De doodsklok heeft geluid voor de telefoongids

Ze bestaan allang niet meer voor alle departementen. Tot augustus 2015 was de uitgever van de telefoongidsen, uitgeverij SoLocal, wettelijk verplicht om voor ieder departement twee telefoongidsen uit te geven en te verspreiden: de Pages Blanches voor particulieren en de Pages Jaunes voor bedrijven en instellingen. De "Loi Macron" (Loi pour la croissance, l'activité et l'égalité des chances) hief in 2015 deze verplichting op. Slechts voor de departementen waar het nog rendabel was drukte en verspreidde SoLocal telefoonboeken (alleen de Pages Blanches). Maar het aantal departementen waarvoor dat loont wordt kleiner en kleiner. Dit jaar worden nog 9 miljoen telefoonboeken in Frankrijk verspreid. In 2007 waren dat er 57 miljoen. De laatste telefoonboeken die ik ontving van het departement Gard dateren van 2012. Lijvige boekwerken, die zonder dat je ze hoefde te bestellen gratis werden bezorgd bij degenen die erin vermeld stonden. Heel af en toe raadpleeg ik ze nog.

In het Frans heten de telefoongidsen "annuaires" of "bottins", zo genoemd naar Sébastien Bottin (1764-1854). Bottin was oorspronkelijk een katholieke priester, maar na de Franse Revolutie zei hij de kerk vaarwel. Hij werd statisticus. Jaarlijks gaf hij een Almanach du Commerce et de l'Industrie uit van Parijs, van Frankrijk en van de belangrijkste wereldsteden. Zijn inspiratiebron was de Almanach Royal van Lodewijk XIV, die daarin hoge functionarissen en professoren liet vermelden.

Bottin stierf op 88-jarige leeftijd straatarm in Parijs. Hij liet een failliet bedrijf achter. De familie Didot nam na zijn dood het bedrijf over en zette het voort onder de naam Didot-Bottin. Ook bleven zij de jaarlijkse almanak uitgeven. Ze vestigden zich in het 7e arrondissement van Parijs. De straat waarin het bedrijf Didot-Bottin was gevestigd draagt sinds 1929 de naam Rue Sébastien Bottin.

Sébastien Bottin

Het eerste telefoonboek van Frankrijk, gebaseerd op de almanak van Bottin, verscheen in 1880. Er stonden 200 namen in. Als je een abonneenummer wilde weten moest je 11 bellen. De telefonist zocht het dan voor je op in de "bottin" en verbond je door. In die jaren had je namelijk de tussenkomst nodig van een telefonist in de telefooncentrale om je door te verbinden met degene die je wilde bellen. Pas in de jaren 1960 werden de eerste telefoonlijnen automatisch. In Frankrijk bestonden er nog tot 1980 regio's waar de tussenkomst van een telefonist noodzakelijk was om naar een andere abonnee te kunnen telefoneren.

Uitgeverij SoLocal heeft nu definitief de doodsklok geluid voor zowel de Pages Blanches als voor de Pages Jaunes. Nadat de franse telefoongidsen de strijd met het franse Minitel in de jaren 1980/1990 hadden overleefd, hebben zij evenals Minitel de strijd met het internet definitief verloren. Hun functie is overgenomen door talloze internet-telefoondiensten, betalend of gratis. Van de laatste is www.118001.fr het bekendst.

De allerlaatste uitgave van de Pages Blanches zal in december 2019 verschijnen en die van de Pages Jaunes in december 2020. Op de duur zullen deze papieren telefoonboeken alleen nog waarde hebben als collector's items. Als zodanig zijn ze ook bedoeld. Tot december 2019 kun je deze laatste speciale edities bestellen op de website Recevoir mes annuaires papier. Maar wie nog oude telefoonboeken in huis heeft: zuinig bewaren voor het nageslacht!

Eenzelfde proces voltrekt zich in veel andere landen. In Nederland bijvoorbeeld verschijnen eveneens dit jaar de laatste speciale edities van de 138 jaar oude nederlandse telefoongids, als collector's items. Het eerste telefoonboek van Nederland verscheen in 1881 (5 jaar nadat Alexander Bell het patent had verkregen op de telefoon). Er stonden 49 namen in. Om een nummer op te zoeken moest je naar het postkantoor om het boek(je) van de Nederlandsche Bell-Telephoon Maatschappij te raadplegen. In 1913 was de gids uitgegroeid tot een boekwerk van bijna 300 pagina's met 75.000 namen, maar nog steeds moest je voor een onbekend telefoonnummer naar het postkantoor. Pas in 1983 werd het telefoonboek huis aan huis verspreid, ongeacht of er abonnees woonden of niet.

Met het verdwijnen van de oude vertrouwde telefoongidsen, annuaires en bottins komt er definitief een einde aan 140 jaar telefoongeschiedenis.

Bronnen: Notre Temps, Le Parisien, Le Figaro, AD.nl en Wikipedia (FR en NL)

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20190304, Telecommunicatie

Reactie van Barbara Dumont op 4 Maart 2019 op 8.26: Hallo Theodora, bedankt voor dit wetenswaardig verhaal. Leuk om nu te weten waar de naam le bottin vandaan komt. Prettige dag, Barbara.

Overleden Reactie van christian-le-bricoleur op 4 Maart 2019 op 8.42: Theodora,
u schreef:
Pas in de jaren 1960 werden de eerste telefoonlijnen automatisch. In Frankrijk bestonden er nog tot 1980 regio's waar de tussenkomst van een telefonist noodzakelijk was om naar een andere abonnee te kunnen telefoneren.
Dat verbaast mij. Ik ken alleen de situatie in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Daar werd in de jaren '50/'60 de tussenkomst van een telefonist(e) voor Ferngespräche afgeschaft, in de eigen regio kon men allang zelf kiezen.
Het verbaast mij daarom dat u zegt dat men in Frankrijk tot in de jaren '80 de tussenkomst van de centrale nodig was - of was dat alleen voor gesprekken met deelnemers in andere regio's?

