De consumptie maatschappij; een dilemma

Inleiding

Hieronder geef ik mijn mening en ideeën over een wereldwijd probleem. Of ik het bij het juiste eind heb? De toekomst zal het leren. Ik hoop dat het een vruchtbare discussie oplevert en niet enkel tot opmerkingen leidt als "wat een onzin".

De consumptie maatschappij

We leven in een consumptie maatschappij. Dat is niet nieuw, maar is door de eeuwen heen al zo geweest. Alleen zijn de mogelijkheden tot consumeren de laatste eeuw verhonderdvoudigd. We consumeren allemaal mee. Dat u dit kunt lezen is dankzij uw computer, laptop, tablet of smartphone en uw verbinding met het internet. U heeft deze zaken aangekocht en dus consumeert u mee.
Steeds weer duikt de term “consuminderen” op als oplossing voor de consumptie maatschappij en de problemen die deze met zich brengt. Dat deze maatschappij problemen met zich brengt is duidelijk: Verspilling, vervuiling en uitputting van de op de wereld beschikbare voorraden, zijn er drie van. Maar is consuminderen nu echt de oplossing?
De term consuminderen roept bij mij drie vragen op.

Willen wij wel consuminderen?
Wat zijn de gevolgen van consuminderen?
Zijn er alternatieven voor consuminderen?

Willen wij wel consuminderen.

Dat lijkt misschien een onzinnige vraag, maar geen regering durft consuminderen aan, als het volk daar tegen is.
Een van de kenmerken van de mens is ambitie. De mens wil vooruit komen. De mens wil meer weten, meer kunnen, meer welvaart, meer welzijn. Dat zit in de aard van het beestje.
Heel bekend is de uitspraak dat iedere ouder wil dat zijn of haar kinderen het beter hebben dan hij of zij.
Bekijken we de consumptie wereldwijd dan zien we dat een groot deel van de mensheid op of onder het bestaansminimum leeft en dus helemaal niet kan consuminderen. Opkomende economieën zoals die van China en India bijvoorbeeld zijn er op gericht het volk meer welvaart te bieden. Willen die wel consuminderen?
Ook de welvarende westerse landen, zijn gericht op het verhogen van de welvaart. We komen net uit een crisis. Een crisis is een afgedwongen periode van consuminderen. Nu die crisis voorbij is wil iedereen weer meer! Vakbonden roepen stakingen uit: niet voor meer welzijn, maar voor meer welvaart.(Nu is zonder welvaart, welzijn ook ver te zoeken) De verkopen lopen op tot nieuwe records. Mensen hebben vertrouwen in de toekomst en geven weer meer uit. Consumeerderen dus in plaats van consuminderen.
Ik durf hier gerust met zekerheid te stellen dat het over, overgrote deel van de bevolking niet wil consuminderen, maar juist meer wil. En als ik eerlijk ben , wil ik zelf eigenlijk ook niet consuminderen.
Maar als we weten dat niemand wil consuminderen, is het dan geen utopie om te denken dat je dit tot stand kunt brengen? Regeringen worden gekozen om het volk te dienen en niet om tegen de wens van het volk in te gaan. Doen ze dat dan is hun geen lang leven beschoren.
Ik denk dat enkel en alleen al om deze reden, consuminderen geen enkele kans maakt.

Wat zijn de gevolgen van consuminderen.

De laatste crisis heeft veel ellende teweeg gebracht; werkloosheid, armoede, vermindering van de zorg, verlaging van de uitkeringen, enzovoorts. Consuminderen is niets anders dan de vrijwillige creatie van een nieuwe crisis. Alleen al het handhaven van nul procent groei geeft al een forse toename van de werkloosheid. De arbeidsproductiviteit stijgt immers wel! Voor een afname van de werkloosheid is een economische groei van ongeveer 2% benodigd. Het verband tussen groei en werkloosheid is vastgelegd in wat we de wet van Okun noemen. Dit is overigens eigenlijk geen wet, maar een empirische vuistregel, die voor heel veel landen blijkt te werken.

