Een groot hart

Half mei. Alles knalgroen buiten, dankzij de overvloedige regen die ook vandaag de toon zet. Het is zo’n dag dat je zin hebt om te schrijven, maar je weet zo gauw niet waarover. Niet nog eens over de wielewaal die zojuist is teruggekeerd uit zijn Afrikaanse overwintering. Niet weer over de puttertjes in de kersenboom, het nestje van de gele kwikstaart op twee meter van dat van de roodstaart, allemaal daar onder de dakgoot. Eventueel over de twee vechtende ringslangen die uit diezelfde dakgoot op mijn kop vielen terwijl ik aan de koffie zat? Ach, het is allemaal schaamteloos prachtig, maar om nou elk voorjaar hetzelfde te schrijven. Veel nieuws gebeurt hier niet.

Tijdens mijn gepeins kwam Anton het terrein oprijden, onze aannemer die al maanden werkt aan de uitbouw van onze woonkamer. Het is altijd een verrassing wanneer hij wel of niet komt. Vandaag blijkbaar wel. Anton komt uit Oekraïne, maar vertoeft al iets van twintig jaar in Frankrijk. Tijdens onze dagelijkse koffiesessies vertelde hij de afgelopen maanden, in zijn niet geheel accentloos Frans, langzaam maar zeker zijn levensverhaal.

Op zijn vijfentwintigste had hij een vrouw en een zoontje, maar geen diploma’s en vooral: geen werk. Dus uit Oekraïne naar Frankrijk vertrokken, op zoek naar een baantje. In Parijs illegaal in de bouw geklust, slapend in de daklozenopvang. Na drie jaar ging hij voor even terug naar zijn land, omdat zijn vrouw van hem wilde scheiden. Hij fikste een Litouws paspoort om te kunnen reizen door Europa, en na de scheiding geregeld te hebben, keerde hij via Polen en Litouwen terug naar Parijs. Hij kon terecht bij een rondreizend circus, als chauffeur en klusjesman. Zo leerde hij Frankrijk kennen en de taal spreken.

Na een paar jaar ging hij opnieuw terug naar zijn geboorteland om een opleiding tot metselaar te volgen, waar hij zijn tweede vrouw vond, met wie hij in korte tijd twee dochters kreeg. Na afronding van zijn opleiding vertrok hij in 2007 voor de derde keer naar Frankrijk, nu legaal, en dit keer samen met zijn tweede vrouw en kinderen. Hij probeerde daar als maçonnier aan de slag te komen, maar dat viel niet mee. Zijn opleiding werd niet erkend en bovendien besloot zijn vrouw na een tijdje met dochters terug te keren naar Oekraïne. Anton bleef achter in Frankrijk, deed hier en daar wat klussen, kwam in 2013 bij een aannemer in dienst, in een dorp in de buurt van Limoges, die gespecialiseerd was in renovatie van oude gebouwen. Dat was hem op het lijf geschreven.

In datzelfde dorp woonde Christelle, een Française die net aan het scheiden was van haar man. Enfin, ze zijn nu acht jaar samen. Anton is inmiddels achtenveertig, heeft met Christelle een dochter gekregen, zijn vierde kind, bij zijn derde vrouw. Anton kon het bedrijfje in 2017 overnemen van zijn baas, die met pensioen ging. In de tussentijd had hij alle benodigde Franse diploma’s gehaald: Technicien en Bâtimentgespecialiseerd in le Bâti Ancien.

Zijn familie in Oekraïne heeft het moeilijk, de oorlog grijpt diep in. Zijn volwassen zoon hoopt niet te hoeven vechten. Rond Kerstmis was zijn zus een tijdje hier, met haar twee zonen. Anton en Christelle zijn zo’n beetje halve vrienden geworden, dus namen ze ook zijn zus mee naar ons huis. Ze vertelde ons dat ze kleuterleidster was en vier keer per dag met haar klas de schuilkelder in moet vanwege het luchtalarm.

Christelle maakte die decemberdagen elke dag borsjt, de Oekraïense bietensoep. Ze komt geregeld mee met Anton en zo vertelde ook zij bij een kop thee haar verhaal: een verschrikkelijke jeugd vol geweld en mishandeling, ik zal de details achterwege laten. Psychotische broer, verslaafde zuster en een gewelddadige eerste man. Anton werd haar redding, hij houdt haar op de been. Hij is niet alleen een gepassioneerde, perfectionistische vakman, maar vooral ook een goed mens. Als hij ergens binnenkomt licht de boel gelijk een beetje op.

En dan hebben we nog Julien, begonnen als stagiaire bij Anton, maar nu hun enige werknemer. Hij is een jaar of dertig, al ziet hij er veel jonger uit. Hij mist zo’n beetje al zijn tanden, waardoor de eerste indruk er een is van een verslaafde. Toen hij tien was overleed zijn moeder, hij kreeg een nare stiefmoeder, en op zijn zestiende verjaardag vond hij op de keukentafel een briefje van zijn vader: dat hij vanaf nu het huis uit moest. Hij trok bij vrienden in, sliep een jaar op hun bank, deed een banketbakkersopleiding en ging aan de slag bij een patissier - nooit zo best voor je gebit, zeker als je nooit naar de tandarts gaat - en langzaam maar zeker verdwenen al zijn tanden uit zijn mond. Hij werd moe van de verschrikkelijke werktijden in de bakkerij, schoolde zich om naar maçonnier en kwam zo bij Anton terecht.

Vorige week kwam het verbijsterend goede nieuws dat zijn oma de tandartsrekening wil gaan betalen, die geschat wordt op vijftienduizend euro. Het lijkt me zijn maatschappelijke redding. Julien was al jong getrouwd, heeft een dochtertje van drie, dat hij niet mag zien van zijn ex (hij is ook alweer gescheiden), en hij zit midden een juridische procedure om een omgangsregeling te krijgen. Anton en Christelle hebben zich over hem ontfermd, hem in vaste dienst genomen, samen met hem een ledikantje gekocht voor zijn dochter. Ze helpen hem met al het gedoe met de rechtbank. En zijn hondje mag overdag bij hen thuis zijn.

Een groot hart hebben ze allemaal. Misschien krijg je dat als het leven je af en toe dreigt te vermorzelen. Gelukkig werken ze heel langzaam, zodat we ze voorlopig nog wel even om ons heen hebben.

Aan het eind van de dag, nadat ze waren vertrokken, boog ik me weer over mijn schrijfsel. De regenwolken waren opgelost. Onze drie kippen paradeerden weer stoutmoedig over ons terrein. Waarover toch in hemelsnaam te schrijven?

Leo Pauw

Voor meer korte verhalen over ons leven in Frankrijk: www.leopauw.com