De grot van Ali Baba

Het Hôtel Drouot, het beroemde Hôtel des Ventes, is een van de magische plekken in Parijs die je achter de schermen moet ontdekken. Je moet minstens één keer in je leven naar Drouot om te zien hoe dit unieke veilinghuis er uit ziet, hoe het werkt, zijn codes, zijn rituelen en zijn ambachten. Het Hôtel Drouot-Richelieu, zo heet de hoofdvestiging, gevestigd op nummer 9 in de rue Drouot in het 9^e arrondissement, is al meer dan 170 jaar een magische plek voor een fascinerende fauna van verzamelaars, kunstliefhebbers, eenvoudige koopjesjagers of gewoon nieuwsgierigen. Bij Drouot wordt alles verkocht en kan alles gekocht worden. Van het doek van een grootmeester tot het servies van grootmoeder. Je vindt er objecten voor € 10 maar ook complete nalatenschappen van beroemde personen.

Weinigen weten dat Hôtel Drouot, opgericht in 1852, het oudste veilinghuis ter wereld is. Het beroep van veilingmeester is ook een van de oudste. Het was Lodewijk IX, genaamd De Heilige (in Frankrijk Saint Louis), die in 1254 de basis legde voor het beroep van veilingmeester. Dit werd nog eens bevestigd dankzij een edict van Hendrik II van Frankrijk uit 1556, dat stelde dat een veilingmeester een door de staat aangestelde ambtenaar moet zijn. In 1801 werd de ‘Chambre du commissaires-priseurs’ (Kamer van veilingmeesters) opgericht. Twee eeuwen lang van 1801 tot 2001, waren zij de houder van het monopolie van openbare verkopen. In totaal waren 260 veilingmeesters vertegenwoordigd. Zij produceerden ook de verkooprapporten die het heden ten dage nog mogelijk maken om de identiteit van verkopers en kopers te achterhalen en in het bijzonder om de schommelingen in verkoopprijzen van een betreffende kunstenaar te volgen. Deze rapporten zijn nog steeds van groot belang voor de geschiedenis van de kunst en de kunstmarkt in Parijs. Ze worden nog altijd aangevuld door de archieven van de veilingkamer en door een reeks catalogi van Parijse veilingen, samengesteld uit schenkingen van het Hôtel Drouot.

Foto: Benjamin Eugène Fichel  (1826-1895), Veiling in het Hôtel Drouot , olieverf op doek, 61 cm. x 90 cm, verkocht voor € 100.000 door Drouot-Richelieu, op donderdag 22 juni. Beaussant Lefèvre OVV. Kopers mevrouw Sevestre-Barbé, de heer de Louvencourt

Parijs was in de 19^e eeuw al de wereldhoofdstad van de kunstmarkt. Om kopers in staat te stellen deel te kunnen nemen aan alle veilingen, zonder naar alle uithoeken van Parijs te hoeven reizen, besloot de kamer om één ruimte te verwerven specifiek gewijd aan openbare veilingen. Het toenmalige Hôtel des Ventes bleek al snel te klein en omdat de Compagnie Parisienne in de Beurswijk wilde blijven verwierf zij in 1850 de grond van de voormalige hoeve Grange Batelière (nu de rue Drouot). Zij gaven de opdracht tot de bouw van Hôtel Drouot. Het veilinghuis opende zijn deuren op 1 juni 1852. Het veilinghuis en de straat waar het zich bevindt ontlenen hun naam aan graaf Antoine Drouot, een generaal van Napoleon.

Het veilinghuis en de straat waar het zich bevindt ontlenen hun naam aan graaf Antoine Drouot, een generaal van Napoleon

In 1869 installeerde de ingenieur Félix Léon Edoux hier een van de eerste hydraulische liften in Parijs. In navolging hiervan bestelde Gustave Eiffel in 1884 bij Edoux de lift die de tweede verdieping met de top van de toekomstige Eiffeltoren moest verbinden en die tot 1983 zijn werk zou blijven doen. Aan het eind van de eeuw werd het veilinghuis als eerste voorzien van gasverlichting. 

Het oude gebouw - Foto: Wikipedia

Het oude gebouw heeft tot 1976 gefunctioneerd en is toen volledig afgebroken. Tijdens de bouwwerkzaamheden gingen de veilingen gewoon door in de gebouwen van het vroegere Gare d’Orsay, nu het Musée d’Orsay.

