De haan Maurice

NEDERLANDS ONDERAAN

« Cocorico ! Oyez, braves gens, l’histoire étonnante, détonante et édifiante du coq Maurice ! » Voici comment un crieur de théâtre aurait présenté au Moyen-âge sa comédie paysanne sur une place de marché, une comédie qui de nos jours s’est jouée au tribunal de Rochefort, et dont le dernier acte se jouera la semaine prochaine. Plantons le décor, d’abord : l’île d’Oléron, en Charente-Maritime, et plus précisément Saint-Pierre d’Oléron, petit village tranquille en hiver, mais qui voit sa population multipliée par 20 en été, quand les touristes envahissent la région. Ensuite, les personnages: Maurice le coq, bien sûr, splendide animal et chouchou de sa propriétaire, Corine Fesseau, une dame haute en couleur, chanteuse dans les petits bals du samedi soir. Son avocat : Maître Papineau. Et puis la partie adverse, les Biron, voisins directs, représentés par Maître Huberdau. Rien que les noms sont déjà extraordinaires… À première vue, il ne s’agit que d’un petit conflit de voisinage comme il y en a tant, et qui devrait se régler avec une bonne discussion à l’apéritif. Mais il s’agit en fait de bien plus que ça, et l’affaire a maintenant un retentissement national, et pour cause : elle traite du rapport entre la ville et la campagne. Jugez vous-même: les Biron se plaignent que Maurice chante au lever du soleil – ce qui est peut-être la chose la plus naturelle du monde pour un coq, mais les réveille à 6 heures du mat’ quand ils veulent justement faire la grasse matinée. Car les Biron ne viennent à Saint-Pierre d’Oléron que pour leurs deux semaines de congés. Ce sont des citadins de l’est de la France, et ils ont acheté leur petite résidence secondaire pour y couler des vacances paisibles. ‘Nuisance sonore’, voilà comment ils qualifient le chant matinal de Maurice. Mais Corinne Fesseau et son mari, pêcheur local, ne l’entendent pas de cette oreille : on est à la campagne, et il est tout à fait normal que les coqs y chantent. Tout comme les cloches y sonnent, et les goélands y font entendre leurs cris stridents. Ceux qui viennent profiter du bon air de l’île d’Oléron doivent simplement s’y faire : c’est tout ou rien. Et bien des gens partagent cet avis : plus de 100 000 personnes ont entretemps signé la pétition pour la défense des droits vocaux de Maurice, et un groupe de maires de communes rurales se mobilise pour demander à inscrire les bruits de la campagne au patrimoine national. Lors du procès, nombre de propriétaires de poulaillers ‘récréatifs’ sont venus à l’audience avec leurs gallinacés, pour que ceux-ci fassent entendre leur voie. L’audience tournait au Vaudeville… Et Maurice, dans tout ça ? Il chante de moins en moins, s’attriste sa maîtresse, car cette mauvaise ambiance le contrarie. Et vous, si vous deviez juger cette affaire, que décideriez-vous ?

NL/ ‘Kukuluku! Luister, jongens en meisjes mensen, naar het verbazingwekkende, explosieve en opbouwende verhaal van de haan Maurice!’ Zo zou een middeleeuwse theateromroeper zijn boerenkomedie op een marktplaats hebben gepresenteerd, een komedie die onlangs naar het tribunaal van Rochefort heeft zich gespeeld en waarvan de laatste act volgende week zal worden opgevoerd. Eerst, het décor: l’île d’Oléron, in de Charente-Maritime, en om precies te zijn Saint-Pierre d'Oléron, een rustig dorpje, tenminste in de winter, veel minder in de zomer, wanneer de toeristen de regio binnendringen en het aantal inwoners 20 keer groter is. Dan, de personages: Maurice de haan, natuurlijk, een prachtig dier, zeer geliefd door haar eigenares, Corine Fesseau, een kleurrijke dame, zangeres in de petits bals du samedi soir. Zijn advocaat: Mr. Papineau. En dan de andere partij, de Biron, directe buren, vertegenwoordigd door Maître Huberdau. Al die namen klinken al geweldig. Op het eerste gezicht is het slechts een klein buurtconflict, zoals er zoveel zijn, en dat eigenlijk opgelost moeten worden met een goede discussie tijdens het aperitief. Maar het is eigenlijk veel meer dan dat en het geval heeft nu iets van een nationaal debat, en niet voor niets: het gaat over de relatie tussen stad en platteland. Oordeel zelf: de Biron klagen dat Maurice bij zonsopgang kraait - wat voor een haan misschien wel de normaalste zaak van de wereld is, maar ze om 6 uur 's morgens wakker maakt als ze lekker door willen slapen. Aangezien de Biron komen alleen naar Saint-Pierre d'Oléron voor hun jaarlijkse twee weken vakantie. Het zijn stadsbewoners uit Oost-Frankrijk, en ze hebben hun kleine tweede huisje gekocht om er rustige vrije dagen door te brengen. ‘Geluidsoverlast’ is hoe ze Maurice's ochtendlied beschrijven. Maar Corinne Fesseau en haar man, een lokale visser, vinden dat onzin: we zijn op het platteland, en het is heel normaal dat de hanen daar kraaien. Net zoals de klokken luiden en de meeuwen hun schrille kreten laten klinken. Wie van de frisse lucht van het Ile d'Oléron komt genieten, moet er maar aan wennen: het is alles of niets. En veel mensen delen deze visie: meer dan 100.000 handtekeningen op de petitie ter bescherming van Maurice zangsrecht en een groep burgemeesters van plattelandsgemeenten heeft zich gemobiliseerd om te vragen dat de geluiden van het platteland in het nationale erfgoed opgenomen worden. Tijdens het proces kwamen veel zondags-pluimveehouders met hun hoenderdieren naar de hoorzitting om diens stem te laten horen. Een ware Vaudeville.... En Maurice, in dit alles? Hij zingt minder en minder, tot het verdriet van zijn bazin, omdat deze slechte sfeer hem tegenstaat. Als u deze zaak zou beoordelen, wat zou u dan beslissen?