Douane

We waren al bijna vergeten dat er grenzen waren tot we door corona weer met beperkingen te maken kregen. Misschien wel leuk om met jullie een paar ervaringen te delen van toen er nog echt grenzen waren. 

Als je tussen Maastricht en Luik de Belgische grens passeert, dan staat daar midden op de weg een “Friet Kot”. Telkens wanneer ik daar voorbij ga, moet ik er even aan denken hoe ik me daar, inmiddels zo'n 45 jaar geleden, bij de douane moest melden.

Mijn nichtje woonde in Nancy, en was met een Franse bakker getrouwd.

Het was niet zó maar een bakker, want hij had uit handen van de toenmalige president Giscard d'Estaing de onderscheiding “Beste bakker van Frankrijk” mogen ontvangen, en zoiets is in Frankrijk best wel belangrijk.

Omdat Jean Marie, zo heet hij, een lesboek voor leerling-bakkers had geschreven, viel mij de eer te beurt om de bijbehorende foto's te maken.

Een grens was destijds nog echt een grens en je kon niet zo maar met allerlei goederen heen en weer rijden.

Aangezien ik nogal wat fotoapparatuur mee wilde nemen, moest ik me eerst bij de Nederlandse douane melden, waar ik de mee te nemen apparaten moest tonen. Daar werd een lijst opgesteld waarop alles nauwkeurig was omschreven, zoals merk, nummers enz.

Deze lijst moest ik vervolgens bij elke grensoverschrijding aan de douane tonen. Zodat eventueel gecontroleerd kon worden of ik alles nog wel in mijn bezit had, en mijn toestellen niet onderweg ergens had verkocht zonder er accijns over te betalen.

Welgemoed, maar toch ook een beetje zenuwachtig ging ik op weg. Het was een van mijn eerste buitenlandse opdrachten en ook dat douanegedoe zat me niet helemaal lekker.

Na een voorspoedige rit, kwam ik bij de Belgische grens aan. Toen ik het douanekantoortje binnen stapte, waren alle bureaus leeg. Alleen achterin zat een dikke beambte, die net bezig was zijn twaalfuurtje te verorberen. Toen hij mij voor het loket zag verschijnen, slaakte hij een diepe zucht en probeerde op te staan. Omdat hij met zijn enorme omvang in een leunstoel zat gepropt, ging dit niet zonder problemen. Bij het opstaan klemde de stoel zich dusdanig om zijn omvangrijke zitvlak, dat hij met geen mogelijkheid los te wrikken was.

Na herhaaldelijke pogingen ging hij maar weer zitten om te kijken of hij met de nieuw verworven inzichten vanuit deze positie een succesvoller poging kon wagen.

Toen hij zich met veel moeite uit zijn stoel had vrij gemaakt, en met de handen op het bureau stond uit te hijgen van de geleverde inspanningen, werd me al snel duidelijk waarom deze douanebeambte een kantoorfunctie was toebedeeld. De enorme omvang van deze man maakte het onmogelijk om hem voor de buitendienst in te zetten. Laat staan voor snelle achtervolgingen van eventuele smokkelaars.

Toen hij weer wat bijgekomen was, zette hij zich langzaam in beweging in mijn richting. Hij moest daarbij een paar bureaus omzeilen, maar die kon hij gelukkig als steuntje gebruiken tijdens zijn moeizame tocht. Het overbruggen van de afstand tussen twee bureaus was een spannend moment. Telkens zag ik al voor me hoe hij daarbij ten val zou komen. In dat geval zou hij volgens mij nooit zelfstandig overeind kunnen komen, en zou ik hem te hulp moeten schieten. Ik vroeg me wel af of ik, gezien het gewicht van de man, in dat geval iets uit zou kunnen richten.

Gelukkig ging alles goed. Toen hij zuchtend en kreunend bij het loket

aangekomen was ging de telefoon. Aangezien deze zich op zijn bureau aan de andere kant van het vertrek bevond, draaide hij zich om, om de moeizaam afgelegde weg in omgekeerde richting af te leggen.

Het moet gezegd, dat door de ervaringen opgedaan tijdens de heenreis, de terugtocht naar de telefoon een stukje sneller ging. Jammer genoeg nam dit toch nog zo veel tijd in beslag dat de beller zijn geduld verloor. De telefoon hield nét op met rinkelen toen de douane beambte weer bij zijn bureau was aangekomen.

