar hun mening tot de eerste levensbehoeften.)

Wat betreft de productiekosten: deze hebben betrekking op de kosten van de elektriciteitsproductie in kerncentrales of uit andere bronnen. In Frankrijk is 75% van de elektriciteitsproductie van nucleaire oorsprong en afkomstig van de kerncentrales van EDF. Bovendien vallen onder productiekosten de opslag van elektriciteit en de garantie van voldoende capaciteit.

De elektriciteitsmarkt heeft een drastische verandering ondergaan, toen in 2010 vanwege de EU-concurrentierichtlijn naast EDF ook alternatieve stroomleveranciers moesten worden toegelaten. Maar een even grote verandering kwam in 2011, toen door de wet NOME (Nouvelle Organisation des Marchés d'Electricité) het ARENH-systeem in Frankrijk werd ingevoerd (Accès Régulé à l’Electricité Nucléaire Historique), zodat alternatieve leveranciers uit de EDF-kerncentrales elektriciteit kunnen kopen tegen een vaste gereguleerde prijs (42€/MWh in 2018).

Leveranciers kunnen ook elektriciteit inkopen op de groothandelsmarkt ELIX (European Electricity Index). In tegenstelling tot de ARENH-prijs kan de ELIX-prijs van elektriciteit in Frankrijk en Europa echter aanzienlijk variëren van de ene dag op de andere, of zelfs van het ene uur op het andere. Zie bijvoorbeeld deze EPEX-spot pagina. Veel alternatieve leveranciers geven daarom de voorkeur aan het ARENH-systeem. Daarin is echter ter bescherming van EDF een maximale afname per leverancier ingebouwd. Toch lijdt EDF door het ARENH-systeem grote verliezen, want de alternatieven dragen niets bij aan het onderhoud van de kerncentrales, waarvan sommige sterk verouderd zijn. Ook verliest EDF momenteel zo'n 100.000 klanten per maand, die overstappen naar de alternatieve leveranciers, die veel lagere prijzen rekenen (tot -10 à 15%). Vooral wanneer je elektrisch verwarmt, zoals veel Fransen doen, kan dat veel geld schelen. Zie Selectra.info.

Dankzij de voorgenomen prijsstijging per juni 2019 zal Frankrijk niet meer een van de goedkoopste westeuropese landen zijn wat elektriciteit betreft. Tenzij de regering alsnog besluit om de taxes te verlagen, zoals Que Choisir en de CLCV in hun open brief aan de president hebben gevraagd. Maar de minster van Energie, François de Rugy, heeft al gezegd dat mensen die de hogere rekening een bezwaar vinden, maar moeten overstappen van EDF naar een alternatieve leverancier...

Overigens zouden de alternatieve leveranciers, als het waar is wat de Autorité de Concurrence, Que Choisir en de CLCV beweren, hun prijzen ook met slechts 3 à 3,5% kunnen verhogen (conform de gestegen marktprijzen). Dat zou jammer zijn voor de kleine alternatieven en voor EDF, maar goed voor de afnemers.

Bronnen: Notre Temps, Selectra, Prix-Elec.com, CLCV.org, LaVoixduNord.fr en Reuters.com