Een ode aan de vrouw en haar vrouwelijkheid

De 47^e editie van de Paris Fashion Week ligt weer achter ons. De Paris Fashion Week werd gehouden van 28 september tot 6 oktober 2020, met een editie aangepast aan de gezondheidscrisis. Jaar in jaar uit is dit een niet te missen evenement in de sector. De eerste Paris Fashion Week vond plaats in 1973. Als gevolg van de gezondheidscrisis presenteerden 84 modehuizen er hun lente-zomer dames confectiecollectie. Slechts 19 huizen presenteerden fysieke shows op beperkte schaal, de andere presentaties kregen een digitaal format. De modewereld past zich dus aan aan maatregelen die verband houden met de pandemie.

 Werk van Margot van Huijkelom in het prestigieuze Atelier Néerlandais tijdens de Paris Fashion Week

Een van de niet te missen exposities was te zien in het Atelier Néerlandais aan de rue de Lille 121 in het 7^e arrondissement. Het Atelier Néerlandais is een platform voor Nederlands ontwerp, de kunsten en het boek speciaal voor culturele ondernemers. Het is onderdeel van de Nederlandse ambassade in Parijs, die het Atelier Néerlandais in 2014 heeft opgericht en ook financiert. Tijdens de Paris Fashion Week exposeerden er drie leden: De Nederlandse mode designer louisejacqueline, de New Industrial Order (N.I.O.) met werken van ontwerpers Rosanne van der Meer en Annelie Ansingh en mode illustrator Margot van Huijkelom. Met haar had ik, mede door een tip van Joan Mols (Joan is verantwoordelijk voor de administratieve, logistieke en facilitaire ondersteuning van het Atelier Néerlandais),  een exclusief interview via Microsoft teams.

De kunst van de illustratie is gelukkig bewaard gebleven, mede dankzij Nederlandse grootheden als Piet Paris en Margot van Huijkelom - Illustratie © Margot van Huijkelom

Margot van Huijkelom

Voor het grote publiek werd de Nederlandse Margot van Huijkelom bekend door haar tekeningen van de Fashion Week, die groot werden afgedrukt in de Franse krant Le Monde. In het Atelier Néerlandais liet ze nieuw werk zien. Ze woont en werkt als mode tekenaar en beeldend kunstenaar vanuit haar atelier in Barbizon, een kunstenaarsdorp net ten zuiden van Parijs. Inmiddels woont ze daar al zo’n dertig jaar maar is ook nog regelmatig in Nederland te vinden. Haar werk is en wordt regelmatig gepubliceerd in vooraanstaande modebladen waaronder diverse edities van de Vogue Japan, l’Officiel, maar ook zijn haar illustraties opgenomen in verschillende boeken van de Duitse uitgever Taschen. Verder staan op haar klantenlijst namen als Harrods, reclame- en communicatie adviesbedrijf Publicis, Swarovski, cosmetica giganten als Clarins, l’Oreal en Lancôme. Voor de Franse krant Le Monde heeft ze tijdens de haute couture fashion week in Parijs gewerkt met Valentino en Dior. Als een van de weinige gelukkigen kreeg ze de vrijheid om backstage rond te lopen tijdens de catwalk shows. Na de shows naar huis om de mode-illustraties af te maken met een zeer strakke deadline, voor 5 uur ’s ochtends,  om die zelfde dag paginagroot te worden afgedrukt.

Illustratie exclusief voor Dior - Illustratie © Margot van Huijkelom

Lange tijd waren mode-illustraties beschrijvend. Ze moesten worden gebruikt om mode op te roepen en kleding te reproduceren. De opkomst van de fotografie heeft deze kunst van detail en grondigheid bijna een fatale slag toegebracht. Maar de kunst van de illustratie is gelukkig bewaard gebleven. Mede dankzij Nederlandse grootheden als Piet Paris en Margot van Huijkelom.

De Nederlandse Margo van Huijkelom woont en werkt vanuit Barbizon ten zuiden van Parijs

Margot; Een meisje  uit Brabant dat tekende en schilderde sinds ze zich kan herinneren. Het talent heeft ze van haar opa die schilderde in zijn vrije tijd, maar ook van haar moeder.