Door de stijging van de arbeidsproductiviteit kan er met minder mensen meer geproduceerd worden. Dat stoppen zou een rem zetten op de inventiviteit van de mens. En het probleem is dat je de mens niet kunt beletten om te denken, om nieuwe ideeën uit te werken, om verbeteringen te realiseren. Dus ook al zet je de rem op de groei, de arbeidsproductiviteit laat zich niet afremmen. Het gevolg is werkloosheid. Dat heeft weer meer uitgaven van de overheid aan uitkeringen tot gevolg waardoor deze minder kan investeren, hetgeen weer meer werkloosheid oplevert.
Nu zou je kunnen zeggen we gaan allen korter werken en de werkgelegenheid blijft dan op pijl. Maar dan zullen de salarissen dalen en dus ook de koopkracht. Dat heeft gevolgen voor de kleine en grote neringdoenden, want die gaan omdat de consument minder koopkracht heeft, minder omzet draaien. Daar vallen dus ontslagen en dat resulteert in werkloosheid en meer uitkeringen.
Kortom, je komt in een neerwaartse spiraal terecht die niet te beheersen is. De zorg moet worden beperkt omdat er geen geld is. Research en development krijgen minder geld, zodat er een rem wordt gezet op nieuwe ontwikkelingen. Die rem slaat niet enkel op consumptieve goederen, maar ook diensten, ontwikkeling van medicijnen, vooruitgang in de zorg .

Ik ben geen econoom, maar iedereen die nadenkt moet toch inzien dat consuminderen enorme gevolgen heeft voor heel veel mensen. Denkt u dan men de mensen hier warm voor gaan lopen?

3 . Zijn er alternatieven?

We weten allemaal dat we wel iets moeten doen. Doorgaan zoals nu, heeft ook desastreuze gevolgen. We zullen verspilling moeten tegengaan, zodat uitputting van de rijkdommen van onze aarde en vervuiling worden tegengegaan.
Duurzame productie.
Voor mij houdt dit in dat er wordt geproduceerd met behulp van duurzame energie (ik reken daar overigens ook kernenergie bij), zonder vervuiling van de omgeving en dat de producten voor bijna 100% moeten kunnen worden hergebruikt. Een nieuwe auto bijvoorbeeld is nu al voor 85 % recycleerbaar.

Dat klinkt eenvoudig, maar is het natuurlijk niet. Denk maar eens aan het hergebruik van plastics. Er bestaan zeven soorten plastic en als die gezamenlijk worden ingezameld geeft dat problemen bij de recyclage. Daarom probeert men de gebruikte plastics te standaardiseren.
Maar toch is het mogelijk. De consument kan bij de ontwikkeling van duurzame productie een belangrijke rol spelen. Producten die niet worden gekocht worden niet gemaakt!

Van wegwerp tot hergebruik
Natuurlijk raken producten buiten gebruik; door welke oorzaak dan ook. Gescheiden inzameling van deze producten is een must. De nu betaalde toeslag voor recyclage zit in de prijs van de producten inbegrepen. Dat lijkt leuk, maar stimuleert mensen nu niet bepaald tot inleveren. Pas als mensen iets terugkrijgen voor hun ingeleverde producten, zijn ze bereid ze ook daadwerkelijk gescheiden in te leveren. De PET fles is hiervan een goed voorbeeld. Niet afschaffen dus dat statiegeld, maar het juist veel breder invoeren voor een veel bredere range aan producten.

Verandering van eetgewoontes
Dat is misschien nog wel het moeilijkst van alles. We zullen met zijn allen minder dieren voor de vleesconsumptie moeten houden. Er zijn nu al oplossingen voorhanden. Er zijn vleesvervangers, maar de kwaliteit van deze producten laat volgens een test van “Que Choisir” nogal te wensen over. Men kan nu al vlees kunstmatig produceren. Misschien is dat een van de oplossingen. Maar het zal nog wel even duren voordat kweekvlees voor een redelijke prijs op de markt komt. Dat er veranderingen moeten komen is duidelijk. We kunnen beginnen met minder vlees eten, hoewel ook dat gevolgen voor de werkgelegenheid van veel mensen heeft.

