Einde wintertijd in zicht?

De voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, heeft bekendgemaakt dat 84% van de Europeanen het tweemaal per jaar verzetten van de klok wil afschaffen. Bovendien zou de grote meerderheid daarvan voorstander zijn van het afschaffen van de wintertijd. Daarom heeft de EC, bij monde van Juncker, besloten met een voorstel te komen om de wintertijd af te schaffen.

Wanneer het EU-parlement het voorstel goedkeurt, zou dit dus het einde van de wintertijd betekenen. Diverse media en statistici wijzen echter op de ondeugdelijkheid van de enquête, die "onder alle EU-inwoners" zou zijn gedaan. In de praktijk blijkt echter dat het overgrote deel van de respondenten in Duitsland woont (3,1 miljoen van de 4,6 miljoen uitgebrachte stemmen, oftewel 67,39%). In België heeft nog geen 6% (55.000 stemmen) van de bevolking meegedaan aan de enquête, meldt het belgische Newsmonkey. In Frankrijk zijn 400.000 (0,06%) stemmen uitgebracht. In veel arme staten van de EU is het aantal mensen dat over internet beschikt bovendien laag.

De website meldt ook dat de duitse hoogleraar Statistiek, Walter Krämer, auteur van het boek "Zo lieg je met statistieken", in Der Spiegel de vloer aanveegt met de enquête. Hij adviseert de EC om een erkend enquêtebureau in de arm te nemen, dat de juiste vragen aan een representatief publiek kan stellen.

Le Parisien geeft een historisch overzicht van het klokverzetten (in Frankrijk), dat voor het eerst plaatsvond in 1891. Tot dat jaar gold in de verschillende regio's van Frankrijk een andere tijd, al naar gelang het opkomen van de zon, zoals ook in het Romeinse Rijk werd toegepast. Maar met de ontwikkeling van de moderne tijd en de opkomst van het treinverkeer besloot men om in alle regio's "de tijd van Parijs" aan te houden.

In 1911 werd echter, na jarenlang verzet van Frankrijk, de Greenwich-tijd ingevoerd, omdat op mondiaal niveau uiteraard ook de moderne ontwikkelingen dwongen tot een definitief vastgestelde wereldtijd. Frankrijk kon niet anders dan zich er bij neerleggen.

Het eerste praktische voorstel tot invoering van een "zomertijd" kwam in 1895 van de Nieuwzeelander George Hudson, die 's zomers de klok twee uur vooruit wilde zetten, zodat de tijd overeenkwam met het biologische ritme van mens en dier in plaats van andersom. De Engelsman William Willett probeerde de zomertijd in 1907 in te voeren in Engeland, hetgeen mislukte.

De eerste invoering van de zomertijd vond plaats in Duitsland tijdens WO I. Het land wilde besparen op de hoge oorlogskosten en voerde op 30 april 1916 de zomertijd in. Nederland, hoewel neutraal, volgde één dag later. Frankrijk deed hetzelfde in 1917, na heftige debatten in het parlement, omdat door de oorlog ernstige tekorten aan steenkool en olie dreigden te ontstaan.

In WO II voerden de Nazi's vanwege de hoge kosten van de oorlog de "tijd van Berlijn" in (afwisselend zomer- en wintertijd) en legden die op aan alle door hen bezette landen, dus ook aan het bezette deel van Frankrijk. Het door het Vichy-regime beheerste gebied bleef de oude tijd behouden, wat voor problemen zorgde in het treinverkeer. Daarom besloot Vichy uiteindelijk om alsnog mee te gaan met de tijd van Berlijn. Engeland, dat nog vasthield aan de Greenwich-tijd, voerde ook de zomertijd in (tot het einde van de oorlog), eveneens om te besparen op de hoge oorlogskosten.

Bij de bevrijding schafte Frankrijk de zomertijd weer af, echter niet om terug te keren naar de Greenwich-tijd. Het hield vast aan de wintertijd van Berlijn, waardoor 's winters de klokken van Duitsland en Frankrijk gelijk liepen, maar in de zomer een uur verschilden.

Tot 1976 bleef in Frankrijk de tijd onveranderd. Maar de oliecrisis van 1973 dwong europese landen om de zomertijd weer in te voeren. Spanje en Albanië waren in 1974 de koplopers, gevolgd door Griekenland en Cyprus (1975), Frankrijk (1976), Benelux, Portugal, Polen (1977), Tsjecho-Slowakije, Bulgarije, Roemenië (1979), West-Duitsland (na overleg met Oost-Duitsland), Oostenrijk, Denemarken, Hongarije, Noorwegen, Zweden (1980), Sovjet-Unie, Finland, Zwitserland, Liechtenstein (1981) en in 1983 Joegoslavië. Hekkensluiter was Andorra in 1985. De EU nam in 2002 de zomertijd over via een richtlijn die voor alle lidstaten geldt.

Al jarenlang wordt tegen het tweemaal per jaar de klok verzetten en tegen de zomertijd geprotesteerd door mensen die er veel last van ondervinden (onder meer kinderen, ouderen, boeren met hun vee). Ook wordt door overheden steeds meer betwijfeld of de zomertijd werkelijk een besparing oplevert. Wetenschappers wijzen bovendien op het niet meer synchroon lopen van de tijd met de biologische klok van mens en dier. In Europa loopt de wintertijd (= de normale tijd) al ruim voor op de zonnetijd, die de biologische klok bepaalt) en in de zomer komt daar nog eens een uur extra bij.

Nu er ernstig wordt overwogen om "het klok verzetten" af te schaffen zou veel meer aandacht moeten worden besteed aan de resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Van de EU mogen we toch minstens verwachten dat ze geen domme, tegennatuurlijke beslissing neemt op grond van twijfelachtige enquêtes met respondenten die lange, lichte avonden in de zomer wel zien zitten. Ze moeten simpelweg hun boerenverstand gebruiken en luisteren/kijken naar de natuur, waar het dierenrijk (en dus de mens) al miljoenen jaren een onderdeel van uitmaakt.

Dan kun je maar tot één conclusie komen: De wintertijd moet blijven, weg met de zomertijd!

Bronnen: Newsmonkey.be, Le Parisien en Wikipedia