"Mijn passie begon met een potlood en een rol behangpapier welke ik fanatiek vol tekende om vervolgens aan de volgende rol te beginnen. Ik wist altijd dat ik mode illustrator en kunstenares wilde worden. Als zesjarige kinderen creëerden mijn vriendin Karolien en ik modebladen; we tekenden ze vol met onze illustraties en we verkochten ze in onze buurt. Na het behalen van een masterdiploma Artez (Nederlandse hogeschool voor de kunsten) en een postacademische studie verliet ik Nederland om de wereld van Parijse elegantie te ontdekken die mijn werk als art-director, ontwerper en mode-illustrator beïnvloedde. Ik werd verliefd op Parijs maar ook op een Parisien. Ik kon toen niet meer terug”.

Werk voor Valentino en de Franse krant Le Monde - Illustratie © Margot van Huijkelom

“Als ontwerper heb ik het kledingstuk en de stoffen leren begrijpen, maar ik heb ook leren observeren. In het begin waren mijn illustraties een hulpmiddel om mijn ideeën uit te drukken, en toen de destijds bekende Franse modeontwerpster, styliste en voormalig model Emmanuelle Kahn, mij vroeg of ik haar rechter hand wilde worden en op het zelfde moment een Artist agent mij in zijn team  wilde opnemen was mijn keuze gemaakt”. 

“Het is in Tokio (Ik heb 15 jaar voor een Japans bedrijf in Tokio gewerkt) waar ik kennis maakte met een discipline die een sterke inspiratiebron voor mijn werk zou worden: de kunst van Ukiyo-e (houtsnede), delicaat werk van fijne lijnen op gebroken wit papier. De baas van het bedrijf (genaamd Shacho = baas in het Japans) liet me op een dag zijn privé en zeldzame verzameling houtblok prints zien, zoals ‘The wave’ van Hokusai en de kunstwerken van Utamaro maar vooral ook het werk van een van mijn favoriete kunstenaars, Leonardo Foujita. Shacho merkte mijn extreme interesse in zijn collectie op, dus hij zette me in een taxi die me afzette bij een kunsthandel in Tokio, waar ik de meest prachtige pigmenten, kwasten en handgemaakt papier kon vinden. Hier is het allemaal begonnen.

Illustraties exclusief voor Vogue Japan - Illustratie © Margot van Huijkelom

Voor een client ging ik naar Japan en maakte van de gelegenheid gebruik om een afspraak te maken met Vogue Japan. De redactie werd erbij geroepen toen ik mijn portfolio liet zien met alleen origineel werk. Iemand van de redactie vertelde me blij te zijn deze originele, met de hand getekende werken te zien in plaats van digitale werken en ze waardeerde de gecombineerde technieken van de kleur vlakken en delicate lijnen op handgemaakt papier”. 

De pers schrijft over haar werk het volgende: Margot’s dromerige werken ademen een tijdloze elegantie uit die op het eerste gezicht boeit. Mode is voor haar een speeltuin en vertellen de vrouwen, die zij op een podium zet, verhalen.

Hoe moet ik jouw werk in mijn blog omschrijven?

“Bijna ontdaan van haar omgeving blijft de vrouw in mijn werk de hoofdpersoon, een ode aan haar vrouwelijkheid. Mijn tekeningen zijn portretten met typisch vrouwelijke uitdrukkingen die ik graag uitbeeld: brutaliteit, verwondering, valse naïviteit, vindingrijkheid, verleiding ...

Het gezicht vormt de kern van de tekening en het hoofd, vaak afstandelijk, is belangrijker dan die in traditionele mode illustraties. De lichamen zijn ‘dés-articulé’, uiteengevallen, zoals de poppen van Hans Bellmer (een Franse, van oorsprong Duitse, fotograaf, beeldhouwer, graficus, kunstschilder en auteur), scherp zoals op de schilderijen van Christian Schad (Duits kunstschilder en fotograaf), of naïef zoals de tienermeisjes van Balthus (geboren als graaf Balthasar Kłossowski de Rola, een Franse kunstschilder) ...