Conclusie

Consuminderen is een leuke en goedbedoelde term, maar biedt geen goede oplossing voor het oplossen van de problemen veroorzaakt door de consumptiemaatschappij. De mens wil het niet en de gevolgen zijn niet te overzien en onbeheersbaar.
Consumenten moeten beloond worden voor verantwoord consumeren. Producenten moeten worden gedwongen tot duurzame productie. Dat kan zelfs werkgelegenheid opleveren.

PS
Hierboven heb ik mijn mening samengevat. Het is geen wet van Meden en Perzen. In tegenstelling tot wat sommigen denken, ben ik wel degelijk bezig met nadenken over hoe de wereld verbeterd kan worden. Ik probeer enkel niet de wereld op zijn kop te zetten, maar uit te gaan van de bestaande structuren. Daarbij heb ik een groot vertrouwen in de wetenschap. Je kunt een wereldbevolking niet zo maar naar je hand zetten. Je kunt de bedding van een rivier veranderen, maar je kunt een rivier niet bergop laten stromen.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20180701, Kunst en Cultuur

Reactie van Jeannette op 2 Juli 2018 op 21.16: Consuminderen is helemaal geen leuke en goedbedoelde term, en zeker niet bedoeld als een goede oplossing voor het oplossen van de problemen veroorzaakt door de consumptiemaatschappij; het is een reactie van mensen die de overmatige consumptie die veelal opgedrongen wordt middels schreeuwerige reclames meer dan zat zijn en die niet willen meegaan is de voortdurende consumentenhonger en economie opdrijving en die aan andere waarden zoals menselijk contact, kleinschaligheid en duurzaamheid voorrang geven.

Het is idioot te stellen dat consuminderen slecht zou zijn voor de economie en de maatschappij als geheel, en een gotspe te beweren dat daardoor minder geld voor de zorg beschikbaar zou zijn. Dat is onderdeel van keuzes die je maakt als regering van een land die door zijn burgers gekozen is.

Reactie van Hans van den Bos op 3 Juli 2018 op 17.21: @Sequoia
Bewust bezig zijn is niet het zelfde als consuminderen. Ik denk dat de meeste mensen best wel bewust bezig zijn met hun omgeving en hun aankopen. Maar ze blijven wel, maar bewust, consumeren. Je kunt anders consumeren, maar ik denk dat dit moet worden mogelijk gemaakt door anders te produceren.

@ Jeannette
Jij stelt dat consuminderen niet bedoeld is als een oplossing voor de problemen. Maar zo wordt het door velen wel gebracht. En daar ageer ik tegen. Dus als jij het ziet als een soort levensstijl voor een paar, meestal oudere mensen, heb je het over iets heel anders dan ik en praten we langs elkaar heen. Ik heb het over consuminderen als oplossing voor de wereldproblemen? Zo heb ik het in mijn artikel oo duidelijk gesteld. Er zijn dan ook diverse definities van consuminderen:
Volgens Van Dale is de betekenis van consuminderen: Het minder geld uitgeven met name als verzet tegen de consumptiemaatschappij.
Een andere definitie beschrijft het bewust omgaan met de beschikbare grondstoffen op aarde om geld en milieu te sparen.
Consuminderen houdt volgens anderen simpelweg in dat je minder consumeert. Minder kopen, spullen delen, zelf dingen maken, kapotte spullen laten repareren in plaats van nieuwe kopen, écht opruimen ofwel ontspullen. Dat heeft vele voordelen voor jou, het milieu én je portemonnee. Wat je niet koopt hoeft niet door jou betaald te worden, of door een ander geproduceerd. Dat scheelt. Oh, en je houdt meer ruimte over in je huis. En daar wordt de mens gelukkig van.

Maar massaal consuminderen, eventueel opgelegd door de overheid is funest voor de economie en zal een onbeheersbare crisis veroorzaken

Overleden Reactie van Susan op 3 Juli 2018 op 18.24: tja het is allemaal kommer en kwel maar nu dit
https://www.ad.nl/lifestyle/waarom-je-oren-groeien-naarmate-je-oude...