Toen hij uiteindelijk met veel moeite weer mijn kant op gescharreld was werden de formaliteiten, waarschijnlijk mede door de maaltijd die aan de andere kant van het vertrek stond te wachten, toch nog snel af gehandeld.

Na een mooie tocht door de Ardennen kwam ik bij de Franse grens aan. Ik vermoedde dat hier een en ander veel efficiënter in zijn werk zou gaan.

Het was een mooi ruim douane kantoor en aan verschillende bureaus waren in totaal wel zo'n twintigtal mensen aan het werk.

Ik geloof, dat het toen voor het eerst was, dat ik me realiseerde over de gave te beschikken om onder bepaalde omstandigheden onzichtbaar te worden.

Nadat ik achter de balie had plaats genomen, was er niemand onder de aanwezige ambtenaren die enige aandacht aan me besteedde.

Ze werden allemaal in beslag genomen door onduidelijke werkzaamheden. Sommigen rommelden wat in papieren, anderen waren aan het telefoneren, of zaten wat voor zich uit te kijken.

Aan het bureau, dat het dichtst bij me stond, zat een jonge vrouw, die helemaal niets deed.

Ze zat alleen maar een beetje voor zich uit te staren. Af en toe keek ze mijn kant uit, maar dan leek het wel of ze dwars door me heen keek.

Ook toen ik wat heen en weer ging lopen, in de hoop dat een bewegend beeld enig effect op haar zou hebben, veranderde er niets in haar houding.

Het leek of ze in een diepe meditatie was verzonken en volkomen afgesloten was van de dingen die om haar heen gebeurden.

Toen ik geruime tijd had staan wachten, stond ze toch nog vrij onverwacht op, pakte zonder iets te zeggen de papieren uit mijn handen en ging daarmee terug naar haar bureau, waar ze deze uitgebreid begon te bestuderen.

Na enige tijd liep ze naar een mijnheer die achter in het zaaltje zat te telefoneren. Het was een lang telefoongesprek, maar de vrouw bleef geduldig wachten. Ze wekte duidelijk de indruk een werkneemster te zijn, die stipt de afgesproken werktijd vol maakte, zonder eisen te stellen aan de manier waarop een en ander moest gebeuren.

Toen na verloop van tijd het telefoongesprek beëindigd was, kreeg de vrouw een boekje van de man, waarmee ze naar haar bureau terugkeerde.

Het boekwerkje, dat kennelijk noodzakelijk was om de ambtelijke procedure met betrekking tot het grensoverschrijdend vervoer van mijn apparatuur tot een goed einde te brengen, zag er slordig en wat verfomfaaid uit. Het was weliswaar gekaft, maar het papier vertoonde aan alle kanten scheuren en de rug was gedeeltelijk losgeraakt.

Toen de vrouw weer was gaan zitten en enige tijd naar het betreffende boekje had gekeken, kwam ze tot de conclusie dat het onder de bij haar functie behorende verantwoordelijkheid viel, hier enige verbeteringen aan te brengen.

Ze maakte een la in haar bureau open en begon daarin uitgebreid naar iets te zoeken. Toen de zoekactie niet het gewenste resultaat op leverde, begaf ze zich naar een collega aan een bureau iets verder op. Deze opende na een gesprek, dat geruime tijd duurde zijn bureau lade en overhandigde de vrouw een rol plakband waarna ze weer naar haar bureau terugkeerde.

Ter plaatse aangekomen begon ze aan een grondige restauratie van het boekje, waarbij ze bij alle handelingen een grote precisie aan de dag legde. De stroken plakband werden keurig op maat afgeknipt en op de scheuren aan gebracht. Zowel aan de binnen- als de buitenkant werd het grondig onder handen genomen.

Toen een en ander naar tevredenheid was afgehandeld, stond ze op om de rol plakband naar haar collega terug te brengen.

Bij terugkomst pakte ze het boekje nog één keer op om het aan alle kanten te bekijken. Gelukkig had ze de werkzaamheden tot tevredenheid uitgevoerd, waardoor nu het moment was aangebroken om het boekje open te slaan en de benodigde bladzijde op te zoeken.

Toen ze die gevonden had knikte ze even goedkeurend, waarna ze een paar stempels op de door mij aangeleverde papieren zette.

Eindelijk kon ik mijn tocht door Frankrijk vervolgen.........