Overleden Reactie van Theodora Besse op 4 Maart 2019 op 9.15: Christian, al mijn artikelen zijn gebaseerd op wat ik in artikelen op internet heb gelezen. Dat combineer ik tot een leesbaar verhaal. Ik zuig niets uit mijn duim. De belangrijkste bronnen vermeld ik onder mijn artikel. Maar ik lees veel meer over zo'n onderwerp. Achteraf weet ik echt niet meer wat ik waar heb gelezen. Wikipedia? Een van de dagbladen? Daarom vermeld ik de bronnen onder mijn artikel, dan kunnen mensen het zelf nalezen. Of zelf op zoek gaan, uiteraard.

Ik herinner me dat ik ook ergens las dat in Nederland de eerste automatische verbinding pas in 1962 tot stand kwam. En het bekende nummer van de amerikaanse zangeres Jo Stafford "Thank you for calling, goodbye" dateert uit 1954. Het eindigt met het trieste:

"Yes operator, I'll hang up the phone,
Yes, yes, I know my party is done.
But I'll always love him, I guess till I die.
Thank you for calling, goodbye."

Reactie van Jeannette op 4 Maart 2019 op 9.44: Leuk verhaal!

Het woord "bottin téléphonique" ken ik uit Québec waar ik een aantal jaren gewoond heb, ik heb ze zelfs nog rondgebracht in Montréal om geld te verdienen!

Niet huis aan huis, alleen de abonnees kregen die.

In Frankrijk heb ik het woord nooit horen gebruiken in de Anjou waar ik woon, en ik vroeg mij dan ook altijd af waar dat vandaan komt, maar heb het nooit uitgezocht! Die Québecois zijn ook Franser dan de Fransen zonder dat ze dat willen.

Hier in Frankrijk heb ik de telefoongids eigenlijk noot gebruikt en de laatste jaren ging die rechtstreeks naar de tri want ze nemen met z'n tweeën ook wel veel plaats in. Gelukkig heb ik geen nageslacht dus dat zit dan ook niet op mijn telefoonboeken te wachten!

Nu je het zegt..... heb ik hem dit jaar wel gekregen?

Dus we kunnen binnenkort op de rommelmarkten ook telefoongidsen verwachten naast de bakken vol met champagnedoppen, 'fèves' van de galette des rois en de speldjes?

Reactie van Fred Andriessen op 4 Maart 2019 op 9.58: Wat goed dat u de moeite doet deze informatie op ned.fr te delen,
Dank, Fred

Overleden Reactie van Theodora Besse op 4 Maart 2019 op 10.12: Jeannette, ook in Frankrijk werden de telefoongidsen niet huis aan huis bezorgd. Zelfs niet alle abonnees kregen er een. Alleen degenen die in de gidsen stonden vermeld. Dus als je had gekozen voor niet-vermelding in de gids, kreeg je er ook geen, althans niet automatisch. Je moest ze dan ieder jaar speciaal bestellen.

Fred, het is niet alleen moeite, het is ook heel veel plezier. Van het een kom je op het ander, erg interessant. De moeite zit hem in het samenstellen van een leesbaar artikel uit al die verschillende gegevens. En in het zoeken van de bijpassende illustraties. Maar ook dat doe ik met plezier.

Reactie van marielle op 4 Maart 2019 op 10.25: Wat een leuk artikel, Theodora. Nu begrijp ik waarom veel Fransen zeiden:'regarde dans le bottin pour le numéro'. ik heb me trouwens nooit afgevraagd waarom ze dat zeiden. Ik dacht altijd dat het 'argot' was. Wat ik ook een leuk woord vind is een 'vasistdas'. Dat woord heb ik jaren geleden wel opgezocht. Ik vond het zo on-Frans klinken. Ik weet wat het is, maar laat het voor de anderen over om het uit te puzzelen. Sorry dat ik even van het onderwerp afwijk :-(

Reactie van Jeannette op 4 Maart 2019 op 12.12: Marielle: Wat is dat? Vanuit het Duits?
En jawel hoor: https://fr.wikipedia.org/wiki/Vasistas

Overleden Reactie van Theodora Besse op 4 Maart 2019 op 12.37: Dat was wel een uitdaging, Marielle. DeepLTraducteur gaf voor Vasistdas onder andere de vertaling vaatdoekje. De dikke Van Dale kent geen Vasistdas. Maar de Wikipédia bracht uitkomst. Je schrijft het als vasistas en het blijkt een franse verbastering van de duitse vraag: "Was ist das?" Zie voor de uitleg de Wikipédia.

Vasistas wordt ook door DeepLTraducteur correct vertaald als dakraam, bovenlicht, lichtkoepel. En de dikke Van Dale geeft als vertaling kijkvenstertje, dakraampje, naar boven scharnierend raampje.

Dat weten we dan ook weer.

Overleden Reactie van Theodora Besse op 4 Maart 2019 op 13.01: Christian, ik heb het even voor je opgezocht. Zie de Wikipédia (Histoire du téléphone en France), waar onder het kopje "Après 1950" staat:

"1979: Le téléphone était encore manuel dans certaines régions avant de devenir entièrement automatique en France."

Dat geeft dus geen antwoord op je vraag: "... was dat alleen voor gesprekken met deelnemers in andere regio's?", maar het geeft wel aan dat het tot 1980 duurde eer heel Frankrijk een volledig geautomatiseerd telefoonnet kende.