Blue maskerade Illustratie © Margot van Huijkelom

Ik gebruik multimedia met een voorliefde voor de associatie van abstractie en precisie, inkt-pen lijnen doorweven met waterverf, transparante spuitbus lagen gecombineerd met dekkende olieverf of pigmenten.  Met alle technieken die ik me al die jaren heb toegeëigend, heb ik de keuze om het meest geschikte medium te kiezen om mezelf uit te drukken. Als iemand aan mij vraagt; hoe lang heb je over deze tekening gedaan? Zeg ik: vijf minuten en mijn hele leven”. 

“Tekenen en schilderen voelt voor mij als een permanente ontdekkingsreis, ik maak bijvoorbeeld mijn eigen verf, verbrijzel pigmenten en vermeng ze met grafietpoeder, marmer- poeder etc. etc. Als een kok in zijn keuken zoek ik naar het goede recept, om zo met goede smaak en associaties mijn werk spannend te maken. Ik gebruik de materialen welke het meest adequaat zijn om mijn onderwerp uit te drukken. Olieverf voor het vette van fluweel of leer, inkt en waterverf voor transparantie van bijvoorbeeld zijde, acrylverf voor taftzijde, een hoed of voor grafische accenten. Daar ligt ook de kracht van een goede mode illustratie. De volle texturen in reliëf versus de leegte van alleen een paar strepen. De kunst van het weglaten, het oog van de kijker mag het zelf invullen”.

Tekenen en schilderen voelt voor mij als een permanente ontdekkingsreis - foto © Margot van Huijkelom

Mijn inspiratie haal ik uit de uitdrukkingen van mijn dochter, de natuur; de bevroren takken door de vorst in het bos, voorbijgangers, de haute couture shows, een wuivende rok ... Ik maak foto's van alles wat ik zie en me inspireert. Ik schets ze, hang ze op mijn moodboard als een enorme lappendeken van ideeën. Ik kies een vel handgemaakt papier met zijn subtiele korrel en bereid mijn mediums voor. Dan ga ik experimenteren met alle levendige pigmenten en materialen welke ik zou kunnen gebruiken om de essentie van het onderwerp uit te drukken. Ik bestudeer hoe delicate penseelstreken kunnen worden gecombineerd met texturen op handgemaakt papier. Maar voordat ik mijn personages begin te schilderen, meng ik mijn verf en kies ik de juiste penselen ondergedompeld in een concentratie die grenst aan meditatie. “Want als mijn lijn een millimeter afwijkt, moet ik die tekening weggooien …

Ik maak foto's van alles wat ik zie en me inspireert. Ik schets ze, hang ze op mijn moodboard als een enorme lappendeken van ideeën - Illustraties © Margot van Huijkelom

In de tussentijd loopt ze met haar laptop langs haar werken in het Atelier Néerlandais. De prachtige ambiance met zijn antieke houten vloeren en de klassieke geprofileerde muren van onberispelijk wit doen haar illustraties eer aan. Het statige pand aan de rue de Lille 121 is eigendom van de Fondation Custodia, de stichting die de wereldvermaarde kunstverzameling van Frits Lugt (1884-1970) beheert. De collectie omvat ongeveer 7000 tekeningen en 30.000 prenten, 220 schilderijen, boeken en meer dan 40.000 kunstenaarsbrieven, waaronder twee van de zeven bekende van Rembrandt. Tekeningen van Hollandse en Vlaamse meesters uit de 17de eeuw vormen het hart van de collectie. Meteen komt bij mij de vraag op dat als je al 30 jaar in Frankrijk woont waarom haar werk nu pas te zien is in het prestigieuze Atelier Néerlandais.

“Ik had het al die jaren te druk met mijn cliënten in Japan en reisde de wereld rond voor mijn werk als art director. Corona bracht rust en Ik  ben o zo blij het atelier Néerlandais en hun top team te hebben ontdekt en de kans te krijgen om veel van mijn nieuwe werk hier te laten zien. Het gebouw ken ik. Ik liep hier al modeshows toen ik nog op de academie zat om onze collecties te tonen maar toen was de naam nog ‘Instituut Néerlandais’. Ik werd een beetje melancholiek hier weer terug te zijn, na al die jaren. Dus nu droom ik om mijn werk te kunnen laten zien tijdens Art Basel, in New York of in Tokio”.