Reactie van Sequoia op 3 Juli 2018 op 18.43: Tja Hans, je standpunt is nu wel duidelijk, jij wil niet minder consumeren. Gelukkig zijn er steeds meer mensen die dit wel (bewust) doen!En als je bewust consumeert dan consumeer je vanzelf ook minder...

Overleden Reactie van Susan op 3 Juli 2018 op 19.00: sober leven dat is mijn motto en het kan en ook er heel blij mee zijn , maar ja dat komt ook

ik heb een bloedhekel aan winkelen en doe ook nooit aankopen online.
ik lees liever goede boeken, jachten en vliegen nou die tijd heb ik wel gehad , veel genieten v.d
eenvoud , heerlijk met af en toe een roseetje en/of wit gekoeld wijntje geen keukenmachines meer niet meer koken voor de gasten dus geen afwas .

ik heb hele leuke spinnetjes in huis speldenprikjes zijn het lijfje en lange pootjes en oh oh wat zijn ze snel als ik ze wil vangen.|

Reactie van Hans van den Bos op 3 Juli 2018 op 19.08: @ Sequoia
Ik ben daarentegen wel aan het consuveranderen☺. Maar dat heeft waarschijnlijk met de leeftijd te maken.
@ Susan
Wij winkelen graag. Dikwijls ook zonder iets te kopen. Maar het gaat meestal om gereedschap en om keukenbenodigdheden. Dinie, mijn echtgenote, kookt graag en ik klus graag. En we hebben regelmatig gasten: wel erg gezellig. Nee, we hebben geen B&B, maar gezellig eten met vrienden en/of familie.

Reactie van Sequoia op 3 Juli 2018 op 19.45: Vroeger kocht je elke 6 jaar een nieuwe dieselwagen en nu om de 3 jaar?

Overleden Reactie van Susan op 3 Juli 2018 op 19.53: mensen jullie doen maar sommigen zeggen het geld moet rollen ik vind het allemaal best .

Reactie van Jeannette op 3 Juli 2018 op 20.06: Als het consuminderen van overheidswege zou worden opgelegd, ja dan wordt de huidige economie te gronde gericht zeg jij Hans, erger nog, er onstaat een onbeheersbare crisisituatie. Maar dat is dan ook juist de bedoeling Hans! Een dergelijke regering heeft dat dan ook juist voor ogen want die zit de huidige economie helemaal niet zitten!

Troost je, er komt dan vast een heel andere economie daarvoor in de plaats. Die kun jij je niet voorstellen, maar anderen wél.