Het huidige gebouw, opgeleverd in 1980, is te danken aan de Franse architecten Jean-Jacques Fernier en André Biro. Een soort retro-eclectische stijl van de jaren zeventig, bedoeld als een surrealistische herinterpretatie van de Haussmann-architectuur. Gelukkig zijn aan de kant van de rue Rossini, de gietijzeren kozijnen van het oude gebouw bewaard gebleven. De gegoten aluminium frontpanelen zouden het macramé van de gordijnen van de oude conciërgeloges moeten oproepen. 

In 2000 gebeurde het onvermijdelijke. De hervorming van de monopolistische Franse veilingwetten die werden gereguleerd door de ‘Chambre du commissaires-priseurs’. Drouot werd gedwongen zijn statuten te wijzigen en kreeg voor het eerst internationale concurrentie. Sommige van de aangesloten veilingmeesters wilden zich terugtrekken in plaats van de concurrentie aan te gaan met de twee wereldkampioenen: Sotheby’s en Christie’s met hoofdkantoren op prestigieuze plaatsen. De een gevestigd op nummer 76 van de rue du Faubourg Saint-Honoré, de ander op nummer 9 van de avenue Matignon, beiden in het achtste arrondissement.

Voor het eerst waren er kapers op de kust om het Franse veilinghuis over te nemen. De eerste die zich meldde was de Franse ondernemer, mecenas, actievoerder en schrijver; Pierre Bergé, ex rechterarm en echtgenoot van Yves Saint Laurent. Vervolgens probeerden financiers van ABN AMRO en Axa het veelbelovende veilinghuis over te nemen. Maar het was Georges Delettrez die samen met de overgebleven 94 veilingmeesters en de steun van BNP Paribas, geadviseerd door Rothschild, voor 52 miljoen euro de Drouot-holding wisten terug te kopen van de collega’s die ervoor hadden gekozen om Drouot te verlaten. De huidige voorzitter van Drouot-Patrimoine is Maître Alexandre Giquello. 

Het Hôtel Drouot is nog steeds het grootste veilinghuis in Parijs en nog steeds een van de belangrijkste knooppunten van de kunstmarkt wereldwijd, met name voor antiek, boeken, art nouveau, art deco en primitieve kunst. Niet qua omzet maar wel qua omvang. Hier vinden per jaar zo’n 2.000 veilingen plaats waarop naar schatting 800.000 objecten worden verkocht met een totale omzet van 520 miljoen euro (in vergelijking met Christie’s 1,9 miljard euro en Sotheby’s 1, 61 miljard euro).

Hier vinden per jaar zo’n 2.000 veilingen plaats waarop naar schatting 800.000 objecten worden verkocht - Foto: La Gazette de l’Hotel Drouot

Deze plek aan de rue Drouot nummer 9 is er een met een rijke geschiedenis. Een soort kortstondig museum dat voor iedereen gratis toegankelijk is. Je kunt er voor etalages slenteren, schilderijen, meubels, sieraden, munten, primitieve kunst en kunstwerken bewonderen, ja zelfs jachttrofeeën. Dagelijks gaan 6.000 bezoekers je voor. 16 verkoopruimten verdeeld over 10.000 m² en 3 verdiepingen verbonden met enorme roltrappen. De veilingmeesters die gebruik maken van deze grote Parijse veiling zijn allemaal aandeelhouders.

16 verkoopruimten verdeeld over 10.000 m² en 3 verdiepingen

Achter de naam Drouot gaan in feite twee bedrijven schuil. Drouot Patrimoine, dat eigendom is van 110 veilingmeesters en de Drouot holding die zorgdraagt voor het beheer van Drouot Richelieu en zijn ‘filialen’; Drouot Montaigne, Drouot Nord en Drouot Véhicules. Drouot Richelieu is de oudste en belangrijkste. Op nummer 15 van de avenue Montaigne worden de prestige veilingen gehouden. In Montmartre, rue Doudeauville 64 worden meubels en alledaagse voorwerpen verkocht en tot slot in de voorstad La Plaine Saint-Denis, zit Drouot Véhicules, een ruimte die gereserveerd is voor de verkoop van lichte- en bedrijfsvoertuigen, vrachtwagens en materieel voor openbare werken.

 Foto: La Gazette de l’Hotel Drouot

Het bijwonen van een openbare veiling is een waar spektakel waar elke veilingmeester zijn opperste best doet om de belangstelling van zijn publiek te wekken, of het nu gaat om meesterwerken of eenvoudige snuisterijen. De verkopen worden voorafgegaan door openbare kijkdagen die doorgaans plaatsvinden de dag voor de veiling van 11.00 uur tot 18.00 uur en de ochtend van de veiling van 11.00 uur tot 12.00 uur. Op alle zalen liggen verkoopcatalogi ter inzage om je te oriënteren over de richtprijzen alvorens zelf te gaan bieden. Details van aanstaande veilingen worden ook gepubliceerd online en in de wekelijkse Gazette de l’Hôtel Drouot, dat verkocht wordt bij kiosken en verkrijgbaar is per abonnement. Sinds 1999 informeren beeldschermen bij alle zalen de bezoekers over de verkoopveilingen, locaties en de tijdstippen van die dag. De veiling zelf start om 14.00 uur.