Vrouwen tekenen voelt als een ode aan alle vrouwen van deze wereld en vooral ook Franse vrouwen - Werk voor Hermes Paris © Margot van Huijkelom

Je illustraties zijn vaak vrouwen, waarom geen mannen?

“Vrouwen, omdat ze verfijnd en mysterieus zijn, vanwege het interessante contrast tussen ‘Tough and tender’. Vrouwen tekenen voelt als een ode aan alle vrouwen van deze wereld en vooral ook Franse vrouwen. Zoals Arsène Houssaye (Franse romanschrijver, dichter en letterkundige) zei: “Een Parijse vrouw is niet modieus, ze ìs mode”.

Mannen, als ik ze teken, zien er uiteindelijk weer uit als vrouwen. Dit is ook leuk maar persoonlijk geef ik de voorkeur aan mannelijk ;-

 'Een Parijse vrouw is niet modieus, ze ìs mode!'

Margot, een laatste vraag; je loopt rond in Parijs, hoe ziet je dag er uit? Ochtend, shoppen, lunch, musea, diner, guilty pleasures?

“Ik begin de dag met een ‘p’tit crème’ in Saint-Germain en vervolgens een lange wandel door de Parijse wijken om me te laten inspireren. Als ik in de buurt ben van het Atelier Néerlandais ben ga ik graag naar ‘Aux Vieux Garcons’, 213 Boulevard Saint-Germain, een mooi oud café...

Dan duik ik vaak een museum in; Le musée Jacquemart-André, 158, boulevard Haussmann voor het interieur en de vaak mooie exposities. Of het Musée Jean-Jacques-Henner, 43 Avenue de Villiers in het zeventiende arrondissement. Het lijkt wel of de geest van deze schilder nog in zijn atelier rond dwaalt. Het oeuvre van de kunstenaar hangt hier al sinds 1924 en je kunt het hele huis door struinen.

Soms ga ik lunchen in de Marais bij de Marché des Enfants Rouges, 39, rue de Bretagne. Een leuke overdekte markthal, Trés Parisien! Ik ga dan naar Chez Taeko en neem dan een bento box met gegrilde makreel, een bouillon en diverse bijgerechten. Heerlijk maar vooral betaalbaar. 

’s Middags ga ik nog wat pigmenten en papier halen in de prachtige oude winkel Sennelier op nummer 3 van de quai Voltaire in het zevende arrondissement. Hier kan ik uren doorbrengen, je waant je in een andere tijd.

Aan het eind van de dag is het tijd voor een ‘apéro’  en installeer ik mij op de kussens die op de verhoging van het stoepje liggen net voor het café restaurant l’Oenosteria in het zesde arrondissement, op loopafstand van de Jardin Luxembourg. Heerlijk mensen kijken onder het genot van een delicieuze Italiaanse wijn en tappas. Je kunt hier trouwens ook  heerlijk dineren.  l’Oenosteria kun je vinden op 40, Rue Grégoire de Tours.

‘s Avonds ga ik dan weer terug naar het romantische schilders dorpje Barbizon en bewonder ik nog even de zon die ondergaat achter de weilanden naast het huis, daar waar de beroemde schilder Jean Francois Millet het wereld beroemde schilderij ‘l’Angelus schilderde, te zien in Musée d’Orsay.

Illustratie voor Louis Vuitton - © Margot van Huijkelom

En ben ik nog iets vergeten?

“Save the date; Van 28 november 2020 tot 4 januari 2021 heb ik een expositie in ‘De Hallen’ in Amsterdam, in de I Love Illustration Gallery aan de Hannie Dankbaarpassage nummer 5 van art-curator Anneke Krull. Daar is ook origineel werk van mij te koop. De prijzen lopen uiteen van € 650 tot € 2.500. Allemaal unica. Een gelimiteerde edition art print is te koop voor een speciale prijs tijdens een event op 12 december 2020. Zie ook de website van de galerie.

Terugdenkend aan deze kunstenares met haar prachtige illustraties kan ik geen betere kop voor mijn blog verzinnen als een ode aan de vrouw en haar vrouwelijkheid.