Reactie van Hans van den Bos op 4 Juli 2018 op 17.48: @ Sequoia
Ik koop om de vier à vijf jaar een nieuwe auto. Ik ben pas aan mijn vierde diesel begonnen. Ik rijd nu 52 jaar en ben net aan mijn tiende auto begonnen. Maar, mocht het nodig zijn dan rijd ik er ook langer in. Ik leen niet; zeker niet voor een auto.
@ Jeannette
Ik dacht dat jij sociaal werkster was? Kun jij je dan verheugen in de ellende die er voor veel mensen ontstaat? Tja, het garandeert natuurlijk wel werk!
@Piet
Crises zijn er altijd gewest. Het enige wat veranderd is dat ze minder diep zijn. Inderdaad hebben vooral Amerikaanse banken de laatste crisis veroorzaakt. Die hebben een hele rits banken, die nu eenmaal onderling geld hebben uitstaan, met zich meegenomen. Nee, het lag niet aan leningen voor vakanties enzovoorts, maar aan het Amerikaanse systeem van verantwoordelijkheid voor hypotheken. In de USA namen de banken bij het niet afbetalen van de hypotheek het huis en de hypotheek over. Dan was de oude eigenaar verder vrij van schulden. Daardoor durfden vele consumenten het risico van een veel te hoge hypotheek aan en bleven de banken met huizen zitten die ze aan de straatstenen niet kwijt konden raken.
Je moet de consumptie maatschappij niet de schuld geven van onverantwoorde consumptie. Je kunt best op een verantwoorde wijze consumeren. Het is dan ook veel eenvoudiger om de regels voor geld lenen te veranderen, dan de consumptiemaatschappij af te schaffen. Dat gebeurt in Nederland overigens al. Helaas zijn er altijd mensen die dan bij woekeraars geld lenen. Onverantwoord gedrag verander je niet door het systeem te veranderen.
Je vroeg je af hoe ik er bij kom dat opgelegde consuminderen een crisis zal veroorzaken.
Eerst een paar opmerkingen vooraf.
Je kunt als land geen economisch stelsel veranderen. We maken nu eenmaal deel uit van een wereldwijd interdependent economisch systeem. Je zult het dus wereldwijd moeten veranderen. Of je dat ooit voor elkaar kunt krijgen betwijfel ik al.
Hebzucht, ongelijkheid in inkomsten verdelingen machtswellust voorkom je niet door een systeemverandering.
Nu de crisis. Om de werkgelegenheid in stand te houden is ongeveer 2% groei nodig. Dat komt door de stijging van de arbeidsproductiviteit. Het ligt voor elk land iets anders, maar dit is een empirische regel. Stel dat een regering oplegt dan we elk jaar twee procent minder moeten consumeren (of een regering dat kan is al een grote vraag). Dat houdt in dat de productie met twee procent moet dalen. maar als de productie daalt, zal ook de behoefte aan arbeid dalen. Dat levert ontslagen op en werkloosheid en stelt de regering voor grote kosten voor uitkeringen. Een uitkering houdt verlaging van de koopkracht in, en dat is van invloed op de verkopen. Dus ook bij winkels zal verlies aan omzet te zien zijn hetgeen weer ontslagen en werkloosheid oplevert.
Aan de andere kant krijgt de regering minder inkomsten uit BTW, inkomstenbelasting, en winstbelasting. Het leidt dus uiteindelijk tot mindere inkomsten voor de regering, tot hogere uitgaven voor uitkeringen en dus tot bezuinigingen. Je kunt als regering wel geld lenen, maar dan moet er in de toekomst zicht zijn op groei en dat willen we dan juist niet, dus wordt lenen peperduur. Bezuinigingen leiden tot minder opdrachten van de overheid, waardoor bedrijven verlies aan opdrachten hebben en personeel moeten ontslaan. Je komt dan in een negatieve spiraal terecht die enorme gevolgen heeft voor de welvaart en het welzijn van de bevolking. En vergeet niet, onderwijs en zorg zijn dermate grote posten, dat die ook niet aan bezuinigingen zullen ontkomen. Zie de laatste crisis.
Kun je mensen verhinderen onverantwoord met geld om te gaan? Dat zal niet gemakkelijk zijn, tenzij je de vrijheid van de mensen ernstig beperkt. Schulden komen in alle lagen van de samenleving voor; ook bij mensen die goed verdienen. Of dat aan de reclame ligt? Het is altijd gemakkelijk de schuld bij een ander te leggen en de eigen verantwoordelijkheid te omzeilen. Ik heb het al eens eerder gezegd dat ik ook armoede heb gekend. Toch hadden wij geen schulden. De tering naar de nering zetten was bij ons thuis een heel gewoon principe. Ik moest daarom van school af en heb mijn studie later in mijn vrije tijd moeten voltooien. Ik vind dat de oorzaak voor schulden te snel bij bedrijven, de reclame en de consumptie maatschappij wordt gelegd. Moeten we niet eerder naar de opvoeding kijken?

Ik zeg overigens niet dat er niets moet veranderen. De ongebreidelde macht van internationals moet aan banden gelegd worden. Dat kan één land niet alleen. Dat gebeurt al wel in de EU. Maar ik zie liever evolutie dan revolutie. Revolutie maakt altijd slachtoffers. Maar een staatsgeleide economie lijkt mij ook niet gewenst. Dat heeft het communisme ons wel geleerd.
Nederland heeft het laagste verschil in komen van Europa stelt een studie van het gezaghebbende Duitse onderzoeksbureau Ifo. De vraag die hierbij wel gesteld moet worden is;
"Nederland mag dan wel het land zijn met de eerlijkste inkomensverdeling in Europa, maar zijn die andere landen dan nog slechter?"