Alle zalen worden, vaak op thema, steeds opnieuw ingericht door de verschillende aangesloten veilinghuizen

Al in de 19^e eeuw maakten de veilingmeesters reclame via de pers, posters die rechtstreeks op de gevel van het gebouw geplakt werden of veilingen die werden aangekondigd in gespecialiseerde kranten zoals ‘Le Gratis’, opgericht in 1834, en werd later ‘Le Moniteur des Ventes’. Het was in 1891 toen ‘La Gazette de l’Hotel Drouot’ werd geboren, gemaakt door meester Charles Oudart. 

Inmiddels 171 jaar historie. Volgens de huidige directeur: “De kracht van Drouot ligt in zijn veelzijdigheid. In tegenstelling tot de Angelsaksische huizen, die slechts datgene verkopen wat zeer veel geld opbrengt, is Drouot aanwezig op de volledige kunstmarkt. Wij zijn niet elitair, wij zijn een doorgeefluik van emoties en gedachten. Als ik mij met de geschiedenis van een object vereenzelvig, leef ik met het verleden dat het heden rijker maakt”.

Elk veilingstuk heeft een uniek nummer waardoor richtprijzen makkelijk te vinden zijn in de catalogi

Zomaar een greep uit belangrijke veilingen uit de 171 jarige geschiedenis:

In 1852 veilde Drouot de complete eigendommen van Louis-Philippe 1 van Frankrijk.

In 1864 en 1867, verkoop van de ateliers van de kunstschilders Delacroix en Ingres en in 1875 de eerste verkoop van impressionistische werken van onder meer Berthe Morisot, Claude Monet, Édouard Manet en Alfred Sisley.

In 1884 werden alle werken geveild uit de nalatenschap van Édouard Manet gevolg door die van Guy de Maupassant.

In 1887 de complete inboedel van Émile Zola.

In 1918 de verkoop van het atelier van Edgar Degas en in 1923 het meubilair van Sarah Bernhardt.

Ook de juwelen en souvenirs van Tsaar Alexander II kwamen hier onder de hamer.

In 1990 werd een verzameling van Alain Delon geveild en in 2002 de nalatenschap van princes Soraya, echtgenote van Mohammed Reza Pahlavi, de shah van Iran.

In 2003, 5.000 stukken uit de collectie André Breton uit de prestigieuze collectie van Paul-Louis Weiller, een Franse industrieel en filantroop.

Op 14 december 2009 werd een deel van de wenteltrap van de Eiffeltoren geveild. Het stuk van 18 meter werd verkocht voor € 180.000!

Op 14 december 2016 werd een keizerlijke postzegel uit de Qianlong-periode verkocht voor 21 miljoen euro, een wereldrecord voor een postzegel. De verkoper was Pierre Bergé, inderdaad de weduwnaar van Yves Saint Laurent.

Een aparte zaal voor designstukken

Tas van Gucci

Nog elke dag vinden er bijzondere verkopen plaats en zij maken de reputatie van Hôtel Drouot keer op keer waar. Het veilinghuis kent ook een zwart randje. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er meer dan een miljoen, van Joden geroofde voorwerpen, verkocht.

Tekening voorstellende een naakte Jane Birkin gezien door de ogen van cinéast Michelangelo Antonioni

In 2014 werden onder andere Indiaanse, Eskimo- en precolumbiaanse artefacten geveild. Ondanks smeekbeden van de Amerikaanse ambassade, die aandrong op de stopzetting van de veiling van items die door de Navajo- en Hopi indianen werden gekoesterd, werden de items toch verkocht. De Navajo Nation kon slechts 7 van de 270 verkochte items terugkopen.

Alle items die je op de diverse foto's ziet zijn inmiddels verkocht

De buurt rond het veilinghuis ademt ook de activiteiten van het Hôtel Drouot. Rondom het veilinghuis en in de rue Drouot vind je vele kunsthandelaars, experts, antiquairs, filatelisten en verzamelaars van munten. Kortom een bezoek aan deze grot van Ali Baba is een absolute must en een prachtige invulling van een dagdeel in Parijs.

Hôtel Drouot, rue Drouot 9, 9^e arrondissement, metro : Le Peletier, lijn 7 – Richelieu-Drouot, lijn 8 & 9.